8 Eylül 1999 tarihine kadar çalışanlar prim günü ve sigorta süresi şartlarını sağlayarak emekli olabiliyorken, sosyal güvenlik mevzuatında yapılan değişiklik ile yaş şartı da eklendi. EYT işte bu yaş şartının eklenmesi sonucu özetle emeklilikte yaşa takılanlar olarak tanımlanıyor ve sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden önce olan, yaş kriteri dışında emeklilik için gereken sigortalılık süresi ve prim günü şartlarını sağlayan kişileri kapsıyor. Kamuoyuna yansıyan bilgilere göre yaklaşık 2 milyon 250 bin kişinin EYT kararının çıkmasını beklediğini söyleyebiliriz. Askerlik borçlanması, doğum borçlanması gibi nedenlerle sosyal güvenlik kurumlarına yapılan başvuruların çokluğu da konunun merakla beklendiğini göstermekte.
Bu konuda 28 Aralık tarihinde yapılan açıklama beraberinde birçok soruyu gündeme getirdi. Çünkü iş dünyası için de hem yetişmiş insan kaynağı hem de maddi olarak önemli bir yük söz konusu.
Sigorta süresi ve prim gün sayısı şartlarını taşımasına rağmen mevzuatta belirlenen yaş şartını taşımadığı için emekli olamayan milyonlarca kişinin yüreğine su serpen düzenlemenin kapsamı geçtiğimiz günlerde açıklanmıştı. Kanunun Resmî Gazete'de yayımlanmasından sonra EYT düzenlemesinin detaylarına hakim olunabilecek ise de konuya şimdilik Cumhurbaşkanı'nın açıklamaları doğrultusunda ana hatlarıyla değinebiliriz.
Sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden önce olan erkeklerin 25 yıl, kadınların ise 20 yıl çalışma ve prim ödeme gün sayısı şartını sağlaması halinde yaş şartına bakılmaksızın emekli olmasının önü açılmıştır. Emekliliğe hak kazananların, bu düzenlemeden faydalanmak istemeleri halinde çalıştıkları iş yerinden emeklilik nedeni ile istifa etmeleri gerektiği unutulmamalıdır. Bu halde işverenin onayı aranmaksızın emekli olunabilmesinin yanında, kıdem tazminatına da hak kazanılmaktadır. Kıdem tazminatının esasen peşin olarak ödenmesi gerekirken, işverenin ödeme güçlüğü içinde olduğu durumlarda çalışanın onayı ile taksitler halinde ödenebilmektedir. Ancak işverene kolaylık sağlaması adına yapılan taksitlendirmenin çalışanın haklarını zedelememesi, başka bir deyişle işveren-işçi arasındaki menfaat dengesini bozmaması gerekir.
Bunun yanında, emeklilik sebebiyle iş yerinden istifa eden işçinin, işvereninin kabul etmesi halinde aynı iş yerinde çalışmaya devam etmesi mümkündür. Emekli çalışan istihdam eden işverenin, ödeyeceği sosyal güvenlik destek prim payında 5 puan indirim yapılacağı açıklanmıştır.
Ocak ayında kanunlaşması beklenen ve emekli istihdamını prim payında indirim ile teşvik eden bu düzenlemenin, Türkiye'nin güncel sorunlarından biri olan genç nüfus işsizliği bakımından yansıması ise merak konusudur.
