PARA YAPAY ZEKA/ ŞULE GÜNER Bundan 10 yıl önce dünyanın en zengin insanı Elon Musk'ın Los Angeles'taki trafik yoğunluğunu, yerin altında bir tüpün içinde, manyetik levitasyonun ve diğer ileri başka teknolojileri kullanarak çözmek üzere gündeme getirdiği bir ulaşım teknolojisiydi "Hyperloop."
Şimdi adı Hyperloop Transportation Technologies (Hyperloop TT) olan şirketin CEO'su Dirk Ahlborn ile 2017'deki görüşmemde, hem bu girişim hem de hyperloop teknolojisi henüz doğmamış bir bebek gibiydi. Ana karnında büyümeyi bekliyordu. Ve hyperloop, böylece popüler tabirle benim "radarıma girmişti." Çünkü bir tüp içinde uçaktan daha hızla, bin 200 km'de insan ve kargo taşıma kabiliyeti, insanlık için gerçekten büyük bir adım demekti.
Bu yeni teknoloji bütünü, yeni ulaşım ve hatta yaşam sistemi, aynı yıl Erciyas Holding'in de "radarına girmiş." Çelikle devasa kargo taşıma işinde ve mühendislik alanında ülkemizde yeni teknolojileri uygulayan Erciyas, bugün oluşmakta olan ve Airbus başta olmak üzere Hitachi Rail gibi uluslararası markaların yer aldığı bu projenin yatırımcısı, çelik tedarikçisi ve teknoloji geliştiricisi.
Hyperloop, beraberinde farklı alanlardaki pek çok teknolojinin kullanılacağı bir sistem ve bu ileri teknoloji sistemini öğrenmek Erciyas Holding'e nasip olacak. Bu, ülkemiz için de büyük bir kazanım.
Hikayenin bu noktaya nasıl geldiğini şimdi Erciyas Holding İcra Kurulu Başkanı Emre Erciyas'tan dinleyelim: "Ahlborn 2017'de Türkiye'ye geldiğinde kendisine çelik boru fabrikamızı gezdirdik. Son dört-beş yıldır Hyperloop TT ile birlikte Hyperloop hattı boruları ile alakalı kısımlarda Ar-Ge çalışması yaptık, destek sağladık. Hyperloop konsepti, sürtünmesizlik ve vakum ortamı yaratılan boru hatları içerisinde ses hızına, yani saatte bin 200 kilometreye kadar yükselen hızlarda yük ve yolcu taşımayı öngören bir proje. Kara, deniz, hava ve demiryolundan sonra '5'inci Mod' ulaşım yöntemi olarak adlandırılıyor."
Erciyas Holding İcra Kurulu Başkanı Emre Erciyas ve Hyperlooptt Kurucusu ve Başkanı Dirk Ahlborn
ULAŞIM SORUNU ÇÖZÜLECEK
Elon Musk, fikren yola megapollerin ulaşım sorununu çözmek için çıkmış olabilir. Ancak geçen 10 yıl içinde Hyperloop ulaşım modeli, bir yaşam şekline dönüşmüş durumda. Değeri de buradan geliyor. Emre Erciyas, bu dönüşümü şöyle anlatıyor: "Bugün artık Avrupa'da çoğu ülke iki buçuk saatten daha kısa süreli uçak yolcu hatlarını kaldırıyor. Bu hatların şimdi demiryolu, gelecekte ise Hyperloop ile ikame edilmesi düşünülüyor. Hyperloop hatları için ideal mesafelerin 500 - bin 500 km arasında olması öngörülüyor. Hatlar yerde değil, yukarıda dikmeler (pylons) üzerinden gideceği için altında hayat yine devam edecek.
Proje, aynı zamanda gayrimenkul geliştirme işine de önemli bir katkı sağlayacak. Örneğin; bugün Hamburg Limanı HyperPort kargo projesinin en büyük destekçisi. Onların kargolarını taşımak için HyperPort ve HyperCargo projeleri geliştiriliyor. Hamburg Port bulunduğu alan itibarıyla artık daha fazla büyüyemiyor. Limanın içinde bulunduğu arsa, Almanya'nın en kıymetli deniz kenarı arsası. Bu nedenle büyüyebileceği bir alan yaratmak, depolama ve elleçleme alanını Almanya'nın ortasında bir yere taşımak istiyor. Kıyıdaki limanda sadece iskele kalacak ve gemiler yük indirme-bindirme yapacak.
Bir başka örnekse Kadıköy Limanı. Şu an şehrin göbeğinde denizin en güzel yerinde bir konteyner limanı olarak faaliyet gösteriyor. Oysa bu konteyner limanını alsak Konya Ovası'na taşısak, orası sadece gemilerin yük indirme-bindirme yeri olsa. Bu yükler Hyperloop'la daha geniş farklı bir depolama alanına taşınsa ve oradaki deniz kıyısı da insanların daha fazla faydalanabileceği bir alana dönüştürülse daha güzel olmaz mı? Gayrimenkul projesi demek istediğim şey aslında bu.
Bunun yanında Hyperloop ile artık mesafeler de ortadan kalkıyor. İstanbul- Ankara arası, 20-25 dakika gibi bir süreye inecek. Eviniz ve çalıştığınız yer farklı şehirlerde olabilecek."
DÖRT METRE ÇAPINDA SPİRAL SERİ ÜRETİM
İlk etapta kargo taşımacılığını öngören bu projenin, insanlı ulaşım kısmına ise sonraki süreçte geçilebileceğini paylaşan Emre Erciyas, bu uluslararası oluşumda kendilerine düşen rolü ve kullanacakları teknolojiyi şöyle anlatıyor: "Biz Erciyas olarak, trenin içerisinde gideceği çelik boruları ve boru ekipmanlarını ENKA'nın iştiraki Çimtaş ile beraber yapıyoruz. Hyperloop için içerisinde trenin gidebileceği dört metre çapında çelik borular gerekiyor. Dünyada şu anda bu büyüklükteki boruları üretebilen firmalar var, ama bunu spiral kaynaklı seri üretim şeklinde yapabilecek tek firma biziz.
Bu boru hattında, çeliğinden kaynağına tüm malzemelerin üretiminde özel çalışmalara ihtiyaç duyuluyor. Örneğin, makinedeki kontroller, malzeme kontrolü, kaynak kontrolü, kaynakların tamamını yüzde 100 ultrasonla kontrol ediyoruz. Ses veriyoruz kaynağın içine ve malzemeden yansımasıyla kaynağın içindeki gözeneklerin boyutuna bakıyoruz. Kalite kontrol kısmını ultrason ile yapıyoruz, ardından bütün boruyu x-ray'a sokuyoruz."
BEŞ KM'LİK İLK DÖŞEME TÜRKİYE'DE OLABİLİR Mİ?
Beş kilometrelik gerçek boyutlu Hyperloop hattı prototipinin kurulacağı yer için birçok ülke rekabet ediyor. Erciyas Holding İcra Kurulu Başkanı Emre Erciyas; Brezilya, Kanada, Amerika, İtalya, BAE ve Suudi Arabistan'ın çok istekli olduğunu, kendilerinin ise Türkiye'de olmasına çalıştıklarını söylüyor.
ENERJİYİ KENDİ PANELLERİNDEN SAĞLAYACAK
Trenin kullanacağı enerji için hattın tamamı, güneş panelleriyle kaplanacak. Böylece proje, ihtiyaç duyduğu tüm enerjiyi kendi güneş panellerinden sağlamış olacak. Güneş panellerinin ise projelerin yapılacağı ülkeye göre lokal üreticilerden temin edilmesi planlanıyor. Hava ve kara ulaşımından 10 kat daha enerji pozitif olacak. Hyperloop ulaşım şeklinin 2030'larda bazı bölgelerde çalışmaya başlaması, 2050'de ise ticarileşmesi ve dünya genelinde 185 bin kilometrelik bir ağı oluşturması bekleniyor. 2050'de Hyperloop pazarının ise 5-6 trilyon euro'ya ulaşacağı tahmin ediliyor. Erciyas Holding İcra Kurulu Başkanı Emre Erciyas, bu yılın başında 5 kilometrelik gerçek boyutlu operasyonel Hyperloop hattı prototip projesinin yatırımcısı ve tedarikçisi olmak üzere Hyperloop TT CEO'su Dirk Ahlborn ile anlaşma imzaladı.
