PARA RÖPORTAJ/ ÜRÜN DİRİER Yapay görme ve makina öğrenme teknolojileri firması Vispera, son 3 senedir Aselsan, Arçelik gibi firmalarla birlikte Türkiye'de en fazla Ar-Ge harcaması yapan 250 şirket arasında yer alıyor. Şirket, dünya çapında 25'ten fazla ülkeye teknoloji ihraç ediyor. Şimdiye dek 6,5 milyon dolar yatırım alan ve yakında yeni bir yatırım turuna çıkacak olan Vispera'nın Eş CEO'su Aytül Erçil ile şirketin hedeflerini konuştuk.
Nasıl bir açığı doldurmak üzere yola çıktınız?
2014 yılında Vispera'yı kurmadan önce ortağım Ceyhun Burak Akgül ile yaptığımız çalışmaların ardından yapay görme teknolojilerinin hızlı tüketim ve perakende sektörüne önemli faydalar sağlayabileceğini gözlemledik. Raflardaki ürünlerin yerleşimi ve bulunurluğu, kusursuz mağazalara sahip olmak ve mümkün olan en iyi müşteri deneyimini sağlamak isteyen perakende ve hızlı tüketim şirketleri için kritik rol oynuyor. Öte yandan müşterilerin değişen beklentileri ise perakende dünyasının dijital dönüşüme ayak uydurmasını zorunlu kılıyor. Biz de bu dijitalleşme trendinden ve ihtiyacından yola çıktık ve perakende sektörünün önemli markalarına veri ve içgörü sunarak mağazalarını kusursuz hale getirmelerine yardımcı olacak inovatif ürünler geliştirmeye karar verdik. Vispera olarak Aralık 2017'den beri yerinde Ar-Ge merkeziyiz. 50 kişilik Ar-Ge personelimiz var. Personel istihdamımız, 2020 yılındaki toplam Ar-Ge harcamalarımızın yüzde 60'ını ve 2021 yılının ilk 9 ayındaki harcamaların ise yüzde 89'unu oluşturdu. Gelirimizin çok önemli bir kısmını Ar-Ge için harcıyoruz.
Şimdiye kadar hiç yatırım aldınız mı?
Kurulduğumuz günden bugüne Keiretsu Forum Türkiye, Kerietsu Capital, Logo Ventures ve Koç Holding gibi önemli kuruluşlardan yaklaşık 6,5 milyon dolar yatırım aldık. Bu destekleri Ar-Ge çalışmalarımızı geliştirmek için kullanarak son 3 senedir Aselsan, Arçelik gibi firmalarla birlikte Türkiye'de en fazla Ar-Ge harcaması yapan 250 şirket arasında yer alıyoruz. Dünyanın farklı noktalarındaki kurumsal müşterimize sunduğumuz çözümler üzerinden her ay milyonlarca resim işliyoruz. Şu an en çok önem verdiğimiz konulardan biri ise bu milyonları on milyonlar ve hatta yüz milyonlar seviyesine çıkarmak. Referanslarımız sayesinde bazı firmalarla küresel çapta çalışmak için görüşmelere başladık. Önümüzdeki yıllarda Amerika'daki faaliyetlerimizi artırmayı, Avrupa, MEA ve CIS bölgelerindeki iş ortağı ağımızı genişletmeyi hedefliyoruz.
Pandemi öncesi ile kıyasladığınızda hizmet verdiğiniz perakende sektörü nasıl dönüştü, değişti? Pandemi bu süreci hızlandırdı mı? Sizin çözümlerinize olan ihtiyaç nasıl değişti?
Geleneksel perakende yapısında uygulama, izleme ve denetim süreçleri manuel ve beyana dayalı olduğu için insan hatasına açık ve yüksek maliyetli olabiliyor. Raporlama süreleri de çok uzun olabiliyor. Covid nedeniyle online alışveriş dikkat çeken ölçüde arttı ve Covid'den önce de hayatımızda olan "BOPIS" (Buy Online Pick Up In Store, Çevrimiçi Satın Alıp Mağazadan Teslim Alma), "click and collect" (tıkla ve topla), "curbside delivery" gibi kavramlar alışveriş deneyimimizde daha belirleyici bir konumda yer almaya başladı. Değişen müşteri davranışlarını düşündüğümüzde ve fiziksel mağazaların artık hem online hem de offline müşterilere hizmet vermesi gerektiğini göz önüne aldığımızda, sektör için anlık verinin ve hızın ne kadar önemli olduğunu görebiliyoruz.
Elektronik ticaretin hızla yaygınlaşmasıyla son tüketicinin marketlerde geçirdiği zamanın azalması hedef pazarınızda bir daralma yarattı mı? E-ticaret'e yönelik iş planınız nedir?
Fiziksel mağazalar elektronik ticaret için depo görevi de görüyor. Bu yüzden hedef pazarımızda bir daralma olmadı, hatta tam aksine dijitalleşmenin önemi daha da belirginleşti. Şu anda Hollanda'dan University of Eindhovern ve MediaMarkt, Singapur'dan Route One Consulting ve Türkiye'den de Inveon ile birlikte elektronik ticaretle fiziksel ticaretin birleştirilmesi konulu bir AB projesinin yürütücüsü olarak çalışmalara başladık.
Vispera ileri teknolojiler üreten bir şirket. Hangi ülkelere ihracat yapıyorsunuz?
Mesela Storesense ürünümüz şu an 25 ülkede kullanılıyor. Bu ülkeler arasında İsrail, Almanya, Hindistan, Brezilya, Birleşik Arap Emirlikleri, Kazakistan ve ABD yer alıyor. Shelfsight ürünümüz de Türkiye dışında Almanya ve Şili'deki mağaza ortamlarında deneme aşamasında. Yeni ürünümüz Vispera Core'un pilotu 2020'de başarı ile tamamlandı ve bu yıl sahada kullanılmaya başlandı.
Üzerinde çalıştığınız yeni inovatif ürünleriniz var mı?
Yeni ürünler kısmında üç tane ana başlığımız var. Bir tanesi statik resimlerin yanı sıra video da işlemek. Bu sayede envanter takibini anlık olarak yapabilen, fiziksel alandaki kullanıcı profillerini ve alışkanlıklarını anlayabilen ve dijitalleştirebilen çözümler üretmek için çalışıyoruz. Bu yönde geliştirdiğimiz bir ürünümüz prototip aşamasına geldi bile. Hatta önümüzdeki süreçte bu ürünü daha da olgunlaştırıp ticarileştirmeyi planlıyoruz. Yakın zamanda resimlerden ürettiğimiz büyük veriye daha fazla anlam katacağız, bu verinin üzerine kuracağımız yapay zeka modelleriyle müşterilerimizin operasyonlarının geleceğini tahmin edeceğiz ve buradan hareketle onlara stratejik içgörüler sunacağız. Amacımız, Vispera'yı dünyanın en önemli teknolojik çözüm sağlayıcılarından biri haline getirmek.
Yakında bir yatırım turuna çıkacağınızı biliyoruz. Yatırım tamamlandıktan sonra bu geliri nerede ve nasıl kullanmayı hedefliyorsunuz?
Bu yatırım turunun ana amacı ABD'de ve Avrupa'da büyümek. Yatırımı tamamladıktan sonra ABD'de satış, satış destek ve müşteri memnuniyet ekipleri kurarak Vispera Corp. ile başlattığımız ABD yolculuğunda hızlıca yol almak istiyoruz. Avrupa'da da benzer bir şekilde yapılanarak mevcut portföyümüzü genişletmek için çalışıyoruz. Ayrıca yatırımlarımızın bir bölümü de Ar-Ge'ye yönlendirerek ürünlerimizi ve sunduğumuz hizmetleri geliştirmek için kullanmayı planlıyoruz.
Bir yazılım şirketi olarak insan kaynağı alanında yaşadığınız sıkıntılar var mı? Varsa çözüm sizce nerededir?
Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de yazılım alanında kalifiye eleman konusunda bir açık olduğunu görüyoruz. Bu açığı kapatmanın en etkili yolu ise uzun vadeli de olsa kapsamlı eğitimlerden ve bu eğitimlerin mezunlarına deneyim kazandıracak programların oluşturulmasından geçiyor. Bu kapsamda biz de Vispera olarak gerek üniversitelerle işbirliği çerçevesinde, gerekse de iç eğitimlerimizle en iyi elemanları bünyemize katmak ve onlarla birlikte büyümek için elimizden geleni yapıyoruz.
Perakende sektöründe yapay zekanın katkısı nedir?
Yapay zeka hayatın her alanını etkiliyor. Perakende de kesinlikle bu alan içinde yer alıyor. Vispera olarak perakende dünyasında katma değerlerimizi çoğunlukla tüketicilerin görmediği alanlarda sunuyoruz ancak yapay zekanın tüketicilere sağladığı imkanlar ve kolaylıklar uzun süredir göz ardı edilemeyecek kadar fazla. Perakendeciler yapay zeka ile müşterilerine doğru kampanyaları gerçek zamanlı olarak sunabiliyor ve operasyonlarını da iyileştirebiliyor. Mesela yapay zeka kullanan perakendeciler tüketicilerin ödeme sürecindeki aşamaları otomatikleştirerek alışverişinin daha kısa sürede ve daha verimli bir şekilde tamamlanmasını sağlayabiliyor. Yapay zeka destekli chatbotlar da tüketicilerin ihtiyacını mümkün olan en kısa sürede giderebiliyor. Tedarik zincirinin ve lojistiğin yanlış kurgulanması da şirketlerin büyük zararlarla karşılaşmasına yol açabiliyor. Yapay zeka burada da avantajlarını kullanarak mağazaların tüketicilere ürün tedarik edebilmesine yardımcı oluyor. Bunun gibi birçok kullanım alanını sıralamak mümkün.
Perakende dışında farklı bir sektöre de hizmet üretmeyi düşünüyor musunuz?
Odağımızı kaybetmek istemiyoruz, bu yüzden de sektör değiştirmeyi düşünmüyoruz ancak fiziksel olmayan e-ticaret alanı ilgimizi çekiyor. İlerleyen dönemlerde e-ticaret tarafında da yer alarak perakendenin tüm kanallarında uçtan uca hizmet vermeyi düşünüyoruz. E-ticaret için bazı fikirlerimiz var. Bunları gerçeğe dönüştürmek için de doğru zamanı bekliyoruz.
