PARA RÖPORTAJ/ ÜRÜN DİRİER Sadece ABD'deki büyüklüğünün 2023 yılında 23 milyar dolar olması beklenen 3D yazıcı pazarı, pandemiyle beraber tüm dünyada ciddi bir ivme kazandı. Dünyada 3D yazıcı pazarında başı ABD çekiyor. Otomotiv, mobilya ve oyuncak sektöründe yoğun olarak kullanılıyor. Artık herkes, birçok orijinal parçanın tasarımını ücretsiz indirmeye izin veren siteler üzerinden ihtiyaç duyduğu yedek parçayı kendi evinde üretebiliyor. 3D yazıcılarla uzay ve uçak sanayi için milimetrenin binde biri oranında kesinlik sağlayan parçalar bile üretilebiliyor. 3D yazıcı ile ev bile yapılabiliyor. Sektör ülkemizde de hızla gelişiyor. Yerli 3D yazıcı firmaları içinde en bilinenlerinden biri Zaxe. Zaxe'nin yerli 3D yazıcılarını kullanmak için endüstri mühendisi olmaya gerek yok. Firma, bir çocuğun oyuncak yapmak için bile Zaxe cihazlarını rahatlıkla kullanabileceği konusunda iddialı. "Her evde bir fabrika" hedefine pandemiyle beraber daha çok yaklaşıldığını ifade eden Zaxe'nin ortağı ve genel müdürü Emre Akıncı ile 3D yazıcıların hayatlarımızı nasıl dönüştürdüğünü konuştuk. Akıncı, "3D yazıcılar pek çok sektörün vazgeçilmesi haline geldi. Dünyada pek çok karmaşık parça ve tasarım, 3D yazıcılarla evde basılabiliyor" diyor.
3D yazıcılar, geleceğin üretim modeli olarak görülüyordu. Pandemi süreci kısalttı mı? Dünyada durum nedir?
Covid-19 dünya sanayi üretiminin büyük bölümünü elinde bulunduran Çin, Japonya, ABD, Almanya, Hollanda gibi ülkelerde önemli değişikliklere, krizlere ve sorunlara yol açtı. Bu ülkelerde hammadde ve son kullanıcıya yollanacak ürünlerin imalatından tedarikine aynı zamanda da ulaşımına kadar problemler birbirini kovaladı. Bugün hala çip krizi nedeniyle otomotiv şirketleri üretim yapmakta zorlanıyor. Salgının ilk günlerinde insanlar bulaşma riski nedeniyle üretim bantlarındaki yerini alamayınca, uzaktan idare edilen 3D yazıcılar devreye girdi. İhtiyacımız olan cerrahi maskelerden dezenfektanlara kadar üretim metal yakalılara geçti. Bu teknolojiye yatırım yapan Çin, ABD, Almanya, Japonya gibi ülkelerin son teknolojik sanayi kuruluşları üretimlerini 3D ile sürdürdü. Teknolojinin nimetlerini salgında daha iyi anlayan firmalar da 3D üretim için harekete geçti. Üretim bantlarına gereken yedek parçayı komşu ülkeden dahi getiremeyen şirketler, 10'da 1'i fiyatına ve aynı kalitede üretim noktasında 3D yazıcıları yatırım planları içine aldı. Her anlamda salgın dönemi metal yakalıların yükseldiği, 3D yazıcıların işlevselliğinin ortaya konulduğu bir dönem olarak kayıtlara geçti. Örneğin bugün Almanya'nın dev otomobil üreticileri 3D yazıcıları otomobil üretiminin ana bandına dönüştürmeyi hedefliyor ve bunun için çalışıyorsa, köklü bir değişim geliyor demektir. Mesela bir otomobil yedek parçasının yurt dışından gelmesini beklemeyeceğiz artık.
Bu teknoloji, tamir ve yedek parça sektörüne nasıl bir katkı sağlıyor?
3D yazıcı ile imal edilen bir yedek parça, orijinali ile aynı kalitede üretilir. Aynı zamanda orijinal parçanın satış fiyatından 10 kat daha ucuza imal edilir. Evde kullandığımız ve her biri oldukça pahalı olan süpürgeden TV'ye, bilgisayardan mutfak robotuna kadar birçok ürünün parçasını internetteki 3D yazıcılar için özel hizmet veren sitelerden ücretsiz şekilde indirip, baskısını yapabiliyorsunuz. Böylece servis çağırma, ürünün tamir bedelini ödeme ve en önemlisi de bekleme gibi sıkıcı süreçlerden kurtuluyorsunuz.
3D yazıcıları hobi amacıyla kullanmak mümkün mü?
Dünyada 3D yazıcıların önemli kullanım alanlarından birini hobi malzemesi üretmek oluşturuyor. İster balkon ya da terasta yapacağınız sera çalışmalarınız için olsun, isterse çocukluktan beri hayalini kurduğunuz klasik otomobil ya da yolcu uçağı koleksiyonunu tamamlamak için 3D yazıcı kullanmanız yeterli. Bugün filamentler kilogramı 150 TL'den başlayan uygun fiyatlarla satılıyor. Online satış kanallarıyla, tüm tüketiciler rahatlıkla filament bulabilirler. Öte yandan yine e-ticaret sitelerinde açacakları bireysel pazaryerleri sayesinde üretecekleri hobi araçlarını, oyuncakları, ev aletlerini satabilir, bu ticaretten kârlı çıkabilirler. Başta Amazon olmak üzere dünyanın önde gelen sitelerinde bu şekilde imal edilmiş birçok ürün bulmak mümkün. 3D yazıcı sizi hobi sahibi yapmakla kalmıyor, eğer dilerseniz bu hobinizden para kazanmanızı da sağlıyor.
Peki 3D yazıcılar üretim dışında eğitimde nasıl bir işleve sahip? Eğitim dünyasına sunacağı katkılar neler olacak?
Eğitim bugün kitaplara sıkışmış ve hayal gücünden çok uzak. Gelişmiş ülkelerin okullarında çocuklar Mısır Piramitlerini, Eyfel Kulesi'ni, Anıtkabir'i, Özgürlük Heykeli'ni illa ki fotoğraflardan ya da videolardan izleyip öğrenmek zorunda değiller. Bir DNA'yı anlatan öğretmen tahtaya bu şekli çizmiyor. Onun yerine bu mekan ve nesneler 3D yazıcıdan kısa sürede çıkıyor. Öğrenciler görerek, dokunarak, 3 boyutlu şekilde öğreniyor. Sadece öğrenmiyor; hayal kuruyor, hayallerini gerçeğe dönüştürüyorlar. Türkiye'de de çalıştığımız okullar var, sanat ve teknoloji derslerinde öğrenciler ister gerçek ister hayal ürünü olsun, tasarımlarını yükleyerek 3D yazıcıdan alabiliyorlar. Ayrıca zincir okullardaki iş ortaklarımızla birlikte yürüttüğümüz bir proje kapsamında, bu okulların daha önce kullandığı 3D yazıcıları alıp yenileyerek, Anadolu'daki okullara ücretsiz olarak yolluyoruz. Nice Aziz Sancar, Özlem Türeci ve Uğur Şahin gibi bilim insanlarının yetişmesine 3D yazıcılar sayesinde destek olmaktan, büyük mutluluk duyuyoruz. İnancımız, öğrencilerimizin bu yazıcılarla yeteneklerini keşfedip, bilim noktasında önemli adımlar atacakları yolunda.
Bu alanda istihdam olanaklarını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Metal yakalı devrimi, yakında tüm sanayi üretiminin en önemli başlığı haline gelecek. Bu işin provası büyük oranda Covid-19 salgın sürecinde yapıldı ve 3D yazıcılar işin altından başarıyla kalktı. Hem ana ürünleri imal ettiler, jem bu ürünlerin imal edildiği üretim bantlarının yaşadığı yedek parça sorununu çözerek, üretimin devam etmesini sağladılar. 3D yazıcılar her ne kadar bir uzmanlık gerektirmeden bilgisayar kullanmayı bilmekle faaliyete geçirilse de, ilerleyen dönemde sanayinin özel ihtiyaçlarına yanıt vermek, rekabette öne geçmek ve tasarımlar yapmak için 3D alanında eğitim almak çok önemli olacak diye düşünüyorum. 3D yazıcıların tasarım ve üretimi konusunda kendini yetiştiren kişilerin, iş sıkıntısı yaşamadan ve oldukça refah içinde hayatlarını sürdürecekleri açık.
3D yazıcılar uzay çalışmalarında da kullanılıyor değil mi?
Bir uzay istasyonu ya da uyduyu tamir etmek için, milyonlarca dolarlık eğitim masrafı yapılan astronotlara ihtiyacımız var. Fakat uzay şartları, insanların üretim ve tamirat yapması için hiç de uygun değil. O nedenle bu şartlardan etkilenmeyen, üstelik ay yüzeyinde ve Mars'ta yaşam alanları kuracak, uydular inşa edecek, tamiratları gerçekleştirecek 3D yazıcılar yapılması konusunda önemli çalışmalar sürüyor. Birçok gelişmiş ülke, uzay yarışında yakın gelecekte 3D yazıcıları kullanarak ilerlemeyi planlıyor. Yakın gelecekte insanlar Mars'ta 3D yazıcılar tarafından imal edilmiş otellerde konaklayacak ve yine 3D yazıcıların ürettiği uzay araçları ile seyahatler gerçekleşecek.
Zaxe olarak siz neler yapıyorsunuz? İhracat yapıyor musunuz?
Zaxe, Türkiye'de 600'den fazla eğitim kurumu, 30'dan fazla üniversitede ve birçok sanayi kuruluşunda yer alıyor. Son dönemde hobi ve e-ticaret amaçlı kişisel kullanıcılarımızın sayısında büyük bir yükseliş söz konusu. Bu ticari başarımızı ve teknolojik yeteneklerimizi ihracat için de kullanmak istiyoruz. Hedefimizde Avrupa, Amerika ve CIS ülkeleri var. Çin, Japonya, Almanya, ABD gibi 3D yazıcı alanında çok öndeki ülkelerin önemli şirketlerinden de her gün beğeni alıyoruz ve bu ülkelere de ürün yollama hedeflerimiz var. Türkiye'nin 750 milyar dolarlık ihracat hedefinde, biz de 3D alanında büyük bir pay sahibi olmayı istiyor ve bu amaçla çalışıyoruz.
Şimdiye kadar hiç yatırım aldınız mı?
Zaxe 3D yazıcı, 2015 yılında yola çıktı. Şirketin doğuşunda Baki Gezgen ile Aydonat Atasever'in yatırımları öncü oldu. 2017 yılında Kerietsu Melek Yatırımcı Grubu, daha sonra Yemeksepeti'nin kurucusu Nevzat Aydın ve Türkiye'de birçok startup'ta önemli yatırımları bulunan Muzaffer Akpınar gibi iş insanları Zaxe markası ile beraber yol almak istediler. Bu değerli yatırımlar ile Zaxe üretim ve Ar-Ge faaliyetlerini geliştirdi. Türkiye'nin önde gelen 3D yazıcı şirketi oldu. Böylece dev sanayi şirketleri, zincir eğitim kuruluşları, startup'lar ve bireysel kullanıcılarla birlikte çok geniş bir müşteri portföyü oluştu. Bugün X2, Z1, Z1+ 3D model yazıcılar, Zaxe xDesktop yazılımı ve Zaxe cihazlarına yönelik filamentler ile yüksek kaliteli baskı hizmetleri tüketicimize sunuyoruz.
