KPMG Türkiye M&A ve 212 ekipleri tarafından hazırlanan "Türkiye Startup Yatırımları" raporuna göre küresel startup yatırımları, 2024 yılının 1. çeyreğinde 75,9 milyar dolara geriledi. Küresel azalış trendine benzer şekilde, Türkiye startup ekosistemi de 2024 yılının ilk çeyreğinde geçen yılın 4. çeyreğine kıyasla hem işlem sayısı hem de işlem hacminde düşüş yaşadı. Sektörde toplam 54 işlem gerçekleşirken bu işlemlerin hacmi 43 milyon dolar oldu.
KPMG Türkiye M&A ve 212 ekiplerinin iş birliğiyle Türkiye'deki girişim sermayesi piyasasının karşı karşıya olduğu temel eğilimleri, fırsatları ve zorlukları ortaya koymak amacıyla hazırlanan "Türkiye Startup Yatırımları" raporunun 2024 yılı ilk çeyrek sonuçları açıklandı.
Rapora göre küresel startup yatırımları, her biri 1 milyar doların üzerinde işlem değerine sahip dört mega işlemin gerçekleşmesine karşın toplam hacim dikkate alındığında 2024'ün ilk çeyreğinde azaldı. Küresel girişim sermayesi (VC) yatırımları işlem adedi bazında da özellikle D Serisi ve sonraki turlarda olmak üzere, bir önceki çeyreğe kıyasla azaldı. Yüksek faiz oranları ve jeopolitik belirsizlikler gibi temel koşullar, girişim sermayesi yatırımcılarının temkinli davranmasına neden oldu.
Küresel trende benzer şekilde, Türkiye startup ekosisteminde 2023 yılının 4. çeyreğine kıyasla hem işlem adedinde hem de işlem hacminde düşüş kaydedildi. Türkiye'de 2024 yılının ilk çeyreğinde toplam 54 işlem gerçekleşti ve bu işlemlerin toplam hacmi, startup satın alma işlemleri de dahil olmak üzere 43 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti. Küresel ortama benzer şekilde, artan faiz oranları ve azalan çıkış opsiyonları Türkiye startup ekosistemindeki yatırımların yavaşlamasına neden oldu.
212 Kurucu Ortağı Ali Karabey şunları söyledi: "2024 yılının ilk çeyreği raporuna göre, Türkiye'deki startup yatırımları global düşüş trendini yansıtarak bir önceki yıla göre hacimsel olarak azalmıştır. Özellikle tohum aşaması yatırımlarının işlem hacmindeki dominant rolü, yerli yatırımcıların pazardaki etkinliklerini ve stratejik yaklaşımlarını göstermektedir. Bu dönemde, yatırımcıların temkinli davranışlarını ve düşük hacimli işlemlere yönelmelerini, yüksek faiz oranları ve süregelen jeopolitik belirsizlikler şekillendirmiştir. Türkiye'deki girişim ekosistemi için bu zorluklar, aynı zamanda sektörel odaklanmayı ve iş modellerinde çeviklik gerektiren yenilikleri teşvik eden bir fırsat olarak değerlendirilmelidir."
KPMG Türkiye M&A Danışmanlık Hizmetleri, Şirket Ortağı Özge İlhan Acar ise yaptığı değerlendirmede, "2024 yılı ilk çeyreğinde küresel ölçekte VC yatırımcılarının daha temkinli davrandıkları gözlemlendi. Bunda yüksek seyreden faiz ortamı, süregelen jeopolitik belirsizlikler ve startup'lar için yüksek getirili çıkış opsiyonlarının azalması etkili oldu. Benzer bir trend Türkiye startup ekosisteminde de hâkim oldu. 2024 yılının ilk çeyreğinde 2023 yılının ilk çeyreğine kıyasla toplam işlem hacmi 43 milyon dolar seviyelerine gerilerken işlem adedi bazında 54 işlemle 2023 yılının aynı dönemiyle paralellik gösterdi. Aynı zamanda tohum aşama yatırımların toplam işlem hacminin yüzde 60'ını oluşturması yatırımcıların daha düşük hacimli işlemlere yöneldiğinin bir göstergesi olarak öne çıktı. Yerel seçimlerin geride kalması ve belirsizliklerin azalması ile yatırımcıların iştahında artışı perçinlerken süregelen yüksek faiz ortamı da tam tersi etki yaratıyor. Ancak tüm bu etmenlere rağmen ilerleyen çeyrekler için olumlu beklentilerimizi koruyoruz ve işlem sayısı ile işlem hacmindeki artış öngörüyoruz." dedi.
Küresel ölçekte girişimlere yapılan yatırımlar geriledi
Küresel ölçekte, 2024 yılının ilk çeyreğinde startup yatırımları bir önceki çeyreğe kıyasla 7.520 işlem adedi ile 75,9 milyar dolara geriledi. Enflasyon artışı ve devam eden küresel ekonomik belirsizlikler küresel girişim sermayesi yatırımcılarının temkinli bir yaklaşım sergilemelerine neden oldu. Türkiye startup ekosistemi, küresel ölçekteki düşüş trendini takip ederek 2023'ün ilk çeyreğinde düşüş gösterdi. Satın almalar dâhil edilmediğinde 2024 yılının ilk çeyreğinde işlem hacmi 27,7 milyon dolara düşerek 2023'ün ilk çeyreğine kıyasla geriledi. Startup satın almaları da dâhil edildiğinde, 2024 yılının ilk çeyreğinde 54 işlem adedi ile toplam işlem hacmi 43,1 milyon dolara geriledi.
Tohum aşaması yatırımları toplam işlem hacminin yüzde 60'ını oluşturdu
Tohum aşaması yatırımları toplam işlem hacminde yüzde 60 ile en büyük payı oluştururken startup satın almaları toplamda yüzde 36'lık bir paya sahip oldu. Toplam 44 işlem adedi ile tohum aşaması yatırımları en yüksek işlem sayısına sahip olurken bunu 8 işlemle startup satın almaları takip etti. 2023'ün 4. çeyreğine benzer şekilde geç aşama yatırımı gerçekleşmezken, erken aşama yatırımlarının sayısı 1'e düştü. Ayrıca ilk 10 işlem, toplam işlem hacminin yüzde 80'ini temsil ederken bu 10 işlemin 8'i tohum aşaması yatırımlarından oluştu. Yerli yatırımcılar, yabancı yatırımcılara kıyasla hem işlem hacmi hem de işlem adedi bakımından lider konumda yer aldı. İşlem adedi açısından, yerli yatırımcılar toplam 54 işlemin yüzde 91'ini temsil ederken yabancı yatırımcılar 2 işlem ile yüzde 9'luk bir paya sahip oldu.
İşlem adedi bazında fintech, işlem hacmi bazında yapay zekâ öne çıkan dikeyler oldu
Toplam 7 işlem adediyle fintech en fazla işlem yapılan dikey olurken onu 6'şar işlemle oyun, pazaryeri ve SaaS (hizmet olarak yazılım) dikeyleri takip etti. Toplam işlem hacmi açısından, yapay zekâ 15,4 milyon dolarla en yüksek yatırımı çekerken onu 4,9 milyon dolarla pazaryeri ve 3,6 milyon dolarla SaaS dikeyleri izledi.
Türkiye'de girişim ekosisteminde 2024 yılı ilk çeyreğinde gerçekleşen en büyük işlemler:
| Sıralama | Hedef Şirket | Sektör | Yatırımcı | Yatımcı Ülkesi | Hisse (%) | Anlaşma Değeri ($m) | Yatırım Aşaması |
| 1 | Titra Teknoloji | Yapa Zekâ | Pasifik Teknoloji | Türkiye | %51 | 15,4 | Satın Alma |
| 2 | Getmobil | Pazaryeri | Dutch Funders Fund, 212 (Fund II), TechOne, Logo Ventures (II), Arya GSYF, Maxis Yenilikçi GSYF | Hollanda, Türkiye | Açıklanmadı | 4 | Tohum Aşama |
| 3 | Shark Guitars | Müzik | Neo Portföy Target GSYF, Nevzat Aydın, Gökhan San, Bekir Yener Yıldırım, Mustafa Doğan (Özel Yatırımcılar) | Türkiye | %12,5 | 2,7 | Tohum Aşama |
| 4 | Fellas Foods | Gıda Teknolojisi | Neo Portföy 5. GSYF | Türkiye | %30 | 2,6 | Tohum Aşama |
| 5 | Pine Games | Oyun | 500 Emerging Europe (Fund II), Laton Ventures | Türkiye | Açıklanmadı | 2,3 | Tohum Aşama |
| 6 | TIRPORT | Lojistik | Fibabanka Yıldız GSYF | Türkiye | Açıklanmadı | 2 | Erken Aşama |
| 7 | Denebunu | E-ticaret Sağlayıcısı | Eksim Ventures, Arya GSYF, Maxis Yenilikçi GSYF, APY Ventures Startup Fund | Türkiye | Açıklanmadı | 1,8 | Tohum Aşama |
| 8 | Idenfit | SaaS | Pragma Capital Partners, Türkiye Kalkınma Fonu, Domino Ventures, StartersHub, Datassist, Ersoy Kiraz, Barış Çakmakçı (Özel Yatırımcılar) | Türkiye | Açıklanmadı | 1,5 | Tohum Aşama |
| 9 | Retter.io | SaaS | Inveo Ventures, Boğaziçi Ventures (BV Growth), Alp Behar, Ömer Babaoğlu, Evren Bacak (Özel Yatırımcılar) | Türkiye | %8,5 | 1,3 | Tohum Aşama |
| 10 | Turan | Fintech | APY Ventures Fintech Fund, United Payment | Türkiye | Açıklanmadı | 1,2 | Tohum Aşama |
