PARA HABER/ 1952 yılında Ord. Prof. Dr. Ömer Celal Sarc tarafından kurulan İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi İstatistik Araştırma Merkezi İSAMER, kadın girişimciliğine yönelik çarpıcı bir çalışma gerçekleştirdi. Doç. Dr. Hakan Bektaş tarafından hazırlanan "İstatistiklerle Kadın Girişimciliği" başlıklı araştırma, Türkiye'de kadının iş hayatındaki varlığına dair dikkat çeken veriler sunuyor.
2021-2023 yıllarını kapsayan araştırma sonuçlarına göre, çalışabilir nüfus içinde erkeklerin işgücüne katılım oranı yüzde 71,1 iken kadınlarda bu oran yüzde 36,0. Yani her 100 kadından yalnızca 36'sının işgücüne katıldığı söylenebilir.
TÜİK işgücü istatistiklerinde işgücüne dahil olmayan 15 ve daha yukarı yaştaki kadın nüfusunun 21 milyon 213 bin kişi olduğu ve bu topluluğun yüzde 40,6'sının işgücüne dahil olmama nedenini ise "ev işleriyle meşgul olma" şeklinde açıkladığı görülmekte. Bunun yanı sıra 2021-2023 yıllarını kapsayan veri dönemi içinde "ev işleriyle meşgul olma" nedeniyle işgücüne dahil olmayan nüfusun payının yüzde 40,6 ile en düşük seviyeye ulaştığı dönemin 2023 yılının son çeyreği olduğunu da belirtmek gerek.
OECD ÜLKELERİ ARASINDA KADIN İSTİHDAM ORANI EN DÜŞÜK ÜLKEYİZ
TÜİK tarafından yayımlanan işgücü istatistikleri incelendiğinde; 2023 yılı dördüncü çeyreği için 15 ve daha yukarı yaştaki kişiler içerisinde istihdam edilenlerin 32 milyon 20 bin kişi olduğu anlaşılmakta. Bu istatistiklerden hareketle; istihdam edilenlerin yüzde 67,1'inin erkek ve yüzde 32,9'unun kadın olduğu görülüyor. Diğer bir ifadeyle istihdam edilen her 100 kişiden 33'ü kadın. Aynı veri dönemi için kurumsal olmayan 15 yaş ve yukarı yaştaki kadın nüfusu 33 milyon 151 bin kişi ve istihdam edilen kadın nüfusu 10 milyon 546 bin kişi. Bu değerler kullanılarak kadın istihdam oranı yüzde 31,8 olarak hesaplanmıştır. Ekonomik İş birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) işgücü piyasası istatistikleri incelendiğinde 2023 yılı üçüncü çeyreğinde OECD ülkelerine ilişkin kadın istihdam oranının yüzde 51,0 olarak tahmin edildiği görülmüştür. Aynı dönem için Türkiye'de kadın istihdam oranı yüzde 31,5 olarak hesaplanmıştır. Bu kapsamda OECD üyesi ülkeler arasında kadın istihdam oranın en düşük düzeyi yüzde 31,5 olarak Türkiye için tespit edilmiş olup; en yüksek değere ise yüzde 68,8 ile İzlanda sahiptir.
Kadın istihdam oranının OECD üye ülkelerinin ortalamasının altında seyrettiği gözlemlenmektedir. Aynı veri döneminde erkek istihdam oranı göstergesine ilişkin değerler incelendiğinde OECD üyesi ülkeler için yüzde 65,9 ve Türkiye için yüzde 66,1 olarak tespit edilmiştir. En yüksek değere sahip olan ülke yüzde 77 ile İzlanda, en düşük değere sahip ülke ise yüzde 55,1 ile İtalya'dır.
OECD üyesi ülkeler arasında ülkemizin en düşük kadın istihdam oranına sahip bulunması, istihdam edilenlerin işteki durumlarına bakılması gerekliliğini de doğurmuştur. 2023 yılı dördüncü çeyreğinde istihdam edilenlerin işteki durumuna bakıldığında 10 milyon 546 bin kişinin yüzde 73,6'sının ücretli veya yevmiyeli olarak çalıştığı anlaşılmaktadır.
5 GİRİŞİMCİDEN 1'İ KADIN
Söz konusu veri döneminde işveren kategorisinde olan kadınların sayısının 187 bin kişi olduğu ve toplamın sadece yüzde 1,8'ini meydana getirdiği saptanmıştır. Bunun yanı sıra işveren ve kendi hesabına çalışanlar yani girişimciler kategorisinde bulunanların istihdam edilenler içindeki payının yüzde 11,1 olduğu hesaplanmıştır. Dolayısıyla istihdam edilen kadın sayısı 10 milyon 546 bin iken girişimci kategorisinde olan kadın sayısı 1 milyon 170 bin olarak açıklanmıştır. Yani istihdam edilen her 10 kadından yalnızca 1'i girişimci statüsündedir. Cinsiyet bağlamında veriye bakıldığında ise her 5 girişimciden yaklaşık 1'inin kadın olduğu söylenebilmektedir.
EN GİRİŞİMCİ KADINLAR KARADENİZ BÖLGESİNDE
2021-2023 yılları arasında kadın girişimci oranının yüzde 15,6 ile yüzde 17,9 aralığında değiştiği saptanmıştır. TÜİK işgücü istatistikleri kapsamında istihdam edilenlerin işteki durumu verilerine göre 2023 yılı son çeyreği itibarıyla Türkiye'de 1 milyon 170 bin kadın girişimci olduğu ifade edilmiştir. TÜİK, Hanehalkı İşgücü Araştırması (HİA) ile nüfusun işgücü açısından durumunu İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) Düzey 2'ye göre kamuoyu ile paylaşmış ve 2023 yılına ilişkin yıllık sonuçlar incelendiğinde kadın girişimcilerin yüzde 22,4'ünün İstanbul'da olduğu saptanmıştır. Söz konusu istatistikler kapsamında kadın girişimci sayısı bakımından bölgeler, 105 bin kadın girişimciyle (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane), 76 bin kadın girişimciyle (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova), 72 bin kadın girişimciyle (Ankara) ve 66 bin kadın girişimciyle (İzmir) şeklinde sıralanmaktadır.
