PARA ARAŞTIRMA- 2. BÖLÜM/ ESİN ÇETİNEL Tüm dünyada dijital varlıklara olan talep adeta patlarken, artık her gün yeni bir kripto para, metaverse projesi, token arzı veya NFT'nin piyasaya çıktığına yönelik haberler duyuyoruz. Ve aslında artık çoğumuz buna çok da şaşırmıyoruz… Çok değil daha pandeminin başında, yani 2020 yılının başlarında tüm bu yatırım araçları az sayıda kişinin ve az sayıda projenin olduğu sığ bir pazarken artık üç haneli milyar dolarlık büyüklüğe doğru hızla koşuyor.
GALATASARAY KOLEKSİYONU SÜRECEK
Capital Block kendini spor kulüpleri, oyuncular ve markalar için tasarlanmış ilk özel spor NFT pazarlama ajansı olarak konumlandırıyor.
NFT alanında Türkiye'nin, markaların ve şirketlerin bilinirliğini artırarak onlara destek olduklarını açıklayan Capital Block Kurucusu ve CEO'su Tim Mangnall, Galatasaray ile gerçekleştirdikleri NFT projesi hakkında şu bilgiyi verdi;
"Şirketlerin buradaki fırsatları görmelerini ve dijital varlıkları kullanarak yeni gelir akışı yöntemleri geliştirmelerini sağlıyoruz. Örneğin iş ortaklarımızdan Galatasaray Spor Kulübü ile NFT üzerine bir proje yapmaya karar verdik. Bu süreçte kulübün kuruluşundan günümüze uzanan yolculuğunda, günümüz Galatasaray'ına nasıl dönüştüğünü inceledik.
Galatasaray'ın varlıklarının gerçekten derinlemesine bir analizini yaptık. Galatasaray Spor Kulübü için 'Önemli olan nedir? Ne elde etmek istiyorlar? Hayranlar ve takipçiler daha fazla ne görmek istiyor?' gibi sorulara odaklandık. Bu lansman sadece Galatasaray'ın gelir kaynağına fayda sağlamakla kalmadı, aynı zamanda takımın taraftarlarına olan aidiyet duygusunu da artırdı. Lansmanın bir başka sonucu da Galatasaray taraftarlarının NFT alanında daha önce görmedikleri düzeyde fırsatları görmelerini sağlamak oldu. 1 Ekim'de ilk kez görücüye çıkan Ali Sami Yen NFT Koleksiyonu, 59 saniyede tükenerek rekor kırdı."
Capital Block bu koleksiyonun yanı sıra, sezon boyunca Galatasaray'ın tarihindeki önemli olayları öne çıkaran tarihi bir koleksiyonun lansmanını da yapmayı planlıyor. Bununla birlikte; Legendary, Mythical ve Iconic olmak üzere üç parçadan oluşan Ali Sami Yen NFT Koleksiyonu'nun ilkini 1 Ekim 2021'de görücüye çıkarttıklarını hatırlatan Mangnall, Galatasaray özelinde diğer NFT projelerinin ise 2022'nin farklı zamanlarında devam edeceği bilgisi paylaşıyor. Capital Block, bu yeni koleksiyonlarda kulüp tarihindeki ana noktalara ve kilometre taşlarına değinmeyi hedefliyor.
Capital Block, ayrıca CaglarArts Insignia ile dijital NFT içerik üretimi ve sunumu için üç yıllık bir anlaşma imzaladı. Türkiye'de geniş bir hayran kitlesine sahip olan BÖRÜ markasını kullanacaklarını açıklayan Mangnall, Capital Block olarak Blu TV'de yayınlanan BÖRÜ 2039 serisinin ilk NFT Koleksiyonunu sunacaklarını belirtiyor.
Capital Block, önümüzdeki dönemde ise futbol kulüpleri ile film projelerinin yanı sıra futbolcular ve sanatçılarla da birkaç proje yapmayı planlıyor. NFT'lerin, kulüpler, oyuncular veya sanatçıların hayran kitleleriyle bağ kurmak için en iyi araçlar olduğunu savunan Mangnall, "NFT'ler, hayranları sevdikleri şeye yaklaştırmanın anahtarına sahip ve biz de bu alanda dünyada ilk olacak yenilikçi projeleri hayata geçirmekten dolayı çok heyecanlıyız" diyor.
Mangnall 2022 yılında tıpkı Galatasaray'la olduğu gibi birkaç kulüple daha çalışma başlatacakları bilgisi de paylaşıyor. Türkiye'deki her kulüple çalışma hedefleri bulunduğunu da belirten Mangnall, yakın zamanda iki büyük Avrupa futbol kulübüyle yapacakları iş birliğini duyuracaklarını söylüyor.
NFT SERİSİ ÇIKARTACAK
Türkiye'nin blockchain tabanlı ulusal projesi Proofstack, bu sene çok aykırı bir NFT projesini hayata geçirmeye hazırlanıyor. Temelinde geleneksel ekonomi sistemine ve yeni teknolojilerle oluşan yeni ekonomi kurgusundaki boşluklara eleştirel bir yaklaşımla oluşturulmuş 10 bin parçalık bir NFT serisini çıkartacaklarını söyleyen Proofstack kurucu ortağı Avukat Kadir Kurtuluş, "Proje içerisindeki eserler, mevcut finansal düzene ve değer kavramına karşı bir manifesto niteliğinde ve tüm dünyada ses getireceğini düşünüyoruz. Projeyi, Kötü Kedi Şerafettin Animasyon filminin yapım çalışmalarında yer alan ve Türkiye'de animasyon dünyasının önemli ismi İlhan Poyraz ile birlikte gerçekleştiriyoruz" diyor.
Kurtuluş, Proofstack projesinin, Techcrunch San Francisco'da dünyada gelecek vadeden üç blockchain girişiminden biri seçildiği bilgisi de paylaşıyor. Bu projenin esasında NFT'lere benzer olarak eserleri blokzincir protokollerinde ve yasal otoritelerde kayıt altına alarak delil elde etmeye yaradığını açıklayan Kadir Kurtuluş, NFT hakkında şunları söylüyor;
"NFT'yi tapu kütüğündeki bir kayıt gibi düşünebiliriz. Nasıl ki fiziki dünyada evleri tapuda kaydettik, insanı nüfusta kaydettik, şimdi de dijital alandaki ya da metaverse'teki dijital varlıkları NFT ile kaydedeceğiz. Bu sayede dijital dünya veya gelişecek metaverse'lerde mülkiyet kavramı oluşabilecek. Mülkiyet kavramının olduğu noktada da bu evrenlerde yaşam için en önemli unsur çözümlenmiş olacak.
NFT'nin evrimini konuşabilmemiz için; blokzincir, metaverse, kripto paralar, mülkiyet kavramı gibi konuları bir arada değerlendirmemiz gerekiyor. Şu an NFT ile yapılan eser satışları, bu işin gideceği noktanın çok çok gerisinde. En nihayetinde tüm telif hakları, marka ve patent dünyasının hatta sıradan eşyaların bile kayıtlarını bu sistemle tutacağımız ölçülebilir bir dünyaya doğru gidiyoruz."
FAN TOKEN'IN ÖDÜLÜ NFT OLDU
Socios, ağırlıklı Fan Token çıkartan bir platform. NFT'leri ise kurum olarak Fan Token sahiplerine sunan Socios, diğer bir deyişle NFT'leri ticari bir ürün olarak konumlandırıyor. Genel olarak, NFT'leri Fan Token sahiplerine ödül olarak verdiklerini ya da taraftarların anketlerde oy kullanmasını sağlayan kendi Fan Token olan Socios United ile ($SSU) ile aldırdıklarını söyleyen Chiliz / Socios Türkiye Direktörü Altuğ Öztürk, "NFT projeleri kapsamında, ilk olarak Milan taraftarları için NFT ödülleri sunduk. Bunu Napoli, Valencia, Corinthias, Arjantin, PSG ve Türkiye'de Galatasaray gibi takımlar izledi. Yakın zamanlı örneklerden biri, Zlatan Ibrahimovic'in AS Roma'ya karşı gol sevincini 100 sınırlı sayıda maç içi NFT'ye dönüştürdük. Bu dünya çapındaki futbolseverler arasında da büyük ilgi gördü. $ACM Fan Token sahiplerinin sayısını yüzde 25 artırdı ve AC Milan - AS Roma maçını Socios Tahminci içeriğinin sunulduğu Haziran 2021'den bu yana Socios.com uygulamasında en çok tahmin edilen ikinci maç haline getirdi" dedi.
Altuğ Öztürk, Türkiye'de spor kulüplerinin NFT'lere meraklı olduğunu, ancak şu an acele etmediklerini de söylüyor. Spor kulüplerinin bu konuda kendilerine sık sık fikir danıştıklarını da ifade eden Altuğ Öztürk, "Bizler de NFT'lerin doğru içerikle hayata geçilmesi gerektiğini, imaj/telif hakkı gibi yasal kısımların netleştirilmesinin öncelikli olduğunu -ki bunun yayıncı kuruluş tarafı da var- kendilerine iletiyoruz" bilgisini paylaştı.
Socios olarak 2021 son çeyreğinden itibaren bu teknolojiden faydalanıp kullanıcılara benzersiz dijital koleksiyon ürünleri sunmaya başladıkları bilgisi de paylaşan Öztürk, bugüne kadar hayata geçirdikleri projeler hakkında ise şu bilgiyi paylaştı;
"Piyasaya çıkardığımız spor NFT'leri birkaç saniye içinde tükendi ve açıkçası bu ilgi konusunda biz de şaşırdık. Kullanıcılarımızdan gelen talepler üzerine yalnızca dijital ürünler ile kalmadık, NFT 2.0 konseptini de uygulamaya başlayarak spor tutkunlarını unutulmaz fiziksel hediyeler ile ödüllendirdik. Formula 1 tarihinin efsanevi yarışçısı Kimi Raikkönen'in, son yarışının hatırası olarak $SAUBER taraftarına hem fiziksel hem dijital NFT'ler verildi. Taraftarlar, dijital ve fiziksel imzalı yarış eldiveni, imzalı yarış maskesi ve imzalı ateşe dayanıklı yarış kıyafeti ile $SAUBER koleksiyonlarına sahip oldu. $SAUBER NFT'lerine en çok Türk ve İtalyan sporseverler ilgi gösterdi.
Planlarımız arasında çok daha fazla taraftara ulaşmak ve bu koleksiyonları dünyanın dört bir yanına ulaştırmak bulunuyor. Diğer bir ifadeyle, Fan Token sahiplerinin uygulama aracılığıyla ödüllendirilme fırsatlarını artıracak ve Socios.com deneyiminin bir parçası olarak NFT'leri tamamen entegre edeceğiz. Socios.com ekosistemindeki bu global markalar için yaratılan NFT'ler de herhangi bir Ethereum tabanlı NFT pazarında alınıp satılabilecek."
NFT ÇIKARTACAKLAR DİKKAT!
Öztürk, spor dünyası ile ilgili NFT satışlarının bu yıl 2 milyar dolarlık bir pazar oluşturacağını öngörüyor. En son bu konuda bir araştırma yapan Deloitte'a göreyse 2022'de dünya genelinde 5 milyona yakın sporseverin spor içerikli NFT'lere sahip olması bekleniyor.
Sanat dünyası açısından da "eşsiz dijital sanat eseri" olarak da tanımlanan NFT'lerin, sanatın dijitalleşmesi anlamında popülerliğini her geçen gün artırdığına dikkat çeken Altuğ Öztürk, NFT'lerin geleceğine ilişkin beklentisi hakkında şunları söyledi;
"Dijital sanatçı Beeple'ın NFT eseri geçtiğimiz şubat ayında 69.3 milyon dolara satılmıştı. Bu rakamlar bana biraz abartılı geliyor. Bu tarz abartılı rakamlar haricine normal fiyatlarda çok daha ciddi bir ekosistem oluşuyor.
Diğer yandan sanatsal NFT'ler ile bizim ürettiğimiz NFT'lerin ciddi farkları olduğunu düşünüyorum. Öncelikle bunu ticari olarak yapmak isteyen kurumların doğru bir pazar araştırması, doğru bir içerik değerlemesi ve fizibilite yapması elzem. Bireysel sanatçılar içinse aynı şeyleri söyleyemeyeceğim. Sanatçıların ürettikleri eserleri doğrudan OpenSea'ye koyup, sosyal medyadan kendilerine bir iletişim stratejisi oluşturarak enteresan gelirler elde edebildiklerini görüyoruz. Açık olan şu ki, NFT piyasası her geçen gün büyümeye devam ediyor, bizlere gelen kurumsal ve bireysel talepler de bu büyümenin bir süre daha gidebileceğinin göstergesi.
Burada önemli olan nokta, NFT dünyasında bugün neyin değerli neyin değersiz olduğunu anlamanın belli bir bilgi ve doğru bakış açısı gerektirmesi. Bu, hem NFT çıkaranlar hem de NFT'ye yatırım yapacak olanlar için kritik bir konu. Sanat için de spor için de yapılacak her NFT projesinde doğru bir pazar araştırması, doğru bir içerik değerlemesi ve fizibilite yapılması elzem."
NFT VE METAVERSE ÇIKARACAK
Bitay, kısa bir süre sonra NFT'nin yanı sıra metaverse ile ilgili alanlarda hizmet çeşitliliği sağlamak için hazırlıklara başladı. Kurum ayrıca müşterilerine, kart ve Fuel+ gibi kampanya yönetimi araçlarıyla pek çok avantaj sunma konusunda da son hazırlıklarını yapıyor.
Bu yıl Kadim isimli bir sergi açtıkları bilgisi paylaşan Bitay CEO'su Niyazi Yılmaz, "Dijital sanatlar alanındaki yenilikçi çalışmalarını İstanbul'da sürdüren sanatçılar aynı zamanda "Kadim" sergisinde bir araya gelerek İstanbul teması altında, İstanbul'un tarihi yapısında eserlerini sanatseverlerin ilgisine sundu. Sergide, Hakan Yılmaz, "Synthetic Palace" Collection, Ecem Dilan Köse, "Crypto Marble" Collection, Yasin Yaman, "Benim Gözümden İstanbul" Koleksiyonu, Necmi Deniz Akıncı / Studio Bigger, "İstanbul Hatırası" yer aldı. Büyük bir ilgi gören sergilerimizle dijital sanatı, blok zinciri tabanı NFT teknolojilerinin gücüyle desteklemeye devam edeceğiz" dedi.
NFT'nin sanatı dijital dünyaya taşıyarak ve eşsiz bir eserin telif vb endişeler olmadan doğmasına aracılık ederek, sanata yeni bir boyut getirdiğini söyleyen Niyazi Yılmaz, NFT'nin sanat dünyasına ve sanata etkisini ise şöyle değerlendiriyor;
"Erişilebilirlik ve ekonomik kazanım anlamında sanatçılara, bazı avantajlar sunuyor. Yıllardır sanatın içinde olmuş ancak insanlara ulaşamamış çok sayıda sanatçı var. NFT bu sanatçıları ve eserlerini, dünya çapında tanınarak, farklı kitlelere ulaşabileceği bir yere taşıyor. Bununla beraber, ürettiği sanat eserinin değerini bulmadığını düşünen sanatçılar da var. NFT'nin sanatla birleşmesi ile dünyanın her yerinden sanatçıya ve esere, kapılar sınırsız şekilde açılmış oluyor ve mali açıdan da büyük fırsatlar yaratıyor. Farklı ülkelerden insanlar, dünyanın her yerindeki eserlere ulaşmış oluyor. Bir nevi global müzayede alanı da diyebiliriz."
2021'de toplam NFT pazarının 41 milyar dolar değere ulaşırken, geleneksel sanat galerileri pazarının ise 50 milyar dolar değeriyle sınırlı kaldığına da dikkat çeken Yılmaz, dünyada geleneksel sanatın, artık NFT'ye hızlı dönüşümünün kaçınılamaz olacağı görüşünde. Yılmaz'a göre 2022 yılında NFT pazarı, 167 milyar dolar civarında olacak.
