PARA ARAŞTIRMA / ÜRÜN DİRİER Son birkaç yılda Türk oyun şirketlerinin başarılı çıkışlar yapması yatırımcılar kadar genç girişimcilerin de ilgi odağında. Peki oyun sektörüne nasıl girilir? Bir oyun şirketi kurmak için nasıl bir yol izlenmelidir? Ne kadar sürede kaç para kazanılır? Yatırımcı nasıl ikna edilir? 18 sektör uzmanı girişimcilere altın değerinde tavsiyelerde bulundu.
Bu sektöre girmek isteyen girişimci veya yazılımcı gençler nasıl bir yol izlemeli? Bir oyun firması nasıl kurulur? Belli bir bölümden mezun olmak şart mıdır? İyi bir oyun çıkarılırsa, ne kadar süre içinde ne kadar para kazanma şansı var? Evde tek başına yapılabilecek bir iş midir yoksa ekip kurmak şart mıdır? Sektör uzmanları oyun sektörüne girmek isteyen gençlere altın değerinde tavsiyelerde bulundu.
OYUN FİRMALARI GLOBAL STORE'DA İLK 10'DA
Hangi alanda olursa olsun bir girişimin başarılı olması için işin temelinde iyi bir fikir, iyi bir takım, fikirden ürüne gitmek için iyi bir planlama ve fonlamanın şart olduğunu belirten Angel Effect Yönetim Kurulu Başkanı Gökhan Akar, "Girişimcilerin yolculuklarını 0'dan 1'e, 1'den 10'a ve 10'dan 100'e doğru planlamaları, her katman için ekosistemin doğru platformlarında yer almaları, gerekli ekipleri bünyede bulundurmaları ve yeterli fonlamaya sahip olmaları lazım. Oyun sektörü özelinde ele alacak olursak hem Türkiye'de hem de global pazarda oyun ekosistemi dikkat çekici ölçüde hızla büyüyor. Türkiye özelinde baktığımızda başarılı örneklerin çıkması bu alana ilgi duyan yatırımcıların iştahını artırırken, girişimcilerin de cesaretlenmesini sağlıyor. Özellikle mobil oyun sektöründe firmaların birçok global store'da ilk 10'da olduğunu görüyoruz. Bu firmaların varlığı da lokal pazarda yetişen sektör bazlı yazılımcı adetlerini artırıyor ki bu oldukça sevindirici bir durum" dedi.
EKİP OLMADAN KALİTE OLMAZ
Bu alanda kendini geliştirmek isteyen kişilere öncelikle kendi vizyonlarına uyan ekip arkadaşları bulmalarını tavsiye eden Akar, "Çünkü oyun sektörüne baktığımızda her ne kadar tek başına oyun yapmak mümkün olsa da bir girişim olarak ilerleyecekseniz küçük de olsa işlerin doğru dağıtılabileceği bir ekip mutlaka gerekecektir. Yazılımcı açısından baktığımızda oyun geliştirirken yazılım en önemli kısımlardan biri olsa da tasarımsız ve diğer ekipler olmadan belli bir kalitenin üzerinde oyun geliştirmeniz mümkün olmaz. Bu da girişimlerin zirve performansına ulaşmanı engeller. Totalde ne olursa olsun tek de olsanız bir ekip de olsanız şayet bir oyun geliştiriciyseniz, sizin gelişiminiz için en önemli unsur kullanıcının önüne kaç oyun koyduğunuzdur. Oyunlar insanların hayallerini ve ideallerini yansıtsa da bir yazılımcı kendini geliştirmek istiyorsa MVP ürün mantığından kopmamalı, gelişimi sırasında ana odak olarak oyunu insanlara deneyimletmeye odaklanmalıdır. Bu şekilde çok daha hızlı gelişeceklerini düşünüyorum" dedi.
Gökhan Akar
OYUN SEKTÖRÜNE GİRMEK İSTEYENLERE TAVSİYELER
Oyun sektörüne girmek isteyen genç girişimci ruhlara tavsiyelerde de bulunan Akar şunları aktardı: "Bir sektöre girmek istiyorsanız öncelikle o konu hakkında konuşabilecek seviyede bir deneyim yaşamanız gerekir. Üniversiteler bize bazı eğitimler verir ve bunlar bize belli bir altyapı oluşturur. Ancak iş yapma ne olursa olsun iş yerinde öğrenilenlerle geçmişteki eğitimlerin pekişmesi sonucu gelişebilen bir beceridir. Bir sektör seçtiğinizde ne olursa olsun o sektörü derinlemesine araştırmanız gerekir. Bu sadece sektörde neler olduğu ile ilgili de değildir. Bir oyun şirketinin nasıl çalıştığı, hangi metotlarla oyun geliştirdiği, hangi teknolojileri kullandığı gibi birçok alan incelenmeli ve araştırılmalıdır. Bir görüşmeye girdiğinizde unutmamalısınız ki karşınızdakinin de sizi değerlendirebilmesi ve o sektöre uygun olup olmadığınızı anlayabilmesi için sorular sorabilmesi gerekir. Sorular yöneltebilmesi için ise o kişilere içerik sunmanız çok önemlidir. Sadece okumak da yetmeyecektir. Okuduklarınızı uygulamaya çalışırken yaşadıklarınızı anlatmanız, belki de başarısızlıklarınızı sıralamanız bile yeterli olacaktır. Çünkü her başarısızlık sonucu başka bir deneyimi tecrübe etmiş olduğunuz için karşınızdakiyle bu konu üzerinden teknik konuları da konuşabiliyor olacaksınız."
DEMO DA OLSA BİTMİŞ OYUNLARA ODAKLANIN
Ekip üyelerinin yol haritasını değiştirebileceğine de işaret eden Akar, "Bazen elimizdeki insan kaynaklarına göre ne yapacağımızı belirlerken, bazen şartlarımız çok daha uygunsa projemize göre ekip oluşturabiliriz. Ancak ne olursa olsun ürünlerinizi çıkış sürelerini uzatmayacak şekilde sahaya sürüp, düzenli iterasyon yapmanız gerekiyor. Oyun alanında çalışacaksanız demo da olsa bitmiş oyunlar üretmeye odaklanmak sağlıklıdır. Öte yandan günümüzde mezun olduğunuz okul farklı bir sektöre geçmek için asla engel değil. Özellikle de oyun sektöründe bu kesinlikle kriter değil. Tabii ki belli bölümlerden mezun olmak girişimcilere avantajlar sağlayacaktır ancak en önemli şey ne olursa olsun kişisel gelişim olacaktır" dedi.
GÜNDE 1 MİLYON DOLAR CİRO YAPAN OYUNLAR VAR
Oyun geliştirerek elde edilebilecek gelir konusunda da bilgi paylaşan Akar, "Bugün mobil oyun diye kategorileri arattığınızda bile 15'in üzerinde kategori görüyoruz. Her kategorinin geliştirme süresi de kullanıcı başı getirdiği gelirde (ARPU) sektörde değişiyor. Bugün 3 ay da hiberbasit bir oyun çıkartabilirsiniz, ancak bir video oyun 3 yıllık bir sürede de geliştirilebilir. Gelir kısmına gelince burada bir sınır olmadığını belirtmek gerekir. Bugün günde 1 milyon dolar ciro yapan mobil oyunlar bile bulunuyor. Ancak şunu unutmamak gerekir çok istisnai senaryolar dışında milyon dolar üstü gelir yapan oyunların hiçbiri 1 yılın altında geliştirme sürecinden geçmemiştir. Bu oyunlarda gelişim asla durmaz. Başta geliri olmayan ancak kullanıcının zevkle oynadığı ve anlık kullanıcının (CCU) yüksek olduğu oyunlarda belli dokunuşlarla ciddi gelirler elde edilebiliyor. Şunu vurgulamak isterim ki; yaptığınız oyunun kullanıcı tarafından sevilmesi bu sektörün en önemli kuralıdır. Buna ek olarak oyun sektöründe, evde tek başınıza oyun yapamazsınız diye bir durum kesinlikle yok. Tabi ki girişimci tek başına oyun geliştirebilir ve gelir elde edebilir. Ancak her işte olduğu gibi tek kişilik eforun her zaman sınırları vardır. Şirketler ekipleri kadar güçlüdür. Bugün geliştirme aşamasında yatırım alan firmaların çoğu ekip unsuru üzerinden yatırım alıyor. Unutulmamalıdır ki genelde çıkmamış bir ürüne yatırım almak çok zordur. Buradan çok net olarak ekiplerin önemi anlaşılıyor" diye konuştu.
"İLK 20 OYUN PARA KAZANDIRMAZ"
StartupsWatch Kurucusu Serkan Ünsal, ilk 20 oyundan para kazanılmayacağını ifade ederek şu bilgileri aktardı: "Oyun sektörüne girmenin en güzel yolu bir oyun girişiminde çalışmaktır. Bir bölümden mezun olmak şart değil ama bilişim teknolojileri ile ilgili her bölüm artı fayda sağlayacaktır. Oyun girişimcisi adayları katılabildikleri tüm oyunla ilgili kurslara, hızlandırma programlarına katılsınlar. İyi bir oyun çıkarsa, ne kadar süre içinde ne kadar para kazanma olasılığı vardır? Oyun girişimcilerinin bazen ilk 20 oyununda para kazanamayacağını bilmesi gerekiyor. Özellikle hyper-casual oyun sektörü bol bol deneme ile çalışıyor. Yani 20 oyun deniyorsunuz ve 21. oyunda ciddi paralar kazanıyorsunuz. O yüzden nefesinizin yetmesi çok önemli. Evde tek başına yapılabilecek bir iş midir? O tip örnekler var. Tek kişilik hyper-casual oyun yapan ve başarılı olanlar var. Özellikle oyun yayıncılarının tüm pazarlamayı üstlenmesi geliştiricilerin işlerini kolaylaştırdı. Sadece oyun geliştirmeye odaklandılar. Bu nedenle 1-2 kişilik oyun girişimlerinin de şansı var. Tavsiyem; biraz tecrübe edinip, oyun sektörü dinamiklerini öğrenip hızlıca oyun nasıl geliştirilir ve pazarda test edilir öğrensinler. İlk ve tek yaptıkları oyunla bir yere gelmek diye bir dünya olmadığının da farkına varsınlar."
Serkan Ünsal
10 BİN SAAT KURALI
YTÜ Yıldız Teknopark Genel Müdür Yardımcısı İsa Turgut İnci, oyun sektörünün dünyanın şu an en hızlı büyüyen sektörlerinden olduğunu ifade ederek, "Genç girişimcilere tavsiyem; bir proje geliştirmek istiyorlarsa işin ticari boyutunu atlamamaları. Genelde girişimci arkadaşlarımız bir proje yapmak istiyorlar fakat iş planı oluşturma süreçlerini atlıyorlar. Bir iş planında olması gereken ürünleştirme, markalaşma, maliyet analizi, hedefler, ne kadar kazanılacağı, ne kadar bütçeye ihtiyaç olduğu, pazarlama ve reklam bütçesi detayları başarılı olma şansını artıracaktır. Ayrıca girişimcilerin projelerinde, onlara mentörlük yapacak, yatırım sağlayacak, yurt dışına açılmalarına destek olacak ar-ge ve inovasyon merkezleriyle çalışmaları kendilerine fırsatlar sunacaktır" diye konuştu.
İsa Turgut İnci
Oyun sektörüne girmek için belli bir bölümden mezun olmanın şart olmadığına da değinen İnci, "Tabi 3D veya karakter geliştirme üzerine okumuş, eğitimini almış birinin birçok artısı olacaktır. Fakat genele bakıldığında bunlar öğrenilebilecek, kendinizi geliştirebileceğiniz konular. Kodlama tarafında da aynısı geçerli. Herkesin mühendis olmasına gerek yok. Ama çok çalışmak ve 10 bin saat kuralına uymak şart. Yani bir işle ilgili 10 bin saatin üzerinde emek verilirse, profesyonel anlamda başarı gelecektir. Rakipleriniz çok fazla ve hızlı. O nedenle sizin de onlardan farklı bir şey ortaya koymanız gerekiyor. Sizin bir şeyleri daha iyi biliyor, analiz ediyor ve daha fazla çalışıyor olmanız, bir adım öne çıkartıyor. Her işte olduğu gibi çok çalışmak, yılmamak ve ürün üretebilecek seviyeye gelip, girişimde bulunabilirsiniz. Sürekli üretim yapıldığında, başarısız olunduğu düşünülse bile yollarına devam etmeleri gerekiyor. Kazanılan deneyim kazanılacak başarının en büyük basamağını attırıyor" dedi. Sektöre girmek isteyenlerin oyunun sunulacağı hedef kitleyi iyi anlaması gerektiğine vurgu yapan İnci şunları aktardı:
"Oyunun geliştirileceği platformların son durumları sürekli takip edilmeli. Başlangıçta sizi bir ayrım bekliyor; mobil mi, hyper casual mı, AAA mı, yani ne tür oyun yapılacağına karar verilmesi gerekiyor. Dünya üzerindeki tüm işlerde fırsat vardır. Sadece bu fırsatı iyi değerlendirmek, kaliteli ve güncel işler çıkarmak gerekiyor. Para kazanma olasılığı tabi ki var. Hatta bir oyunla bile milyar dolarlar kazanılabilir. Türkiye'den de bu tarz projeler çıktı. Biliyorsunuz Peak Games, Rollic Games gibi girişimler büyük meblağlara satıldı. Peak Games ülkemizin ilk unicorn'u oldu. Yine aldığı yatırımla Dream Games de ülkemizin unicorn'ları arasına adını yazdırdı. Tüm bu gelişmeler Türk oyun sektörü açısından çok önemli ve değerli. Doğru analiz, fonlama ve ürünleştirme ile her zaman önünüze çıkan fırsatları büyük yatırımlara dönüştürebilirsiniz. Bir de oyun evde tek başına yapılarak başarılı olunacak bir alan değil bana göre. Çok azimli, istekli ve zekisinizdir, şansınız da yaver gidiyordur o zaman olabilir. Hiçbir şey imkansız değildir. Ama ekip olmak her zaman daha iyidir. Uzmanlık sahaları her kişide farklılıklar gösterir. Bundan dolayı oyunun ekip çalışması olduğunu düşünüyorum. Ekip kuramıyorlarsa arkadaş çevrelerini de oyun sektöründeki insanlardan oluşturarak bilgi alışverişi yapsınlar. Oyun insan zekası ile yapılan bir şey, o nedenle bilginin ön planda olduğu bir işte ekip olmak her zaman daha iyidir."
STRATEJİ İŞ FİKRİ KADAR DEĞERLİ
Oyun sektöründe yer almak isteyen girişimciler ve yazılımcıların, sektörün yatırım ve büyüme potansiyeli yönünden avantajlı bir dönemde olduğunu bilmesi gerektiğine işaret eden Ifasturk Ar-Ge ve Destek Kurucusu Mesut Şenel ise, pandemi döneminde oyun oynama süresinin yüzde 30 arttığını belirterek şunları aktardı: "42matters'ın Android özelinde gerçekleştirdiği araştırmaya göre, Google Play'de 173 bin 421 oyun yayıncısı arasında 2 bin 797'den fazla Türk yayıncı bulunuyor. Google Play'de 444 bin 258 oyun arasında Türk yayıncıların sunduğu 8 bin 383'ten fazla oyun bulunuyor. Geçmişte sadece eğlenceli vakit geçirmek için yapılan aktiviteler olarak görülen oyun dünyası, günümüzde dünyanın en büyük ciroya sahip sektörlerinden biri haline geldi. Girişimcilikte doğru yönlendirmeler, yerinde ve zamanında atılan stratejik adımlar en az iş fikri kadar değerli. Cesaretli ve araştırmacı ve girişimci bir ruha sahip olmanın belli bir bölümden mezun olmaktan daha öncelikli olduğunu söylemek isterim."
OYUN GİRİŞİMLERİ YAKIN MARKAJA ALINDI
Bilgiyi Ticarileştirme Merkezi (BTM) Genel Müdürü İbrahim Elbaşı, 2020 yılı itibariyle yatırımcıların çoğunun oyun girişimlerini yakın markaja aldığını belirterek, "Oyun sektörüne girebilmek için birden fazla niteliğe ihtiyaç duyuluyor. Doğru formülizasyon ile mükemmele yakın bir iş planı ve modeli, iyi ve yetenekli bir ekip, kuvvetli bir teknik altyapı ve en önemlisi doğru yayıncı ve yatırımcı ağına sahip olmak. Oyunların altyapısında kullanılan oyun motorları benzerlik gösterse de teknik planların oluşturulması yaratıcılık gerektiriyor. Dolayısıyla bu alana yakın eğitim veren bir üniversiteden mezun olmak önemli bir avantaj sağlayabilir. Ancak tabii ki burada en önemli konu; teknik hakimiyet ile kreatif özelliklerin entelektüel kapasiteyle birleşmesi. Oyun dikeyinde hizmet veren stratuplarda ve girişimcilerde gördüğümüz en büyük noksan bu iki unsurun bir türlü birleşememesi. Daha teknik ifade etmek gerekirse, iyi oyun yazılımcısı veya karakter tasarımcısından girişimci olma yolunda doğru adımların atıldığını görmek bir hayli zor" dedi.
İbrahim Elbaşı
77 YAŞINDA DA OYUN YAZABİLİRSİNİZ
Startup kültürünün en az iki kişinin oluşturduğu senaryolar üzerine türemiş olduğuna da işaret eden Elbaşı, "Ne kadar zamanda para kazanılır onu kimse bilmiyor. Ne kadar para kazanılır, o da meçhul. Ama bir Peak Games olabilir misiniz? Bu mümkün. O zaman fikriniz ve hayaliniz milyar dolarlar ediyor. Bir iş modeli bütün bunları mümkün kılıyor, meçhule yönelen istikamette size ışık oluyor. Oyun sektörüne girmek isteyen gençleri belirli bir yaş aralığına hapsetmiyoruz, kaldı ki sektör de bunu yapmıyor. Girişimciyi de demografik yönlerden tanımlamıyoruz ve sabit bir tipolojide değerlendirmiyoruz. BTM'ye göre, 7 yaşında da 77 yaşında da oyun yazabilirsiniz veya bir startup kurabilirsiniz. O yüzden yegâne tavsiyemiz; kendilerini belirli, alışılagelmiş biçimlerde değil girişimci olarak yetiştirmeleri, tanımaları ve tanıtmaları…" diye konuştu.
İLK YATIRIM İHTİYACI DİĞER GİRİŞİMLERDEN FAZLA
Arz Portföy İş Geliştirme Müdürü Mustafa Uçak, "Yazılımcı olmak için herhangi bir bölümden mezun olmak şart değilse, oyun yazmak için de bir bölüm bitirme zorunluluğu bulunmuyor. Ancak her işte olduğu gibi oyun yazmanın da bir matematiği var. Bu sebeple iyi bir takım kurarken alanında uzmanlaşmış arkadaşlarla çalışmak başarı açısından fayda sağlayacaktır. Yaptığınız oyunun oyunlaştırma kurgusundan tutun da grafik tasarımına, UI, UX çalışmalarına kadar bazen akademik denilebilecek düzeyde çalışmalar yapmanız gerekebilir" dedi. Oyundan oyuna değişmekle beraber, tek kişinin de yazabileceği oyunlar olduğunu ifade eden Uçak şunları aktardı: "Ancak çok daha fazla detaya sahip, güçlü grafiklere ihtiyaç duyan bir oyunu yazmak iyi bir ekip olmadan çok zor olacaktır. Oyununuz tutulursa hızlıca para kazanmaya başlarsınız ancak kazandığınız parayı yine oyuna yatırmadığınız müddetçe büyümeniz ve unicorn olmanız çok zor. Bu sebeple aslında burada kazanılan para direk cebinize girecek bir para olmayacaktır. Girişimcilik meşakkatli bir yol maalesef. Oyun sektörü de olsa başka sektör de olsa önemli olan vazgeçmeden yılmadan devam edebilmek, zorlukları göze alabilmek. Çok hızlı bir şekilde büyük müşteri kitlelerine ulaşabilen oyun girişimleri de benzer şekilde yatırım alma potansiyeline sahiptir. Oyun girişimlerinde tek bir fark çok fazla reklam ve pazarlama ihtiyacı bulunuyor. Bu sebeple ilk yatırım ihtiyaçları diğer girişimlere göre daha yüksektir."
Mustafa Uçak
ÇOK YÖNLÜ DÜŞÜNÜLMELİ
Geliştirmesi aylar süren strateji oyunları bir alternatif iken, birkaç haftada geliştirerek piyasada varlığı ya da yokluğu çok kısa zamanda anlaşılacak oyunları da hedeflemenin mümkün olduğunu ifade eden Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Derneği Başkanı ve Bilkent Cyberpark Genel Müdürü Faruk İnaltekin, girişimcilere şu tavsiyeleri verdi: "Bu alana yönelmek isteyen girişimcilere tavsiyem, her sektörde olduğu gibi oyun sektörüne girerken de çok yönlü düşünmeli, iyi bir iş planı hazırlamalı ve bu plan gerçekleşirken güçlü bir pazarlama stratejisi belirlemeliler. Oyun sektörünün multidisipliner olması sebebi ile, oyun şirketlerinde birçok farklı bölümden mezunlar yer alıyor. Bilgisayar mühendisliğinden görsel tasarıma müzik/sanat bölümlerine kadar her alandan mezunlar sektörde kendisine yer bulabiliyor. Aynı sebeple, ortaya yüksek kaliteli bir iş koyulabilmesi için de, projenin farklı alanlarına katkı sağlayan, iyi bir ekip çalışmasının gerekli olduğunu düşünüyorum. Oyun sektörüne yönelik kurgulanmış ve sayısı her gün artan hızlandırıcılar ve platformlarda yer almak, eğitimlere ve etkinliklere katılım sağlamak bu alana yönelmek isteyen girişimciler için fayda sağlayacaktır."
Faruk İnaltekin
5 YILDA BİNİN ÜZERİNDE STÜDYO KURULDU
Game Factory CEO'su Efe Küçük, pandemiyle dünyadaki oyun oynama sürelerinin yüzde 30 arttığını belirerek, "Bununla birlikte Türkiye'deki oyuncu sayısı da 2020 yılında 4 milyon artarak 36 milyon kişiye ulaştı. Durum böyle olunca hem sektördeki üretim arttı hem de yatırımcıların dikkati oyun sektörüne kaydı. Bundan 5 yıl önce Türkiye'de 10 tane oyun stüdyosu gösteremezken günümüzde ülkemizde binin üzerinde stüdyo bulunuyor" dedi. Özellikle mobil oyun sektörünün çok kârlı bir gelir modeline sahip olduğunu, çok ufak bütçelerle reklam yapıp büyük kâr yüzdeleri elde etmenin mümkün olduğunu ifade eden Küçük şu bilgileri paylaştı:
"Hyper casual türünü ele alacak olursak oyun, yayınlanma aşamasına geçtiği sürece minimum 150–200 bin dolar kazandırıyor. Yatırım sürecinde ise yalnızca hyper casual oyunlar geliştiren stüdyoların yatırım alması pek söz konusu değil. Çünkü yatırımcı, hyper casual stüdyoya yatırım yapacağına kendi hyper casual stüdyosunu daha ucuza açabilir. Hyper casual stüdyoların yatırım alabilmesi için oyunları aynı çizgide, kaliteli bir şekilde üretebilen ve düzenli olarak oyun çıkartabilen bir ekibe sahip olmaları gerekiyor. Bu yatırımlar ise 1–10 milyon dolar arasında. Bunun üstüne, hyper casual türünde çıkmak zordur. Zaten birden fazla oyun tutturan hyper casual stüdyoları da yatırım almaya pek sıcak bakmaz çünkü yayınladıkları oyunlarla yatırım almadan daha fazla kâr elde edebilirler. Oyun sektörüne yatırım yapmanın bir diğer avantajlı yanı da yatırımın geri dönüş süresinin çok kısa ve geri dönüş oranının çok yüksek olması. Yalnızca 6–12 ay içerisinde yatırım yapılan miktarın kat kat fazlasını kazanmak mümkün. Tabii bu durum, mobil oyunlar tarafında geçerli. PC ve konsol tarafında geliştirme süreleri çok daha uzun olduğundan yatırımın geri dönüş süresi de o kadar uzun."
ÖNCE ÇALIŞTIĞI ŞİRKETE ORTAKLIK TEKLİF ETSİNLER
Keiretsu Forum Ortağı ve Kitlesel Fonlama Derneği Başkanı Hulusi Berik de, son iki yılda Türk oyun şirketlerinin yaptığı çıkışların (exit) sektöre ilgiyi fazlaca artırdığını belirterek, "Bir oyun çıkarmak için sadece yazılım bilgisi yeterli değil. Oyun denince grafik, animasyon, hikaye, oyun mekaniği, ses, yeni trendlerin nereye evrildiği gibi konuları iyi bilmek gerekiyor. Özel bir okulu olmamakla birlikte üniversitelerin güzel sanatlar bölümleri oyun endüstrisinin olmazsa olmaz tarafındaki görsel tasarımlar için çok önemli. Oyun, tek kişinin evde yapabileceği bir iş kesinlikle değil. Sektöre girmek isteyenlerin önce bir oyun şirketine girip orada bilgi ve tecrübesini ciddi anlamda artırması, bunu da hemen bir yılda değil ciddi süreler vererek öğrenmesi gerekir" dedi. Oyun yazmak isteyenlere, önce çalıştıkları şirketlerin sahipleriyle bu fikirlerini paylaşmalarını ve onları projelerine ortak etmeyi teklif etmelerini öneren Berik, "Öbür türlü hem işlerini kaybediyorlar hem çalıştıkları şirkette eleman/yetenek kaybına neden oluyorlar, sonra da dönüp tekrar iş arıyorlar. Bu yöntemle en azından başarısız olurlarsa hem işleri devam etmiş hem de hali hazırda devam eden sistem her iki taraf için de devam etmiş olur" diye konuştu.
Hulusi Berik
"EN ÖNEMLİSİ DÜRÜSTLÜK"
Şirket Ortağım Melek Yatırım Ağı Başkanı Mehmet Buldurgan: "Play Store sıralamalarına baktığımızda da Türk oyun girişimlerini global çapta üst sıralarda görebiliyoruz. Bu da ülke olarak oyun alanında ne kadar başarılı olduğumuzun önemli bir göstergesi. Tabi oyun sektöründe bu başarılı sonuçları alabilmek için uzun zaman, yüksek kaynak ve kalabalık güçlü ekip şart. Girişimcinin ekibinin başında olması ve oyun kodlamasını kendisinin de yapması gerekmekte. Aynı zamanda girişimcinin bu alandaki son gelişmeleri yakından takip etmesi oldukça önemli. Bu nedenler ile oyun sektörü ayrı bir dünya diyebiliriz. Girişimcilere projelerine inanmalarını, çok çalışmalarını, sebatkar olmalarını, iyi bir ekip kurmalarını ve asla doğrudan şaşmamalarını tavsiye ediyoruz. Özellikle yatırım arayışında olan girişimcilerin açık ve şeffaf olmaları, alacakları yatırımı nerelerde kullanacaklarını açıkça belirtmeleri, yatırımcının karşısına çıkarken hazırlamış oldukları girişim sunumlarının net ve anlaşılır olması son derece önemlidir. Melek Yatırımcılar yatırım yaparken aklında soru işareti kalsın istemeyecektir. Bu sebeple açık sözlü ve dürüst davranmak, yatırımcıların gözünde bir artı kazanılmasını sağlayacaktır."
Mehmet Buldurgan
"ÇOK ARAŞTIRMA YAPIP TRENDLERİ TAKİP ETSİNLER"
Esor Investments Yönetici Ortağı Şevki Kuyulu: "Küresel oyun pazarının 2021'de 175 milyar doların üzerine çıkması, 2023' kadar ise 200 milyar doları geçmesi bekleniyor. Sektörün 2020 yılı itibarıyla Türkiye'deki geliri ise 880 milyon dolar oldu. Haliyle bu alandaki girişimler de artmaya devam ediyor. Özellikle son yıllarda üniversitelerde dijital oyunla ilgili bölümler de açıldı. Ancak bu alanda bir girişim yapmak için illa ki bu alandan mezun olunması gerektiğini düşünmüyorum. Bence iyi bir fikir ve doğru çalışmayla da başarılı olunabilir. Oyun sektörüne girmek isteyen gençlere tavsiyem çok araştırma yapsınlar ve trendleri takip etsinler. Tabii ki oyun da oynasınlarTakım olarak yapılan çalışmaların daha iyi başarılara ulaşacağını tahmin ediyorum. Çünkü burada bir işbirliği oluyor. Oyunu yazan, geliştiren ve görsel olarak tasarlayan kişiler belirli bir alanda uzmanlaşmış kişiler oluyor. Tüm genele değil de belirli bir alana odaklanarak yapılan çalışmalarda daha detaylı ve titiz çalışılıyor diye düşünüyorum."
"İLK ŞİRKETLERDEN AYRILANLAR KENDİ STARTUPLARINI KURUYOR"
Growsta Kurucu Ortağı Ersoy Soyer: "Türkiye'de oyun sektörü daha fazla ön plana çıkmış bir alan. Global tarafta ciddi anlamda belli bir yapılanma kuruluyor. Türk oyun sektöründe İlk yatırımlarını alan şirketlerden ayrılanların esasında kendi startuplarını kurduklarını ve yatırım aldıklarını görüyoruz. Bu nedenle bu alanda yetişmiş insan kaynağına da ihtiyaç var. Şu anda özellikle o taraftaki yazılımcılar kadar görsel oyun tasarımcılarının ve bu alandaki insanların bir şekilde kendi iletişim ağlarını oluşturarak, yan yana gelip yeni startuplar kurmaları ve doğru hedefte ilerlemeleri gerekiyor. Oyun sektöründeki rekabet çok fazla. Bu sebeple öne çıkabilecek, doğru hikayeleri olan hedef kitleye doğru ulaşan oyunlar ortaya çıkarmak çok değerli olacaktır."
"YATIRIMCI EKİBE YATIRIM YAPAR, OYUNA DEĞİL"
Game Factory Operasyon Müdürü Erdal Sarı: "Bir oyun stüdyosu, kuruluşunda ilk olarak vizyonunu ve misyonunu iyi bir şekilde belirlemeli. Buna uygun olarak iyi bir ekip kurmalı. Örneğin, "Şu oyun türüne odaklanalım" dendiğinde herkesin o noktada oraya odaklanması gerekiyor. Bunun yanında sürekli networklerini genişletebilecekleri ortamlarda bulunmaları şart. Oyun sektöründe ilerleyebilmek ve yatırım alabilmek için doğru bağlantılara sahip olmak çok önemli. LinkedIn olsun, seminerler olsun, çeşitli etkinlikler olsun, buralarda aktif olmaları gerekiyor. Şu anda oyun sektöründe yatırımcı ağı bulmak oldukça kolay. Biz de Game Factory kuluçka merkezindeki stüdyolara hem yayıncı anlaşmaları konusunda hem de yatırımcı bulma konusunda destek sağlıyoruz. Bunların haricinde hedeflerini net bir şekilde belirlemeleri gerekiyor. Detaylı bir yol haritası çizmeleri lazım. Yatırımcının karşısına çıktıkları zaman yatırım almayı hedefledikleri projeleri de dahil, elle tutulur bir şeylere sahip olmalılar. Yani en azından geliştirdikleri oyunun oynanabilir seviyede olması gerekir. Bunlar, yatırımcının dikkatini çekebilmek için önemli. Ancak yatırımcılar ekibe yatırım yapar, oyuna değil."
"OYUN EV TEK BAŞINA OLMAZ"
Keiretsu Forum Türkiye Genel Müdürü Duygu Eren: "Oyun girişimcisi olmak isteyen arkadaşların sadece sevdikleri oyunu hayata geçirme motivasyonu ile değil işin ekonomisini de anlamalarını gerektiğini tavsiye ederiz. Belli bir bölümden şart olduğunu düşünmüyorum. Oyun girişimcilerin özellikle uygulama tecrübesi anlamında kendilerine zaman ayırması gerektiğini, hızlı hareket etmemelerini öneririm. Oyun sektörü ekip kurmanın gerekli olduğu bir alandır, evde tek başına olmaz. Oyun sektörüne orta ve uzun vadeli bir plan ve strateji geliştirerek girmek, kariyer patikalarını bu şekilde ilerletmek önemlidir."
"GENÇLERE TAVSİYEM; KODLAMA ÖĞRENİN"
Mediamarkt Türkiye Satın Almadan Sorumlu İcra Kurulu Üyesi Faruk Kocabaş: "Öncelikle Z ve ardından Y kuşağı ön plana çıksa da e-spor ve mobil oyunlar çok geniş bir kitleye hitap ediyor aslında. Yani artık yaş veya cinsiyet gibi farklılıklar olmaksızın her yaştan insan oyuna ilgi gösteriyor, bu da sektörü büyütüyor. Tabii onu geliştiren diğer bir etken de oyun yapanların, şirketlerin veya yazılımcıların bu alana ilgisinin artması. Dolayısıyla benim gençlere verebileceğim tavsiye; oyun oynamanın yanı sıra kodlamayı, oyun yazmayı öğrenmeleri yönünde olacaktır. Kendi oyunlarını geliştirsinler. Baktığınızda zaten Türkiye bu alanda iyi bir seviyede, bu nedenle oyuncularımız da elde ettikleri tecrübelerle mevcudu daha ileriye taşıyabilirler. İyi oyuncu olmak önemli bir meziyet, ama aynı zamanda iyi bir oyun yazmak da…"
"ÇOK KISA SÜREDE BAŞARI ŞANSI VAR"
Techone Venture Capital Yönetici Ortağı Yiğit Arslan: "Konusunda uzman özel bir takım istihdam ederek erken aşama oyun girişimlerine yatırım yapan, ilk yatırımcısı olduğumuz Weplay Ventures ile 10 adet farklı oyun stüdyosunu destekledik. Oyun sektöründeki startupları diğerlerinden farklı yöntemlerle incelemek ve desteklemek gerektiğini düşünüyoruz. Oyun girişimlerinin çok kısa sürelerde başarıya ulaşma şansı var, ancak bu yüzden rekabet de bir o kadar yüksek. Oyun girişimcileri kısa vadeli başarılardan çok uyum içinde çalışan sürdürülebilir ekipler kurmalı ve bir sonraki başarılı oyunu hiç vazgeçmeden aramaya devam etmeli. Bunları yaparken şirketleşmeyi ihmal etmemeliler."
"TÜRKİYE GLOBAL TRENDLERİN DIŞINDA DEĞİL"
Ankara Teknoloji Geliştirme Merkezi (Tekmer) CEO'su Dr. Ayşe Kuyrukçu: "Oyun konusunda Türkiye global trendlerin dışında değil. Örneğin Tekmer'e ilk giren şirketimiz bir oyun şirketi oldu. Biz de merkez olarak dünyanın oyun trendine uyum sağladık. Bahsettiğim oyun şirketimiz ALL R Yazılım, 2020'de Ankara'da kuruldu. Kurulduktan 10 ay sonra ilk ürünü olan 'Fantezi Türkiye Lig – FTL' strateji futbol oyununun lansmanını gerçekleştirdi. Gerçek hayatı, büyüyen dijital ortamlarda daha kolay ve eğlenceli hale getirmek için çalışıyorlar. İndirme olarak şu an fantezi futbolda 2. sıradalar. Çok kısa sürede edinilmiş çok başarılı bir sıralama olduğunu düşünüyorum. Oyun genel olarak yükselen trendini devam ettirecek ve Türkiye'den daha pek çok başarılı girişimler duyacağız gibi görünüyor."
"OYUNDA SAVUNMA SANAYİ ÖRNEK ALINABİLİR"
Mayadem CEO'su Uğur Tılıkoğlu: "Sektörün ülkemizde son yıllarda popüler hale gelmesiyle, sektör dışından birçok girişimcinin bu alana dahil olmaya çalıştığını görüyoruz. Bunu yaparken de sektörde yer edinebilmek adına, şirketlerin insan kaynağına agresif saldırılar gerçekleştiriyorlar. Astronomik maaşlarla transfer edilip, 2-3 ay sonra işten çıkarılan, maaşları ödenmeyen, mobbing uygulanan ve hakarete maruz kalan, neredeyse sabahlara kadar çalıştırılan çok örnekler duyduk. Özellikle genç arkadaşların iş hayatında henüz yeni olmaları sebebiyle çok kolay aldatılabildiği bir sektördeyiz, bununla birlikte maalesef iş etiği açısından utanç verici davranışlar görüyoruz. Bu problemlerin ortadan kaldırılabilmesi için, oyun sektörüne yönelik insan kaynakları oluşumlarına ihtiyaç var. Yine bununla birlikte, şirketler arası etik ve centilmenlik anlaşmaları yapılabilir, savunma sanayii firmalarının anlaşmaları burada örnek alınabilir."
