HÜLYA GENÇ SERTKAYA / Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB), KOBİ ve girişimleri yenilikçi, rekabetçi, ikiz dönüşüm ve ihracat odaklı bir yapıya kavuşturarak sürdürülebilir bir ekonomik gelecek inşa etme hedefi noktasında desteklemeye devam ediyor. 2024-2028 yıllarını kapsayan Stratejik Plan döneminde tüm destekleri girişimcilik, ölçek büyütme, sürdürülebilirlik ve küresel rekabet olmak üzere dört ana başlıkta toplayan KOSGEB, girişimcileri daha tohum aşamasından itibaren destekliyor. Büyüme süreçlerinden, uluslararası pazara açılmalarına kadar her aşamada yanlarında yer alıyor. KOSGEB'in 2025 yılı başlangıç destek bütçesi 7.6 milyar lira iken, uluslararası iş birlikleri ve merkezi bütçeden ayrılan yedek ödeneklerle destek havuzunun genişlemesi bekleniyor. 2025 yılında KOBİ'lerin küresel rekabette daha aktif rol oynamaları için üç yeni destek programını uygulamaya aldıklarını söyleyen KOSGEB Başkanı Ahmet Serdar İbrahimcioğlu bu programların KOBİ'lerin büyüme yolculuğunda önemli birer adım olacağının altını çizdi. Yeşil Sanayi Destek Programı, YÖNDE Destek Programı ve KOBİ Dijital Dönüşüm Destek Programı gibi desteklerle, işletmelerin dijitalleşme, enerji verimliliği, karbon ayak izi azaltımı ve yenilenebilir enerji kullanımına yönelik adımlar atmalarına katkı sağladıklarını belirten İbrahimcioğlu, bu programlar kapsamında, finansal desteklerin yanı sıra yönderlik de yaptıklarını kaydetti. İbrahimcioğlu, KOBİ'lerin sürdürülebilir üretim modellerine geçiş yapabilmeleri için gereken bilgi birikimi ve kaynakları sunarak, onları geleceğin ekonomisine hazırladıklarını vurguladı.
YALIN, ERİŞİLEBİLİR, DİJİTAL VE KÜRESEL KURUM
KOSGEB Başkanı Ahmet Serdar İbrahimcioğlu, KOSGEB'in 2025 yılı stratejilerini, destek programlarını PARA Dergisine anlattı. KOSGEB olarak 2024-2028 Stratejik Plan'da yalın, erişilebilir, dijital ve küresel bir kurum olma vizyonunu benimsediklerini dile getiren İbrahimcioğlu, 2025 yılında da bu vizyona uygun misyonları gerçekleştirmeye devam ettiklerini kaydetti. İbrahimcioğlu, "Yalınlaşma vizyonu çerçevesinde desteklerin karmaşıklığını ortadan kaldırıp KOBİ'lerin ihtiyaçlarına yönelik desteklerimize yeni bir yapı kazandırdık. Ayrıca, başvuru süreçlerinde mevzuatı kaldırdık. Erişilebilirlik de KOBİ'lerin KOSGEB'e ulaşabilmesinin önünü açmanın ötesinde bir vizyonu kapsıyor. Her Perşembe kurum personelleri olarak biz işletmelere gidiyoruz. KOBİ ziyaretlerimizde gerek destek programlarımızı tanıtıyor gerekse onların daha rekabetçi olabilmeleri için yönderlik yapıyoruz. Dijitalleşme stratejimiz kapsamında elektronik ortamda iş yapma kültürünü yaygınlaştırmak ve kaynak verimliliğini artırmak için hem hedef kitleye yönelik hem de kurum içi süreçlerimizi tamamen dijital ortama taşıdık. KOBİ'lerimizin dijitalleşme sürecine yönelik kapsamlı çalışmalar yürüterek, dijital altyapılarını güçlendirmelerini hızlandırmak ve kolaylaştırmak için çeşitli destek programlarını hayata geçirdik. Küresel bir kurum olma vizyonunun da iki ayağı var. Bunlardan biri uluslararası iş birlikleriyle desteklerimizin bütçesini genişletmek. Diğeri KOBİ'lerimizin üretimde ve ticarileşme süreçlerinde uluslararası standartlara odaklanmaları. 2025 yılında KOBİ'lerin de küresel rekabette daha aktif rol oynamaları için yeni destek programlarını duyurduk" diye konuştu.
GİRİŞİMCİLERİ TOHUM AŞAMASINDAN İTİBAREN DESTEKLİYOR
İbrahimcioğlu, KOSGEB olarak KOBİ'lerin büyümesini desteklemek için oldukça kapsamlı bir destek yapısı oluşturduklarını kaydetti. Sadece destek programları oluşturmanın yeterli olmadığını, bu destekleri daha ilişkisel ve erişilebilir hale getirmenin de önemli olduğuna değinen İbrahimcioğlu, tüm destekleri girişimcilik, ölçek büyütme, sürdürülebilirlik ve küresel rekabet olmak üzere dört ana başlık altında topladıklarını kaydetti. İbrahimcioğlu, "Bu dört ana başlığa baktığımızda KOSGEB, girişimcileri daha tohum aşamasından itibaren desteklemeye başlıyor. Ardından büyüme süreçlerinden, uluslararası pazara açılmalarına kadar her aşamada yanlarında yer alıyor. Destek programlarını kurgularken hedefimiz KOBİ'lere sadece can suyu veren bir kurum olmak değil. Bizim hedefimizde ilk aşamada cevheri bulmak sonra o cevhere yatırım yapmak ve onu mezun etmek var. İstiyoruz ki işletme mikroysa küçük olsun, küçükse orta olsun, ortaysa büyük olsun ve ardından mezun edelim" dedi.
ÜÇ YENİ DESTEK PROGRAMI HAYATA GEÇİRİLDİ
KOSGEB Başkanı İbrahimcioğlu, 2025 yılı itibarıyla KOSGEB olarak, KOBİ'lerin küresel rekabet gücünü artırmak, kapasitelerini geliştirmek ve istihdamı korumak amacıyla üç yeni destek programını hayata geçirdiklerini kaydetti. Bu programları, Küresel Rekabetçilik Destek Programı, Kapasite Geliştirme Destek Programı ve İstihdamı Koruma Destek Programı olarak sıraladı. Bu üç programla KOBİ'lerin hem yerel hem de küresel pazarda daha etkili bir konuma gelmelerini hedeflediklerini vurgulayan İbrahimcioğlu, "Küresel Rekabetçilik Destek Programı ile uluslararası arenada rekabet gücünü artırmayı, Kapasite Geliştirme Destek Programı ile ölçek büyütmeyi, İstihdamı Koruma Destek Programı ile de emek yoğun sektörlerde istihdamın sürdürülebilirliğini sağlamayı amaçlıyoruz. Bu programlar, KOBİ'lerimizin büyüme yolculuğunda önemli birer adım olacağına inanıyorum" dedi.
BAŞVURULAR 31 MART'TA SON
İstihdamı Koruma Destek Programı'nın başvuru sürecinin 31 Mart'ta sonlanacağını ifade eden İbrahimcioğlu, desteğe ilişkin şu detayları paylaştı:
"Bu destekten ana veya yan faaliyet NACE kodu Kısım C- İmalat başlığı altında; 13- Tekstil Ürünlerinin İmalatı, 14- Giyim Eşyalarının İmalatı, 15- Deri ve İlgili Ürünlerin İmalatı ve 31- Mobilya İmalatı sektörlerinde faaliyet gösteren işletmeler istifade edebilecekler. Ayrıca saha ziyaretlerinde aldığımız geri bildirimler neticesinde bu programın kapsamını genişleterek 32.99.02 NACE kodlu kot baskı düğmeleri, çıtçıtlar, düğmeler ve fermuarlar ve benzeri imalatı gerçekleştiren işletmeleri de destek kapsamına aldık.
İstihdamı Koruma Destek Programı, tekstil, giyim, deri ve mobilya gibi sektörlerdeki işletmelere çalışan başına aylık 2 bin 500 lira geri ödemesiz destek sağlıyor. Destek, işletmelerin SGK prim ve vergi borçlarıyla mahsuplaştırılarak mali yüklerini azaltacak şekilde uygulanıyor. Destekten faydalanmak isteyen işletmelerin merkez veya şubelerinin 31 Aralık 2024 tarihi itibariyle ana veya yan faaliyet olarak ilgili sektörlerde bulunmaları şartı aranıyor. Ayrıca, bu sektörlerde faaliyet gösteren işletmelerin 2024 yılının son üç ayına ait aylık ortalama çalışan SGK prim gün sayısını 2025 yılında koruması gerekiyor. Programın amacı, bu sektörlerdeki işletmelerin üretim süreçlerini sürdürülebilir kılmalarına ve istihdamı korumalarına katkıda bulunmak."
DESTEK ÜST LİMİTİ 50 MİLYON LİRA
İbrahimcioğlu, Küresel Rekabetçilik Destek Programı'nın, KOBİ'lerin yüksek katma değerli ürünler geliştirmelerine, uluslararası pazarda rekabet avantajı elde etmelerine ve sürdürülebilir büyümeyi sağlamalarına destek olmayı amaçladığını vurguladı. İbrahimcioğlu, "Program kapsamında; yenilikçi ürün geliştirme, tedarik zinciri verimliliği, uluslararası iş birlikleri ve ileri teknolojilerle üretim süreçlerinin optimizasyonu gibi kritik alanlarda destek sağlıyoruz.
Bu programdan, KOSGEB veri tabanına kayıtlı, orta-yüksek veya yüksek teknoloji alanında faaliyet gösteren, hızlı büyüyen ve ihracatını artıran işletmeler, Ar-Ge yatırımı yapan firmalar ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın öncelikli ürün listesinde yer alan işletmeler yararlanabiliyor. Ayrıca, TURCORN 100 Programı kapsamındaki işletmelerimiz de bu destekten faydalanabiliyor. Programın, işletmelere sağladığı destek üst limiti 50 milyon lira. Destek kapsamında; personel giderlerinden makine ve teçhizata, yazılım yatırımlarından test ve analiz hizmetlerine, tasarım ve pazarlamadan eğitim ve danışmanlık hizmetlerine kadar geniş bir yelpazede destek sağlıyoruz" diye konuştu.
ÖLÇEK BÜYÜTME YATIRIMLARI
Başkan İbrahimcioğlu, Kapasite Geliştirme Destek Programı'nın ise KOBİ'lerin ölçek büyütme yatırımlarını destekleyerek, üretimden pazarlamaya, insan kaynağından belgelendirmeye kadar pek çok alanda ihtiyaçlarını karşılamayı hedeflediğini vurguladı. İbrahimcioğlu, desteğe ilişkin şu bilgileri verdi:
"İşletmeler ölçeklerini büyüttükçe, birim maliyetlerini düşürme ve daha geniş pazarlara erişim sağlama fırsatına sahip oluyor. Ayrıca, büyük ölçekli işletmelerin tedarik zincirine daha aktif entegre olan KOBİ'ler, ekonomide değer üreten güçlü halkalar haline geliyor. Bu programdan, özellikle imalat, telekomünikasyon, bilgisayar programlama, bilgi hizmetleri ve Ar-Ge faaliyetleri alanında faaliyet gösteren işletmeler yararlanabiliyor. Hızlı büyüme kriteri aransa da, KOSGEB veya TÜBİTAK destekli bir Ar-Ge projesini başarıyla tamamlamış olan işletmeler, Ar-Ge merkezi statüsüne sahip firmalar ve Teknolojik Ürün Deneyim Belgesi'ne sahip şirketler bu şarttan muaf tutulabiliyor. Program kapsamında işletmelere sağlanan kredi desteğinin üst limiti 20 milyon lira. Destek kapsamında; makine ve teçhizat yatırımları, yazılım harcamaları, eğitim ve danışmanlık hizmetleri, sınai mülkiyet hakları ve işletme sermayesi destekleri yer alıyor."
DİJİTALLEŞME PROJELERİNE 20 MİLYON LİRA VERECEK
İbrahimcioğlu, KOSGEB'in yeşil ve dijital dönüşüme yönelik desteklerini de anlattı. KOBİ Dijital Dönüşüm Destek Programı ile işletmelerin dijital dönüşümlerini hızlandırmalarına destek sağladıklarını söyleyen İbrahimcioğlu, şunları kaydetti:
"TÜBİTAK TÜSSİDE iş birliğiyle geliştirilen Dijital Dönüşüm Değerlendirme Aracı, firmalarımızın dijital olgunluk seviyelerini analiz ediyor ve ihtiyaç duydukları yatırımları belirlemelerine yardımcı oluyor. Dijitalleşme projelerini hayata geçirmek isteyen KOBİ'lerimize 20 milyon liraya kadar destek sağlıyoruz. Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ile iş birliği yaparak uygun finansman modelleri sunuyor, 36 ay vadeli kredi imkanlarıyla işletmelerimizin dijitalleşme maliyetlerini hafifletiyoruz."
İbrahimcioğlu, YÖNDE Destek Programı ile ise KOBİ'lerin TÜBİTAK TÜSSİDE tarafından belgelendirilen dijital dönüşüm danışmanlarından alacakları danışmanlık hizmetlerine destek sağladıklarını söyledi. İbrahimcioğlu, YÖNDE Programı'nın, KOBİ'lerin dijital dönüşüm süreçlerinde atması gereken adımları netleştirirken, karbon ayak izi, enerji verimliliği ve atık yönetimi gibi kritik göstergeleri ölçerek sürdürülebilir büyümelerine katkı sağladıklarını kaydetti.
İbrahimcioğlu, KOSGEB'in desteklerinin ilişkiselliğinin altını çizdi. Kapasite Geliştirme Destek Programı'ndan faydalanabilmesi için KOBİ'lerin yalın olgunluk değerlendirme analizi alması gerektiğini belirten İbrahimcioğlu, KOBİ'lerin bu belgeyi YÖNDE'nin desteğiyle alabildiğini kaydetti.
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK DESTEKLERİ
Yeşil dönüşümün günümüz ekonomik modellerinin odak noktalarından biri olduğunu vurgulayan İbrahimcioğlu, özellikle küresel iklim değişikliğiyle mücadele ve Türkiye'nin 2053 Net Sıfır Emisyon hedefi doğrultusunda, KOBİ'lerin bu sürece entegrasyonunun önem taşıdığını kaydetti. KOSGEB'in bu alanda KOBİ'lere kapsamlı destekler sunduklarını belirten İbrahimcioğlu, bu desteklerin hem çevresel sürdürülebilirliği sağlamak hem de KOBİ'lerin rekabet gücünü artırmak amacıyla tasarlandığını dile getirdi.
Sürdürülebilirlik alanında 250 milyon dolarlık destek bütçesi olan Yeşil Sanayi Destek Programı'nın öne çıktığını ifade eden İbrahimcioğlu, "KOSGEB olarak, Türkiye Yeşil Sanayi Projesi kapsamında, TÜBİTAK ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile birlikte çalışıyoruz. Dünya Bankası'nın desteğiyle yürütülen bu proje, üç ana bileşenden oluşmakta. KOSGEB, birinci bileşende KOBİ'lerin yenilenebilir enerji, kaynak verimliliği, atık yönetimi ve döngüsel ekonomi gibi tematik alanlardaki faaliyetlerine geri ödemeli destekler sunuyor. Bu programla, endüstriyel faaliyetlerde enerji sistemlerini karbonsuzlaştırmayı, çevre dostu teknolojilerin kullanımını yaygınlaştırmayı ve enerji maliyetlerini düşürerek KOBİ'lerin rekabet gücünü artırmayı hedefliyoruz. Örneğin, Güneş Enerjisi Yatırımlarının Desteklenmesi çağrısı kapsamında, 14 milyon liraya kadar destek sağlıyoruz. Ayrıca, Temiz ve Döngüsel Ekonomi çağrısıyla da KOBİ'lerin kaynak verimliliğini artırmalarına ve çevresel sürdürülebilirlik kapasitelerini geliştirmelerine katkıda bulunuyoruz. Bu çağrının destek üst limiti ise 4 milyon lira. Yeşil Sanayi Destek Programı, YÖNDE Destek Programı ve KOBİ Dijital Dönüşüm Destek Programı gibi desteklerimizle, işletmelerin dijitalleşme, enerji verimliliği, karbon ayak izi azaltımı ve yenilenebilir enerji kullanımına yönelik adımlar atmalarına katkı sağlıyoruz. Bu programlar kapsamında, finansal desteklerin yanı sıra yönderlik de yapıyoruz. KOBİ'lerin sürdürülebilir üretim modellerine geçiş yapabilmeleri için gereken bilgi birikimi ve kaynakları sunarak, onları geleceğin ekonomisine hazırlıyoruz" şeklinde konuştu.
2025 yılı başlangıç destek bütçesi 7.6 milyar lira
Başkan Ahmet Serdar İbrahimcioğlu, KOSGEB'in sene başında belirlenen başlangıç destek bütçesinin yanı sıra uluslararası iş birlikleri ve merkezi bütçeden ayrılan yedek ödenekle destek havuzunu genişleterek daha fazla KOBİ'ye eriştiğini vurguladı. İbrahimcioğlu, 2024 yılında başlangıç destek bütçesinin 5.1 milyar lira olarak belirlenmişken sağlanan ek kaynaklarla 57 bin işletmenin, 13.7 milyar liralık destekten istifade ettiğini açıkladı. 2025 yılı için başlangıç destek bütçesinin 7.6 milyar lira olduğunu belirten İbrahimcioğlu, "Fakat bu tutar değerlendirilirken KOSGEB desteklerinin KOBİ'lerin ihtiyaçlarına yönelik dinamik bir yapıda olduğu göz ardı edilmemeli. Misal bu destek bütçesinde henüz başvuruları tamamlanmamış İstihdamı Koruma Destek Programı ya da uluslararası iş birliklerinden sağlayacağımız destek tutarları yer almıyor. 2025 yılında da bir önceki yılda olduğu gibi KOBİ'lerimize etkin, yerinde ve artırarak desteklerimizi sunmaya devam edeceğiz" dedi.
Girişimciye "ihtiyaca" göre destek
İbrahimcioğlu, KOSGEB olarak, girişimcilik destek programlarını tasarlarken, girişimcilerin ihtiyaçlarını ve potansiyellerini en iyi şekilde değerlendirmeye özen gösterdiklerini vurgulayarak, bu süreçte, girişimcilerin iş fikirlerinin yenilikçi olması, sürdürülebilir bir iş modeli sunması ve ekonomik katma değer oluşturma potansiyeline sahip olması gibi kriterleri göz önünde bulundurduklarının altını çizdi. 2024 yılında, destek üst limitini 375 bin liradan 2 milyon liraya çıkardıkları Girişimci Destek Programı'nın İş Kurma Desteği ve İş Geliştirme Desteği olmak üzere iki ana başlıktan oluştuğunu kaydetti. İş Kurma Desteği başvuruları sürekliyken İş Geliştirme Desteği'nin çağrı esaslı olduğuna dikkat çeken İbrahimcioğlu, "2025 yılının 1. dönem başvuruları 31 Mart'a kadar devam ediyor. Tüm KOBİ'lerimizin bu destekten istifade etmelerinin önemli olduğuna inanıyorum. İş Geliştirme Desteği kapsamında; işletmenin personel giderleri, makine-teçhizat, yazılım ve hizmet alımı gibi giderlerine destek sağlanıyor. İşletmelerimiz bunu bir paket gibi düşünebilir. Hatta bir market sepeti. Sizin neye ihtiyacınız varsa onlara bakıyorsunuz ve sepetinize o ihtiyaçlarınızı dolduruyorsunuz. Bu destek kapsamında girişimcilere 1.5 milyon lira üst limit dahilinde yüzde 80 destek oranı ile geri ödemeli destek sağlıyoruz. Girişimcinin genç, kadın, engelli, gazi veya birinci derecede şehit yakını olması durumunda destek üst limitine 150 bin lira daha ekliyoruz. Bu destekten faydalanabilmeleri için işletmelerimizin; imalat–telekomünikasyon, bilgisayar programlama, danışmanlık ve ilgili faaliyetler ve bilimsel araştırma ve geliştirme faaliyetleri sektörlerinde yer alması gerekiyor. İş Kurma Desteği'nden KOSGEB tarafından desteklenen sektörlerde faaliyet gösteren tüm işletmeler yararlanabiliyor. Yalnız, bu desteğe başvurma şartı olarak işletmenin en fazla bir yıl öncesinde kurulmuş olması gerekiyor" diye konuştu.
KOBİ'lerin büyümesine katkı sunuyor
KOSGEB desteklerinin etki analizine yönelik değerlendirmelerde bulunan İbrahimcioğlu, başlangıç aşamasında KOSGEB'den istifade eden işletmelerin kapanma oranının genel ortalamadan daha az olduğunu vurguladı. İbrahimcioğlu, "Bulgular ışığında desteklerimizin etkinliğine baktığımızda 2023 yılında, tüm KOBİ'lerin KOBİ başına net satış hasılatı ortalaması 38.6 milyon lira iken, KOSGEB'den istifade eden KOBİ'lerde bu tutar 73.2 milyon liraya çıkıyor. İstihdam verilerine baktığımızda tüm KOBİ'lerin KOBİ başına ortalama çalışan sayısı 7 iken KOSGEB'den destek alan KOBİ'lerin 21.7 olduğunu görüyoruz. Yine aynı yıl, tüm KOBİ'lerin yıllık ortalama ihracat tutarı 660 bin dolar iken KOSGEB'den istifade edenlerde bu tutar 1 milyon 400 bin dolara çıkıyor. Sonuç olarak, değerlendirme raporlarımız ve başvuru istatistikleri, KOSGEB'in sunduğu desteklerin KOBİ'lerin büyümesine, istihdam yaratmasına ve ihracat kapasitelerini artırmasına önemli katkılar sağladığını gösteriyor. KOSGEB olarak, bu bulgular ışığında destek programlarımızı daha da geliştirerek, KOBİ'lerimizin rekabet gücünü artırmaya ve sürdürülebilir büyümelerine katkı sağlamalarına devam edeceğiz" diye konuştu.
