PARA ANKARA/ HÜLYA GENÇ SERTKAYA Ticaret Bakanlığı, Kooperatiflerin Desteklenmesi Programı (KOOP-DES) kapsamında, 2024 yılı ikinci çağrısını açtı. Bakanlık, KOOP-DES kapsamında kooperatiflere projeleri bazında nakdi destek sağlayacak. 31 Temmuz'a kadar başvuruların kabul edileceği çağrı çerçevesinde, kooperatiflere mal alımlarında 400 bin liraya, hizmet alımlarında 60 bin liraya, nitelikli personel istihdamlarında bir personel için yıllık 204 bin liraya, iki personel için ise yıllık 408 bin liraya kadar hibe destek kullandırılacak. Çağrı, Ticaret Bakanlığı'nın görev alanında yer alan tüm kooperatifler ve üst kuruluşlara açık. İkinci çağrı dönemi başvuruları 31 Temmuz 2024'e kadar Ticaret İl Müdürlüklerine yapılabilecek.
KADIN KOOPERATİFLERİNE POZİTİF AYRIMCILIK
Ticaret Bakanlığı, kooperatif ve üst kuruluşlarının üretim ve istihdama katkısı olacak yatırım projelerinin desteklenmesi, faaliyetlerinde etkinlik ve verimliliğin sağlanması, teknoloji ve yeni üretim tekniklerinden yararlanmalarına katkıda bulunulması ve bireysel tasarrufların uygun kooperatif girişimcilik modelleri ile ekonomiye kazandırılması amacıyla KOOP-DES kapsamında hibe destek veriyor. KOOP-DES Programı 2024 yılı ikinci çağrısına, kuruluş, işleyiş ve denetimleri Ticaret Bakanlığı'nca gerçekleştirilen kooperatifler ve üst birlikleri başvuruda bulunabilecek. Ancak ortakların çoğunluğunu kadınların oluşturduğu ve kadın emeğini değerlendirme amacı güden kooperatifler, ortakların çoğunluğunu gençlerin ve engellilerin oluşturduğu kooperatifler, üretim ve pazarlama faaliyetinde bulunan kooperatifler, tarım satış kooperatifleri, sanat kooperatifleri, yenilikçilik alanında faaliyet gösteren kooperatifler ile bunların üst kuruluşlarının başvuruları için öncelikli olarak hibe destek sağlanacak.
NİTELİKLİ PERSONEL İSTİHDAMI DESTEK KAPSAMINDA
Program kapsamında kooperatiflerin, üretim ve istihdama katkısı olacak projelerine ilişkin olarak; makine ve/veya ekipman ile ilgili mal alımlarına, ortaklarının en az yüzde 90'ını kadınların oluşturduğu kooperatiflerin işletecekleri yaşlı ve engelli bakım merkezleri ile çocuk kulüpleri, kreş ve gündüz bakımevlerinin demirbaş eşya niteliğindeki yatırım malı alımlarına, ürettikleri ürünlerin tanıtımı ve pazarlanmasına ilişkin sergi ve fuar katılımlarına yönelik hizmet alımlarına, projelerine ilişkin nitelikli personel istihdamlarına destek verilecek.
Nitelikli personel istihdam desteği, makine veya ekipman ile ilgili mal alımları ve ortaklarının en az yüzde 90'ını kadınların oluşturduğu kooperatiflerin işletecekleri yaşlı ve engelli bakım merkezleri ile çocuk kulüpleri, kreş ve gündüz bakımevlerinin demirbaş eşya niteliğindeki yatırım malı alımlarında verilecek. Son iki yıl içerisinde mal ve/veya yatırım malı alımı proje konularından hibe desteği alan kooperatifler de nitelikli personel istihdam desteği için başvuruda bulunabilecek.
Başvuru kılavuzuna göre KOOP-DES kapsamında projeleriyle mal alımı, sergi ve fuar katılımına yönelik hizmet alımı ve nitelikli personel istihdam desteği alan kooperatiflerin aynı proje konusunda beş yıl içerisinde tekrar hibe desteği başvurusunda bulunamadığını da hatırlatalım.
DESTEK ORANI YÜZDE 75'E KADAR ÇIKIYOR
Kooperatif ve üst kuruluşların sunacakları proje başvurularında üst sınırlar içerisinde proje tutarlarının kalkınmada öncelikli yörelerde yüzde 75'i, diğer bölgelerde yüzde 50'si, kalkınmada öncelikli yöre şartı aranmaksızın ortaklarının en az yüzde 90'ını kadınların oluşturduğu kooperatiflerde yüzde 75'i Ticaret Bakanlığı'nca desteklenecek. Proje tutarlarının kalan kısmı ise proje yürütücüsü kooperatif tarafından karşılanacak.
TOPLAM BÜTÇE 35 MİLYON LİRA
Ticaret Bakanlığı'ndan edinilen bilgiye göre KOOP-DES kapsamında 2023 yılı sonuna kadar kadın kooperatifleri özelinde destek sağlanmış olup, 2020-2023 döneminde 628 kooperatifin 663 projesi için sağlanmasına karar verilen destek tutarı 76 milyon lirayı buldu.
2024 yılı ilk çağrı döneminde ise 89 kooperatifin 97 projesi için 20.5 milyon lira destek sağlanmasına karar verildi. 2024 yılı genelinde onaylanan projeler için ayrılan ödenek tutarı 35 milyon lira olup, ikinci çağrı döneminde Bakanlığa ulaşan talepler ve bütçe imkanları ölçüsünde kooperatiflere projeleri bazında ihtiyaç duydukları destekler sağlanmaya devam edilecek.
"BİZ DE YARARLANMAK İSTİYORUZ"
Bu arada kooperatiflerden desteklerin tek çatıda toplanması, desteklemelerde bakanlık ayrımının kaldırılması, destek miktarının artırılması talepleri geliyor. Ayaş Akkaya Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı Zehra Varol, Tarım ve Orman Bakanlığı'na bağlı kooperatiflere de Ticaret Bakanlığı desteklerinden yararlanabilme imkanı verilmesi talebini dile getirdi. Varol, "Geçen yıl eksik makinelerimizi tamamlamamız gerekiyordu. Çok ihtiyacımız olmasına karşın, KOOP-DES'e projemizi yazamadık" ifadelerini kullandı.
2007'de 11 kadın üreticiyle kurdukları kooperatiflerinin bugün 30 ortağı olduğunu söyleyen Varol, kendi yetiştirdikleri domateslerden yine kendilerine ait tesiste, salça, sos, kahvaltılık, acuka ve tarhana ürettiklerini vurguladı. Ayaş Akkaya markasıyla yurtiçine ve yurtdışına satış yaptıklarını dile getiren Varol, "Sonuçta hepimiz üreticilerin yöresel ürünlerine pazar kapısıyız. Desteklerden daha fazla yararlanmaya çalışıyoruz ve istiyoruz" ifadelerini kullandı.
Prof. Dr. Haşim ÖZÜDOĞRU / Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Finansal Bilimler Fakültesi Dekanı
"Kooperatifler tek çatı altında toplanmalı"
Türkiye'de kooperatifler dağınık ve farklı kanunlara göre kuruluyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı ve Ticaret Bakanlığı olmak üzere üç farklı bakanlık çatısı altında toplanan kooperatifler, 40'ı aşkın farklı alanda faaliyet gösteren ve 8 milyondan fazla ortağı bulunan bir organizasyon yapısına sahip. Özellikle tarım alanında çalışan kooperatiflerin dağınık ve profesyonel yönetimlerinin zayıf olması sebebi ile çoğu başarısız oluyor ve atıl kalıyor. Özellikle kırsalda yaşayan dezavantajlı gruplar olarak nitelendirilen kadınların üretime katılmaları, sosyal hayata entegrasyonu ve istihdamı açısından kooperatifler çok önemli. Ticaret Bakanlığı tarafından yürütülen ve finansman zorluğu yaşayan kooperatiflere yönelik olarak 2020'de başlatılan KOOP-DES programı kooperatiflerin büyümesinin sürdürebilmesi ve gelişebilmesi için önem arz ediyor. Bu destekleme kapsamında kooperatifler hem ülke istihdamına katkı sağlayacak hem de faaliyet gösterdikleri alanda hizmet ve mal alımlarında kolaylıklar getirecek. Farklı bakanlık çatısı altında dağınık bir şekilde bulunan kooperatiflerin oluşturulacak 'Kooperatifler Bakanlığı' altında birleştirilmesi ve kooperatiflere yapılacak desteklerin bu bakanlık tarafından verilmesi, desteklerin incelenmesi ve takibini de kolaylaştıracaktır.
Nuray SEYMEN / S.S. Kalecik Hanımeli Kadın Girişimi Üretimi ve İşletme Kooperatifi Kurucu Üyesi
"Destek miktarı artarsa daha etkili olur"
Biz 2020 yılında KOOP-DES'ten makina ekipman desteği aldık. Şu an aldığımız ekipman ile erişte üretimi yapıyoruz ve Tarım Kredi marketlerine "Kalecik Hanımeli Kooperatifi" markasıyla gönderim yapıyoruz. Destek miktarı fazla olursa daha etkili olabilir. KOOP-DES'te beş yıl başvuru sınırlaması var. Biz açılan bu çağrıya insan gücü desteği için başvuru yaptık. Maalesef beş yıl dolmadığı için başvurumuz kabul olmadı. Hem teknik insan desteği hem de makina ekipman desteği bir arada olabilirse daha etkili olur.
Betül KÜÇÜK / Afşar Bala'm Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi Başkanı
"Desteklerden yararlanıp, bulgur değirmeni aldık"
Kooperatif olarak, Ankara Kalkınma Ajansı başta olmak üzere devlet desteklerinden faydalanıyoruz. Kurumsal kapasiteyi ve üretim alanını genişleterek daha fazla kadını ekonomik hayata kazandırıyoruz. Destekler bizim için önemli, takip ediyoruz. Proje geliştiriyoruz. Ticaret Bakanlığı'nın kooperatif desteklerinden yararlanarak üç yıl önce bulgur değirmeni aldık. Değirmenle birlikte hem ürün kalitemiz hem de kooperatifimizin üretim kapasitesi arttı. Bulgur tesisimizi şimdi köylü de kullanıyor. Kunduru bulguru en çok talep gören ürünümüz. Ancak mutfakta tüketilen birçok ürünü üretiyoruz. Afşar Balam ve Sıfır Köy olmak üzere iki markamız bulunuyor.
Sevinç USTA / SS Eryaman Öncü Kadınlar Girişim Üretim ve İşletme Kooperatifi Başkanı
"Destek bütçeleri artırılsın"
Kooperatiflerin üretimlerini artırmaları, daha çok istihdam ve katma değer yaratmaları, üretilen ürünlerin pazarlanması ve satışı konusunda destekler çok önemli. 2021 yılında Ankara Etimesgut ilçesinin ilk kadın kooperatifi olarak sekiz kadın girişimci tarafından, kendi imkanlarımızla kurduğumuz kooperatifimizin şu anda 30'a yakın gönüllüsü var. Faaliyetlerimizi tekstil ağırlıklı sürdürüyoruz. Geçen yıl Ankara Kalkınma Ajansı'nın destekleriyle "Geri Dönüşümde Sürdürülebilir Moda" projesini tamamlayarak, kuruluş temellerimizi sağlamlaştırdık. Ticaret Bakanlığı desteği başta olmak üzere, kooperatiflere yönelik destekleri yakından takip ediyoruz. Daha çok kooperatifin desteklerden yararlanması için destek bütçeleri artırılmalı.
