Tasarı, Türkiye'de kripto varlıkların daha düzenli ve denetlenebilir bir çerçeve içerisinde işlem görmesini temin altına alarak finansal piyasaların bütünlüğünü korumayı hedefliyor. KYO Legal Hukuk Bürosu'nun Ortağı Avukat Gamze Müge Kan, Türkiye, yeni yasa tasarısıyla kripto varlık platformlarının kuruluşundan denetimine kadar kapsamlı düzenlemeler getireceğini ve kullanıcıların bu konudaki düzenlemeler hakkında bilinçlendirilmesinin gerekliliğini vurguladı.
Türkiye'de kripto varlık kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte, bu alana yönelik düzenlemeleri kapsayan yeni bir kanun tasarısı gündeme geliyor. Tasarı, dağıtık defter teknolojisi kullanılarak oluşturulan ve dijital ağlar üzerinden dağıtılan değer ifade eden gayri maddi varlıklar olarak tanımlanan kripto varlıkların, Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK) izniyle faaliyete başlayacak kripto alım-satım platformlarında işlem görmesini öngörüyor. Ayrıca, platformların kuruluş ve işleyiş esaslarını detaylandıran tasarı, bu platformların SPK iznine tabi olarak kurulmasını, ilke ve esaslarının SPK tarafından belirlenmesini gerektiriyor. Bu esaslar arasında platformların yöneticileri, teknolojik altyapıları, pay devirleri ve faaliyetlerinin geçici ya da kalıcı olarak durdurulması gibi konular bulunuyor.
Türkiye'de kripto varlık piyasasının düzenlenmesine yönelik yeni bir tasarı, Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SPK) gözetiminde platformların kuruluşundan operasyonlarına kadar tüm aşamaları kapsıyor. Bu tasarı, SPK'ya platformların yönetim kadrolarını inceleme, teknolojik altyapılarını düzenleme, hisse devirlerini kontrol etme ve faaliyetlerini gerektiğinde durdurma yetkisi veriyor. Kapsamlı düzenlemelerle, platformların güvenli ve şeffaf bir şekilde işlemesini amaçlıyor. Ortaklık yapılarına getirilen düzenlemeler, ortakların iflas etmemiş olmalarını, para ve sermaye kurumlarında doğrudan veya dolaylı olarak yüzde 10'dan fazla hisseye sahip olmamalarını ve yüz kızartıcı suçlardan (zimmet, dolandırıcılık gibi) işlememiş olmalarını şart koşuyor. Bu, platformların güvenilir kişiler tarafından yönetilmesini sağlamak için önemli bir adım olarak görülüyor. Tüzel kişilerde ise, şeffaflık ve açıklık esas alınıyor; bu da yatırımcıların ve diğer paydaşların platform içeriklerini net bir şekilde görebilmelerini sağlıyor. Ortaklık niteliklerini kaybeden kişilerin altı ay içinde uygun şartları sağlayan birine devretmeleri gerekiyor ve bu süreçte SPK yetkili kurum olarak devrede bulunuyor. Yeni tasarı, kripto piyasasını daha istikrarlı bir finansal çerçeveye taşımak ve kullanıcılar ile yatırımcılar için daha güvenli bir ortam oluşturmak amacıyla hazırlandığı belirtiliyor.
Yeni Kripto Varlık Düzenlemeleri
Bu düzenlemelere göre, platformlar faaliyet izni aldıkları yıl itibarıyla, faiz gelirleri hariç olmak üzere, tüm gelirlerinin en az yüzde 10'unu her yıl SPK'nın belirleyeceği oranlarda ödemekle yükümlü olacak. Ayrıca, platformların tüm kripto para transferleri kayıt altına alınacak ve bu transferlerin limitleri SPK tarafından sınırlandırılacak. Platformlar, kripto varlık alım-satım işlemleri sırasında müşterilerin kimliklerini doğrulamak zorunda olacak, bu da işlemlerin banka havaleleri gibi izlenebilir hale gelmesini sağlayacak. Ancak, herhangi bir uyuşmazlık durumunda, kripto varlık işlemleri genel hükümlere göre çözülecek ve herhangi bir kamu güvencesi sağlanmayacak. Yani, her ne kadar kripto para borsaları regüle edilerek takip altına alınmaya çalışılsa da platformların batması, kapanması veya varlıkların kaçırılması gibi durumlarda müşteri ile platform karşı karşıya kalacak.
Hukuka Aykırı İşlemlere Karşı Ciddi Yaptırımlar Geliyor
Yeni kripto varlık düzenlemeleri, hukuka aykırı işlemler ve izinsiz faaliyetler konusunda ciddi yaptırımlar öngörüyor. Sermaye Piyasası Kanunu'nun 96., 99. ve 100. maddelerine atıfta bulunarak, platformların hukuka aykırı işlemlerini düzenleme, faaliyetlerini sınırlandırma veya durdurma yetkisi veriliyor. İzinsiz kripto varlık hizmeti sağlayanlar için, işlemlerin iptali ve varlıkların iadesi amacıyla bir ila beş yıl içinde dava açma hakkı tanınıyor. Ayrıca, izinsiz reklam ve ilanlar için cezai kovuşturma, ilanların toplatılması ve gerekirse iş yerinin kapatılması gibi yaptırımlar uygulanabiliyor. Açıklık ve istikrarın sağlanması amacıyla, piyasa bozucu eylemler cezalandırılacak ve bu eylemlerden menfaat elde edenler, kazancın iki katından az olmamak üzere ceza alacak. İzin almaksızın faaliyet gösteren kişi ve kurumlar para ve hapis cezasıyla karşı karşıya kalacak. Kanun yürürlüğe girdiğinde mevcut platformlar, ikincil düzenleme yürürlüğe girene kadar faaliyetlerine devam edebilecek. Ayrıca, zimmet suçu ayrıntılı şekilde düzenlenmiş olup, görev nedeniyle teslim alınan para veya kripto varlıkları zimmetine geçirenler hem hapis hem de para cezasına çarptırılacak ve müşterilerin zararlarını karşılamak zorunda kalacak.
Kripto Varlık Piyasası İçin Yeni Bir Dönem Başlıyor
Düzenlemelerin kripto piyasası üzerindeki etkisini vurgulayan ve kullanıcıların bilinçlendirilmesinin önemine dikkat çeken KYO Legal Hukuk Bürosu'nun Ortak Avukatı Gamze Müge Kan: "Eski dönemlerde, kripto paralar elektronik para olarak kabul edilmiyordu ve ödeme yöntemi olarak kullanılmaları sakıncalı bulunuyordu. Ancak, kripto varlıklarının kullanımının hızla yaygınlaşmasıyla birlikte, bu görüşler değişti ve artık kripto varlıklar elektronik para olarak kabul ediliyor. 2013 yılında BDDK tarafından yapılan basın açıklamasında bu değişimi net bir şekilde görebiliyoruz. Yeni yasa tasarısı, kripto varlık düzenlemeleri konusunda kurula geniş yetkiler veriyor. Bu yetkiler, kripto varlıklar ve platformların denetimi ve düzenlenmesi konusunda büyük bir adımı beraberinde getiriyor. Yasanın uygulanmaya başlamasıyla birlikte, ortaya çıkan boşluklar kurulun vereceği kararlar doğrultusunda doldurulacak ve bu alandaki uygulamalar şekillenecektir. Bu yasa tasarısı, kripto varlıkların güvenli ve düzenli bir şekilde kullanılmasını sağlamak amacıyla geniş yetkiler tanıyarak, Türkiye'deki kripto para piyasasında yeni bir dönemin kapılarını aralıyor" açıklamasında bulundu.
