PARA FİNANS/ AYFER ARSLAN Para kavramı son yıllarda büyük değişime uğradı. Pandemide nakit para kullanımı azalırken, dijital ödeme uygulamaları, QR kodlar ve temassız ödeme yöntemleri ile birçok kişi artık yanında nakit para taşımıyor. Bu dijital dönüşüm süreci içerisinde kripto para ekosistemi de hızla büyürken, enflasyonist ortamda alternatif getiri arayışında olanlar Bitcoin başta olmak üzere çeşitli kripto paralara yöneliyor.
Kripto paralar dijital para birimi veya yatırım aracı olmasının ötesinde blok zincir teknolojisi ile aslında spordan sanata, emlaktan oyun sektörüne kadar önemli bir dijital varlık haline gelmiş durumda. Kuşkusuz; yeni ve inovatif projeler de bu yükseliş trendini tetikliyor. Bu alanda en son örnek Metaverse yatırımları. "Sanal evren" anlamına gelen "metaverse" kullanıcıların internet üzerinde var olan bir dünyaya bağlanmasını sağlıyor. Şirketler, metaverse ile insanlara kurgusal bir evrene erişim sağlarken, yeni evrende yatırımlar ve ödemelerin yolu blok zincir teknolojisine dayalı kripto paralardan geçiyor. Küresel çapta kripto para ekosisteminin 2.22 trilyon dolara ulaşması da artan bu ilginin önemli bir göstergesi.
DÜNYADA 420 MİLYON KULLANICI VAR
CoinTR Ceo'su Ali Eşelioğlu'na göre, küresel çapta internet kullanıcılarının kripto para sahipliği oranı yaklaşık yüzde 4.2 civarında. Bu da dünya genelinde 420 milyon kullanıcının kripto paralara yatırım yaptığını gösteriyor. Özellikle Türkiye'de, internet kullanıcılarının yüzde 27'sinin kripto para birimlerine sahip olduğunu söyleyen Eşelioğlu, "Bu oran analiz edilen ülkeler arasında Türkiye'yi en yüksek kripto para sahipliği oranına sahip ülkelerden biri haline getiriyor. ABD, Çin ve Hindistan gibi büyük pazarlarda da milyonlarca kişi kripto para birimlerine yönelmiş durumda. Bu da kripto para kullanımının küresel çapta giderek artan bir trend olduğuna işaret ediyor" diyor.
GENÇLERİN İLGİSİ DAHA FAZLA
Kripto paralara yatırım yapanların profili ise oldukça geniş. Ali Eşelioğlu, yatırımcı profilinin 18 yaşındaki öğrencilerden başlayarak 60 yaşına kadar uzanan geniş bir yelpazeye sahip olduğunun altını çizerken, genel olarak, yatırımcı sayısının, genç yaş gruplarında artış gösterdiğine dikkat çekiyor. Bunu da gençlerin yeni teknolojilere olan ilgisinin ve yatırım fırsatlarına adaptasyonunun bir göstergesi olarak yorumlayan Eşelioğlu, özelikle, erkek yatırımcıların ilgisinin, kadın yatırımcılara oranla daha fazla olduğuna vurgu yapıyor.
Bitci Borsa CEO'su Ahmet Onur Yeygün'e göre ise Türkiye'de kripto paralara artan ilginin en önemli nedeni genç nüfusa sahip olmamız. Böylece sahip olduğumuz genç nüfusla birlikte kripto paralara karşı sağladığımız hızlı adaptasyon süreci ise ülkemizi küresel oyuncuların ilgi odağı haline getiriyor.
Bybit Finansal Ürünler Başkanı Hao Yang, Türkiye'de yaklaşık 4 milyon aktif kripto para kullanıcısının olduğunu tahmin ediyor. Türkiye'nin kripto para yatırımı ve kullanımı konusunda hızla büyüyen bir ülke olduğunu belirten Yang, yatırımcıların ilgisi enflasyondan korunma, düşük komisyon nedeniyle para transferi ve en önemlisi alternatif bir yatırım aracı olarak görmelerinden dolayı artıyor. Özellikle genç ve eğitimli nesil kripto paralara yoğun ilgi gösteriyor. Yang, kripto para piyasasına ilişkin regülasyonlar sonrasında ise Türkiye'de kripto paralara karşı çekince duyan birçok yatırımcının bu piyasaya ilgisinin artacağını ileri sürüyor.
YATIRIM YAPTIĞINIZ KRİPTO PARAYI İYİ SEÇİN
Kripto paralar yapısı ve henüz genç bir piyasaya sahip oluşu nedeniyle diğer yatırım araçlarına kıyasla nispeten daha riskli varlıklar kategorisinde. Dolayısıyla mevcut kripto para yatırımcısının da risk almaya daha yatkın yatırımcı grubundan oluştuğunu söyleyen Ahmet Onur Yeygün, her yatırım aracının kendi içerisinde doğal olarak bazı riskleri de barındırdığının altını çiziyor. Yeygün, "Bu riskler sadece o enstrümanın kendisiyle değil, işlem gerçekleştirdiğiniz platformlarla da ilgilidir. Kripto paralar için de aynı durum söz konusu. Yatırım yaptığınız kripto parayı ve işlem platformunuzu iyi seçerseniz güvenilir bir yatırım aracındasınız demektir. Dolayısıyla buradan vereceğimiz mesaj, yatırımcıların tercihlerinde iyi araştırma yapmasıdır. Hangi yatırım aracı olursa olsun başta işlem platformları olmak üzere tüm detayları ele almaları gerekiyor" diyor.
Eşelioğlu da her sektörde olduğu gibi, teknolojik yeniliklerin sunduğu fırsatları kötüye kullanarak insanlara zarar veren kişilerin, kripto para ekosisteminde de bulunduğunu inkar etmiyor. Ancak bununla birlikte, birçok ülkenin kripto paraları regüle etmeye yönelik adımlar attığını da hatırlatıyor. Bu regülasyonlar sayesinde, yatırımcılara zarar verebilecek kötü niyetli projelerden arındırılmış ve daha güvenli piyasaların oluşabileceğini vurgulayan Eşelioğlu, şu hususun da altını çiziyor: "Dolayısıyla, kripto paraların güvenilir bir yatırım aracı olup olmadığı konusu, bu regülasyonların etkinliğine ve piyasanın şeffaflığına bağlı olarak değişkenlik gösterebilir."
BİTCOİN EN GÖZDE PARA BİRİMİ
Peki, kripto para piyasasında en çok tercih edilen ve şu sıralar popüler olan kripto paralar hangileri? Ahmet Onur Yeygün'e göre, şu anda küresel ölçekte 2 trilyon doların üzerinde olan kripto para piyasalarının, yaklaşık 1,2 trilyon dolarını Bitcoin oluşturuyor. Dolayısıyla geçmişten bu yana en popüler kripto paranın, Bitcoin olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Uzmanlara göre, bu gelecekte de böyle olmaya devam edecek. Dönemsel olarak farklı kripto paralara da zaman zaman ilgi gösterilse de genel trend hep Bitcoin tarafında devam ediyor.
Yeygün, içerisinde bulunduğumuz zaman diliminde de spot Bitcoin ETF'lerinin onaylanmasıyla birlikte yine Bitcoin'in kısa vadede en çok konuşulan kripto para olacağını öngörüyor. Bununla birlikte yine ETF başvurularının bulunması sebebiyle lider altcoin Ethereum da yatırımcılar tarafından yakından takip edilen kripto paralar arasında yer alıyor.
YAPAY ZEKA TABANLI TOKENLER
Ali Eşelioğlu'na göre, kripto para sektöründe en çok konuşulan ve popüler olanlar arasında; yapay zeka (AI) tabanlı tokenlar, Gerçek Dünya Varlıkları (RWA) tokenları ve Meme tokenlar yer alıyor. Bu popülerliğin nedenlerine gelince; yapay zeka tabanlı tokenlar, dünya genelinde yapay zekaya olan ilgi nedeniyle popüler durumda. Blockchain teknolojisi üzerine inşa edilmiş 'AI tabanlı tokenlar' da bu ilgiyi teknolojik yeniliklerle birleştirerek daha fazla yatırımcıyı cezbetmeye devam ediyor. Gerçek Dünya Varlıklarını tokenlaştıran projeler de yüksek talep görüyor.
Blockzincir teknolojisinin, gerçek dünya varlıklarına erişimi daha maliyet etkin ve erişilebilir hale getirerek, bu tür projelere olan ilgiyi artırdığını vurgulayan Eşelioğlu, şöyle devam ediyor: "Son olarak, Solana tabanlı Meme tokenlar, yüksek kazanç potansiyelleri nedeniyle dikkat çekiyor. Bu ağda başarılı olan Meme tokenlar, diğer Meme tokenlere olan ilgiyi artırarak, yatırımcıların bu alana yönelmesine sebep oluyor. Bu trendler hem teknolojik ilerlemeleri hem de yatırımcıların değişen ilgi alanlarını yansıtıyor."
KAR REALİZASYONU BEKLENİYOR
Peki, geleceğe ilişkin beklentiler neler? Bitcoin başta olmak üzere kripto paraların yükselişinde etkili olan faktörler nedir? CoinTR CEO'su Ali Eşelioğlu, Bitcoin ve genel olarak kripto paraların fiyatlarında yaşanan yükselişlerin bir dizi faktörden etkilendiğine işaret ederek şu öngörülerde bulunuyor: "Özellikle, geçtiğimiz bir yıl içinde Bitcoin'in 15 bin dolardan 73 bin 800 dolara kadar çıkmasında önemli rol oynayan faktörler arasında spot Bitcoin ETF'lerin piyasaya sürülmesi ve Bitcoin'in yarılanma sürecine yaklaşması bulunmaktadır. Şu anda Bitcoin 61 bin 500 dolar seviyesinde işlem görmekte olup, yaz aylarının yaklaşmasıyla birlikte yatırımcıların kar realizasyonu yapması ve buna bağlı olarak bir düşüş yaşanması beklenmektedir. Yaz aylarında hacimsizlik nedeniyle piyasanın yatay bir seyir izlemesi olası. Ancak, Eylül ve Ekim aylarında piyasadaki oyuncuların geri dönmesi, ETF'lerin orta ve uzun vadedeki etkileri ve özellikle Bitcoin yarılanmasının ardından genellikle gözlenen yükseliş eğilimi, piyasanın yeniden canlanmasına yol açabilir."
KURUMSAL TALEP ARTTI
Öte yandan yatırımcıların ilgisinin oldukça yüksek olduğunu ve bu ilginin artmaya devam edeceğini öngören Ali Eşelioğlu, her boğa sezonu döngüsünde, kripto para piyasasına yeni kitlelerin katıldığına işaret ediyor. Özellikle bu yılın başında, ABD'de spot Bitcoin ETF'lerinin kabul edilmesi ile birlikte kurumsal ilginin belirgin bir şekilde arttığına vurgu yapan Ali Eşelioğlu, şöyle devam ediyor: "Bitcoin ve diğer kripto paralar, bu gelişme sonrasında yoğun ilgi gördü. Benzer şekilde, spot Altın ETF'lerinin kabulü sonrası altının uzun vadede değer kazanması gibi Bitcoin için de benzer bir değer artışı beklentisi bulunuyor. Bu nedenle, Bitcoin ve diğer kripto paralara olan ilgi her geçen gün artarak devam ediyor. Ancak, özellikle RWA (Gerçek Dünya Varlıkları) projeleri kripto para ekosistemine yeni yatırımcıların girmesini sağlayacak."
GENİŞ KİTLELERE YAYILACAK
Bitci Borsa CEO'su Ahmet Onur Yeygün de kripto paraların bundan sonraki dönemde de hayatımızda olmaya devam edeceğine inanıyor. Çünkü yeni nesil dijital paralara her geçen gün ilgi artıyor. Devletlerin de regülasyonlar yoluyla piyasaya müdahil olmaya başladığını söyleyen Yeygün, bu düzenlemeleri de yatırımcı yelpazesinin genişlemesi açısından oldukça önemsiyor. Çünkü, yatırımcılar, devletin olduğu bir piyasayı daha güvenli ve daha kontrollü görüyor. Ayrıca kripto paraların temelinde blok zincire dayalı ciddi bir teknolojinin yattığına değinen Yeygün, ayrıca bu teknolojinin önümüzdeki dönemde hayatımızın farklı alanlarında da kullanılacağına işaret ederken, geleceğe ilişkin öngörülerini şöyle aktarıyor: "Farklı sektörlerde yenilikçi çözümlerin oluştuğunu göreceğiz. Blockchain'in yaygınlaşması da kripto paralara duyulan ilgiyi diri tutacak. Öte yandan spot Bitcoin ETF'lerinin piyasaya sürülmesi çoğu yatırımcı tarafından kısa vadeli fiyat hareketleri açısından değerlendirilse de geniş perspektifte sembolik mesajlar taşıyor. Bu gelişmeyle birlikte artık resmen geleneksel finans yatırımcısı kripto paralarla buluştu. Bunun ilerleyen dönemde Bitcoin'in kabulü için etkili olacağını düşünüyorum. Zamanla kripto paraların daha geniş kitleler tarafından kullanıldığını göreceğiz."
"Türkiye, blokzincirde öncü olacak"
CoinTR olarak blockchain teknolojisinin sunduğu potansiyeli en iyi şekilde değerlendirerek Türkiye'yi bu alanda öncü ülkeler arasına taşımayı hedefliyoruz. Ar-Ge ve ürün geliştirme alanlarına yaptığımız yatırımlarla, sürekli gelişen global pazarda etkin bir rol almayı amaçlıyoruz. Türkiye'deki blockchain girişimlerini destekleyerek, yerel ve global markalarla iş birlikleri yapmakta ve ekosistemi güçlendirmek için fon sağlama görüşmeleri yürütmekteyiz. Ayrıca, blockchain ve Web3 teknolojileri üzerine üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve sektör liderleri ile iş birlikleri kurarak, eğitim ve sertifika programları başlattık.
Her geçen gün, hayatımıza daha fazla entegre olan kripto paraların kullanımının artacağını öngörmek mümkün. Özellikle, çeşitli sektörlerin kripto para birimlerini ve blockchain teknolojisini benimsemesi bekleniyor. Bu teknolojilerin yaygınlaşması, işlemlerin daha şeffaf, güvenli ve hızlı bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlayacak, bu da kripto paraların kullanım alanlarının genişlemesine olanak tanıyacak. Dolayısıyla, kripto paraların ve blockchain teknolojisinin giderek daha fazla kabul göreceğini ve önemli bir finansal araç haline geleceğini öngörebiliriz.
Hao YANG / Bybit Finansal Ürünler Başkanı
"Bitcoin, gayrimenkul ve altını solladı"
Kripto yatırımcıları fiyat dalgalanmalarına tepki vermek yerine altta yatan piyasa dinamiklerini anlamalıdır. Özellikle Bitcoin ve kriptonun yeni bir varlık sınıfı olarak giderek daha fazla onaylandığını gösteren uzun vadeli eğilimleri ve kurumsal davranışları göz önünde bulundurarak, yatırıma stratejik ve bilinçli bir yaklaşımı vurguluyorum. BTC son on yılın en iyi performans gösteren varlığıdır. Bitcoin fiyatı 2014'ten bu yana yüzde 46.301 arttı. Bu da bir sonraki en iyi performans gösteren varlık olan ve yüzde 418 artış gösteren Nasdaq'a kıyasla muazzam bir artış. Neredeyse gayrimenkul, altın, petrol ya da diğer tüm yatırım araçlarını geride bıraktı.
Bu arada Bybit kısa süre önce yeni başlattığı Airdrop Arcade aracılığıyla sektörün ilk Bitcoin Katman 2 Airdrop'unu başlattı. Bu hamle, Bitcoin ağı genelinde Katman 2 çözümlerinin benimsenmesini artırarak işlem hızını ve maliyet verimliliğini yükseltecek. Ayrıca Bybit, merkezi olmayan bir platformda dijital topluluk etkileşimlerini geliştiren Galaxis gibi yenilikçi projelere verdiği destekle Web3 alanına olan bağlılığını yoğunlaştırıyor. Bunun yanı sıra Dubai'deki AI-City Quest 2024 Hackathon'a destek vererek toplumsal gelişmelere katkıda bulunuyoruz.
Ahmet Onur YEYGÜN / Bitci Borsa CEO'su
"Fed'in faiz indirimleriyle yükseliş hızlanacak"
Bitci şu anda Türkiye'nin en başarılı launchpad platformu. Yine bununla beraber "Türkiye'nin en hızlı gelişen dijital varlık platformu" konumundayız. Bu başarıyı sağlarken yalnızca kendimizin değil, aynı zamanda ekosistemimizin gelişimine de odaklanıyoruz. Türkiye'nin borsa entegrasyonu olan ilk blokzincir ağı BitciChain ile bir yandan şirketlerin ve kurumların blokzincire adaptasyonunu sağlıyor, diğer yandan da yenilikçi projeleri yatırımcılarla buluşturuyoruz.
Bitcoin'de geçtiğimiz yıllarda yaşadığımız ayı sezonunun ardından şu anda tarihi zirvelere yakın bölgelerdeyiz. Özellikle spot Bitcoin ETF'lerinin SEC tarafından kabul edilmesiyle birlikte piyasalara ciddi bir para girişi oldu ve Bitcoin'de de önemli bir yükseliş gördük. Ancak halen gidilecek yol var. Ben asıl hikayenin Fed'in faiz indirimleriyle beraber başlamasını bekliyorum. Parasal genişlemeyle birlikte paranın daha riskli varlıklara doğru hareketine tanıklık edeceğiz. Elbette ki Bitcoin'de bundan nasibini alacak. Burada tabii Fed'in zamanlaması nasıl olur o bir soru işareti. Şu anda piyasanın beklentileri faiz indirimlerinin en erken yılın sonuna doğru geleceği yönünde. Dolayısıyla bugünkü şartlar dahilinde Bitcoin için 2024 sonu ve 2025 başını kapsayan dönemin daha hareketli geçmesini bekleyebiliriz.
Banka hesabı olmayanlara alternatif çözüm
Dijital varlık sektörünün oyuncularından Tether, elektronik para cüzdanları ve banka hesapları aracılığıyla ödeme yapılmasını sağlayan finansal teknoloji şirketi Bitnob ile Afrika'da Bitcoin ve stablecoin'ler üzerine finansal eğitimi teşvik etmeyi amaçlayan bir iş birliği gerçekleştirdiğini duyurdu.
Yapılacak iş birliği, Bitnob'un Gana'daki çeşitli üniversitelerde ev sahipliği yapacağı bir dizi eğitim etkinliğini içerecek. Bu etkinlikler, öğrencilere Bitcoin ve stablecoin'ler ile bunların potansiyel uygulamaları hakkında kapsamlı bir bakış açısı kazandıracak.
Öte yandan kripto paralar Afrika'da banka hesabı olmayan nüfus için alternatif bir bankacılık çözümü sunuyor. Sorunsuz havale işlemlerinin yanı sıra enflasyona karşı korunma yeteneği, bölgedeki bireylerin karşılaştığı önemli zorluklardan birine çözüm getiriyor. Gana'nın kripto para birimlerini giderek daha fazla benimsemesi ve Tether'in dijital eğitimi küresel olarak ilerletme taahhüdüyle yapılan bu iş birliği, bireylerin dijital ekonomiye katılmasını ve finansal katılımı deneyimlemesini sağlamanın önemini ortaya koyuyor.
Otel projesine token yatırımı
Bitfinex Securities, El Salvador Uluslararası Havalimanı'nda inşa edilecek yeni Hampton by Hilton otel kompleksi için token'laştırılmış hisse ihracı başlattı. El Salvador'un Dijital Varlık Menkul Kıymetleri Yasası altında gerçekleştirilen ilk tokenlaştırılmış hisse ihracı olma özelliğini taşıyan bu proje, blok zincir teknolojisinin altyapı finansmanında nasıl kullanılabileceğini gösteriyor.
Ticari alanlar, yüzme havuzu ve bir spor salonu içeren bu projeye yatırım yapmak isteyenler için minimum bin dolarlık katılım şartı bulunuyor. Finansman projesi kapsamında toplamda 6,25 milyon dolarlık sermaye toplanması hedefleniyor. 13 Mayıs 2024'te başlayan ihraç süreci bir aylık sürenin sonunda tamamlanacak. Bu süreç, El Salvador'da dijital finans ve token'laştırılmış varlık piyasalarında bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.
