Sermaye piyasalarına olan yerli yatırımcı ilgisi halka arzların da etkisiyle geçen yıl rekor düzeyde arttı. Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB); Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ve Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) kaynaklarından derleyerek hazırladığı 2023 yılı "Finansal Piyasa Özet Verileri"ni açıkladı. TSPB tarafından açıklanan verilere göre, 2022 yılında rekor düzeyde artan yerli yatırımcıların pay senedi varlıkları, 2023 yılında ise enflasyonun altında bir büyüme sağladı. 2022 yılında 1 trilyon 836 milyar lira olan yerli yatırımcıların pay senedi varlıkları, bir yılda yüzde 41,6 oranında büyüyerek 2023 yılı sonunda 2 trilyon 600 milyar liraya ulaştı. Bu tutarın 1 trilyon 437.8 milyar lirası bireysel yatırımcılara, 742.5 milyar lirası tüzel kişilere, 419.6 milyar lirası ise kurumsal yatırımcılara ait. TSPB tarafından açıklanan verilere göre, yerli ve yabancı yatırımcıların toplam finansal varlıkları 2023 yılında bir önceki yıla kıyasla, yüzde 60 oranında artarak 25 trilyon 182 milyar liraya ulaştı.
Yerli yatırımcıların finansal varlıkları 22.6 trilyon lirayı aştı
TSPB tarafından açıklanan verilere göre, yerli yatırımcıların toplam finansal varlıkları 2023 yılında bir önceki yıla kıyasla, yüzde 56,7 oranında artarak 22 trilyon 608 milyar liraya çıktı.
TSPB 2023 yılı "Finansal Piyasa Özet Verileri"ne göre, geçen yıl yerli yatırımcıların varlıklarında en hızlı büyüme özel eurobond varlıklarında yaşandı. Verilere göre, yerli yatırımcıların özel eurobond varlıkları, bir yılda yüzde 95 oranında artarak yaklaşık 437 milyar lira olurken, kamu eurobond varlıkları ise yüzde 71 artarak 1 trilyon 470 milyar liraya ulaştı. Yerli yatırımcıların finansal varlıkları içerisinde eurobondların ardından en yüksek büyüme, TL mevduatlarda yaşandı. TSPB verilerine göre, 2022 yılı sonunda 4 trilyon 631 milyar lira olan yerli yatırımcıların TL mevduat varlıkları, yüzde 83,7 artışla 2023 yılı sonunda 8 trilyon 506 milyar liraya çıktı. 2022 yılı sonu itibarıyla 3 trilyon 589 milyar lira olan yerli yatırımcıların döviz tevdiat hesapları ise yüzde 44,3 oranında artarak 2023 yılı sonunda 5 trilyon 179 milyar lira oldu. Verilere göre, yerli yatırımcıların özel sektör borçlanma araçları varlıkları bir yılda yüzde 38,4 artarak 231.3 milyar lira olurken, devlet iç borçlanma senedi varlıkları ise 2023 yılında bir önceki yıla kıyasla yüzde 33,3 oranında artarak 4 trilyon 90 milyar liraya ulaştı.
Yerli yatırımcılara ait; pay senedi, varlığa dayalı menkul kıymet, varlık teminatlı menkul kıymet, özel ve kamu eurobond, devlet iç borçlanma senetleri, varant ve sertifikadan oluşan sermaye piyasası varlıklarının, toplam finansal varlıklar içerisindeki payı bir önceki yılsonuna göre 3.5 puan düşerek 2023 yılı sonu itibariyle yüzde 39,5'e geriledi.
Yabancıların finansal varlıkları yüzde 94 büyüdü
TSPB tarafından açıklanan 2023 yılı "Özet Finansal Piyasa Verileri"ne göre, 2022 yılı sonu itibarıyla 1 trilyon 328 milyar lira olan yabancı yatırımcıların finansal varlıkları, yaklaşık yüzde 94 oranında artarak 2023 yılı sonunda 2 trilyon 574 milyar lira oldu. Yabancı yatırımcıların finansal varlıkları içerisinde en yüksek artış devlet iç borçlanma araçlarının ardından faizlerdeki artışın etkisiyle TL mevduatlarda yaşandı. Veriler, yabancı yatırımcıların TL mevduatlarının 2023 sonunda bir önceki yıla kıyasla yaklaşık yüzde 159 oranında artarak 289.2 milyar liraya, döviz tevdiat hesaplarındaki varlıklarının ise aynı dönemde yüzde 49,6 artarak 625.2 milyar liraya çıktığını ortaya koydu. Yabancı yatırımcıların devlet iç borçlanma senetleri varlıkları ise bir yılda yüzde 232,6 oranında artarak 77.5 milyar lira oldu.
TSPB verilerine göre, 2022 yılı sonunda 760.4 milyar lira olan yabancı yatırımcıların pay senedi varlıkları ise yüzde 104,7 oranında artarak 2023 yılı sonunda 1 trilyon 556.7 milyar lirayı aştı. Veriler, yabancı yatırımcıların pay senedi varlıklarındaki büyümenin yerli yatırımcıların pay senedi varlıklarının aksine enflasyonun üzerinde olduğunu gösterdi. Verilere göre, son yıllarda düşüşe geçen yabancı yatırımcıların pay senedi portföyündeki ağırlığı, seçimler sonrası uygulanan para politikasının da etkisiyle geçen yıl yeniden artışa geçerek yüzde 37,4 oldu. TSPB verilerine göre, 2023 sonu itibariyle Türkiye'deki toplam 4 trilyon 157 milyar lira olan pay senedi portföy değerinin, yüzde 37,4'si yabancı yatırımcılara (fiili dolaşımda olmayan paylar dahil), yüzde 62,6'sı ise yerli yatırımcılara ait bulunuyor.
Pay senedi yerli yatırımcı sayısında rekor artış
Halka arzlar ve getiri arayışıyla yerli yatırımcıların pay senedi piyasasına olan ilgisi 2023 yılında rekor düzeyde arttı. 2022 yılı sonunda 3 milyon 783 bin olan Borsa İstanbul pay senedi piyasasındaki bakiyeli yatırımcı sayısı, bir yılda 3 milyon 860 bin (yüzde 102) artarak, 2023 sonunda 7 milyon 644 bine çıktı. Önceki yıl sonunda 3 milyon kişiyi bulan pay senedi piyasasında ayda en az bir kez işlem yapan (aktif) hesap sayısı ise 2023 yılı Kasım ayında 7 milyon 172 bine yükseldi.
54 şirketin halka arzı gerçekleşti
Yerli yatırımcı sayısındaki rekor artışa paralel olarak şirketlerin halka arzlara olan ilgisi de güçlü bir şekilde devam etti. 2023 yılında 54 şirketin halka arzı gerçekleştirildi. Söz konusu şirketlerin halka arz yoluyla sermaye piyasalarından sağladıkları kaynak ise 79.3 milyar lira oldu. Bu halka arzlarla birlikte 2023 sonu itibariyle Borsa İstanbul'a kote şirket sayısı 539'a çıktı. TSPB verilerine göre, halka açık şirketlerin piyasa değeri ise bir yılda yüzde 62 artarak 10 trilyon 43 milyar lirayı aştı.
