PARA FİNANS/ BARIŞ ERGİN Dünya tarihinde örneğine az rastlanır bir felaket, 6 Şubat'ta Türkiye'yi vurdu. Yüzeye çok yakın mesafede, 7.7 ve 7.6 büyüklüğünde iki deprem art arda yaşandı. Asrın felaketi olarak adlandırılan depremler Kahramanmaraş, Kilis, Diyarbakır, Adana, Osmaniye, Gaziantep, Şanlıurfa, Adıyaman, Malatya ve Hatay'da ağır yıkıma yol açtı ve 11 ilde 50 binden fazla can kaybı yaşandı. Depremin vurduğu 11 şehirde 872 bin bağımsız bölümün olduğu 311 bin bina kullanılamaz hale geldi. İş yerleri, tarım alanları, ticarethaneler, fabrikalar zarar gördü…
Bu devasa yıkımın Türkiye ekonomisine maliyeti, toplam 104 milyar dolar olarak hesaplandı. Depremlerin ardından bölgenin tekrar ayağa kalkması, ekonominin tekrar rayına oturması ve sosyal hayatın yeniden normale dönmesi için en önemli konulardan biri de finansman. Bölgeye yerel finansman kadar yurtdışından da finansman akmaya başladı. Ticariden bireysele her türlü krediye ihtiyaç duyulan bölge için Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in açıkladığı Dünya Bankası kredisi kadar Türk bankalarının sağladığı kaynak da önemli. Bakan Şimşek, deprem bölgesi için sağlanan 1 milyar dolar değerindeki finansmanı değerlendirerek, "Bölgenin eski günlerine hızla dönmesi için seferber olmaya devam edeceğiz" ifadesini kullanmıştı. 11 ili etkileyen deprem felaketinin ardından başta kamu bankaları olmak üzere bankacılık sektörü bölgenin ayağa kalkması için kolları sıvadı. Bölgeye verilen kredilerin oranı, yılın ilk yedi ayında üç haneli rakamları yakaladı.
BÖLGEDEKİ ARTIŞ YÜZDE 82
Toplam kredi hacmi geçtiğimiz hafta 81 milyar lira artarak 10 trilyon 585 milyar liraya yükselen bankacılık da bölge için kredi musluklarını açmış durumda. İller bazında bakıldığında deprem bölgesindeki 11 ilin kredilerinde neredeyse tamamında yüzde 100'ü aşan üç haneli büyümeler görmek mümkün. Türkiye toplam nakdi kredilerdeki büyümede; Ocak-Temmuz 2023 döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 59 artış sağlarken deprem illerinde yüzde 100'lere kadar çıkan rakamlar var. Toplam nakli kredilerde Türkiye genelinde yüzde 59 büyüme yaşanırken Ocak-Temmuz 2023'te Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde bu oran yüzde 82 düzeyinde.
KAMU BANKALARI ÖZELİN ÇOK ÖNÜNDE
Özellikle kamu bankaları tarafından bölgeye oldukça yüksek miktarda kredi verildiği ve kredi muslukların açıldığı gözlemlenirken özel bankalar için aynı şeyi söylemek mümkün değil. Kamu bankalarında; büyüme oranlarında deprem bölgesindeki şehirlerde yüzde 120'lere kadar varan bir artış söz konusu. Yüzde 48'lik toplam kredi büyümesi 2023'ün ilk yedi ayında görülürken özel bankalarda depremin yaşandığı 11 ile baktığımızda yüzde 50-80 arasında bir değişim olduğunu görmek mümkün.
YARIM TRİLYONLUK KAYNAK
Kamu bankalarının yılın ilk yedi ayında bölgeye sağladığı kaynak 502 milyar TL olurken, özel bankaların sağladığı kaynak kamu bankalarını geçiyor. Bankaların sayısı fazla olsa da özel bankaların toplam kredi hacmi 11 şehirde 393 milyar lira düzeyinde. Toplamda tüm bankacılık sektörünün 11 ile yedi aylık süreçte sağladığı kaynak 895 milyar lira alırken il başına ortalama 81 milyar liralık bir kaynak ayrılmış durumda. VakıfBank Genel Müdürü Abdi Serdar Üstünsalih; Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş, Malatya, Osmaniye il ve ilçeleri ile Gaziantep ilinin İslahiye ve Nurdağı ilçelerindeki gerçek kişiler ile KOBİ sınırına kadar olan ticari işletmelere kullandırdıkları tüm kredi kartı, bireysel ve ticari kredi borçlarını/taksitlerini, gayrinakdi kredi komisyonlarını talebe bağlı olmaksızın 31 Ağustos'a faizsiz ertelediklerini belirterek, "Depremde zarar gören ve talepte bulunan afet bölgesindeki diğer altı ilimizdeki (Adana, Kilis, Şanlıurfa, Gaziantep, Diyarbakır ve Elazığ) müşterilerimize de kolaylıklar sağladık. 2023 boyunca bireysel ve ticari kredi kartları yıllık ücretleri ile üye iş yeri ve POS aylık ücretlerini almama kararı verdik. Ayrıca 250 bin TL'ye kadar olan tarım kredilerini de talep olmaksızın bir yıl süre ile faizsiz olarak erteledik. Afet bölgesinde yer alan diğer altı ilimizdeki, gerçek kişiler ile KOBİ sınırına kadar olan ticari işletmelerimize de benzer şekilde kredi öteleme desteklerinde bulunduk. Mart ayından bu yana kredi destek paketlerimiz ile bölgemize uygun koşullarda finansmanlar sunmaya devam ettik. Depremden zarar görmüş bireysel nitelikli müşterilerimize özel altı ay ödemesiz, 36 ay vadeye kadar; KOBİ'lerimizi ve çiftçilerimize ise bir yıla kadar ödemesiz, 36 ay vadeye kadar kredi paketleri oluşturduk. Yine bölgede yaşayan tüm kredi kartı müşterilerimize faizsiz ve masrafsız 5 bin TL nakit avans tanımladık. Şubelerimizden işlem yapan müşterilerimizden de hizmet komisyonu almadık" değerlendirmesinde bulundu.
Şube ve ATM'leri hızlıca devreye aldıklarını belirten Abdi Serdar Üstünsalih, "Halihazırda 11 ilde 87 şubemiz ile hizmetlerimize devam ediyoruz. Deprem bölgesinde yer alan ATM'lerimizin çoğunluğu afette zarar görmedi. Bu süreçte zarar gören ATM'lerimizi de hizmete ihtiyaç duyulan noktalarda hızlıca yeniledik. Afetten etkilenen illerimizin toparlanmasıyla birlikte ihtiyaç duyulan noktalarda yeni ATM'lerimizi devreye almayı planlıyoruz" dedi.
"DESTEĞİMİZ 21 MİLYAR TL'YE ULAŞTI"
Abdi Serdar ÜSTÜNSALİH / VakıfBank Genel Müdürü
Ülkemizi üzüntüye boğan 6 Şubat depremlerinde 20 bin kişilik büyük VakıfBank Ailesi olarak tek yürek olduk. Önceliğimiz bölgemizde görev yapan çalışanlarımızı, emeklilerimizi aileleriyle birlikte hızlıca güvenli alanlara transfer etmek oldu. Bir kamu bankası sorumluluğumuzla VakıfBank Ailesi olarak spor kulübümüz dahil tüm bileşenlerimizle ilk andan itibaren gıda, çadır, su ve sağlık malzemelerini içeren onlarca tırı bölgeye ulaştırdık. Bankamız gönüllülerinden oluşan arama kurtarma ekibimiz VAKUR da bölgede 11 canın kurtarılmasına katkı sağladı. Bahsettiğimiz bu afet uzun soluklu, sağlam adımların atılmasını gerektiriyordu. VakıfBank Finans Grubu olarak acil ihtiyaçların hızla karşılanabilmesi adına AFAD'a 12 milyar TL'lik nakdi bağışta bulunduk. Bu bağışla birlikte afetzede vatandaşlarımız için VakıfBank Finans Grubu tarafından sağladığımız destek 21 milyar TL'ye ulaştı. VakıfBank olarak toplumun her kesiminin daima yanındayız, diyoruz. Bu kapsamda afetzede vatandaşlarımıza hassas çözümler sunduk. Bölgedeki vatandaşlarımıza özel hazırladığımız finansal desteklerimizle bireysel müşterilerimizden KOBİ ve çiftçilerimize varana kadar pek çok kesimin yine yanında olduk.
"70 MİLYAR TL ÜZERİNDE KREDİ İMKANI SUNDUK"
Hasan TUNCAY / Halkbank KOBİ Bankacılığı Genel Müdür Yardımcısı
Halkın Bankası olarak, iyi günde de kötü günde de halkımızın yanında olmayı, kurulduğu ilk günden itibaren kendine görev edinmiş bir bankayız. 6 Şubat'ta yaşadığımız deprem felaketinin ardından, bu zor dönemi el ele vererek, dayanışmayla aşmak için sürecin en başından itibaren sahada olduk. Bugüne kadar bölgedeki 170 bin müşterimize 70 milyar TL'nin üzerinde ilave kredi imkânı sunduk. Esnaf-sanatkâr ve KOBİ'lerin ana finansman sağlayıcısı rolümüzle deprem bölgesinde faaliyet gösteren 58 binin üzerinde esnafımıza 22 milyar TL kredi desteği sağladık. Kredi Garanti Fonu (KGF) iş birliğiyle hayata geçirdiğimiz "6 Şubat Depremleri Destek Kredisi Paketi" kapsamında ise; İşletme Kredilerinde 60 ay vade, Yatırım Kredilerinde 120 aya kadar uzanan vade imkânlarıyla 5,3 milyar TL kredi kullandırdık. Depremden zarar gören esnafımızın çalışma hayatına dönüşünü kolaylaştırmak amacıyla 250.000 TL üst limitli, 1 yıl ödemesiz dönem olmak üzere 60 ay vadeli "Hayata Dönüş Kredisi" ile desteklerimize de devam ediyoruz. Bölgedeki 400 bin müşterimizin yaklaşık 57 milyar TL tutarındaki kredisini erteledik. Deprem bölgesinde 34'ü prefabrik ve konteyner şube olmak üzere; toplam 115 şube, 353 ATM ve yaklaşık 2 bin çalışanımızla deprem öncesinde olduğu gibi şimdi de kesintisiz olarak halkımıza hizmet sağlamaktayız.
890 ŞUBEDEN 727'Sİ DEVREDE
Bankacılık sektörü, deprem bölgesindeki bankacılık hizmetlerinin kesintisiz sürdürülmesi için 11 ilde faaliyet gösteren altyapısına da sürekli yatırım yapıyor. Bankalar Birliği'nin son verilerine göre;
-Şube, ATM ve diğer hizmet birimlerin yüksek oranda eski haline döndü. Bölgedeki 890 şubeden 727'si hizmet verir durumda.
-Bölgede 33 mobil şube ve 90 konteyner şube hizmet veriyor. 14 Eylül-31 Ağustos tarihleri arasında dört şube daha hizmet verebilir hale geldi.
-Faal ATM sayısı 23 adet azaldı.
-17 Şubat-14 Eylül arasında ise toplam 218 şube, 507 ATM ve toplam 74 adet mobil veya konteyner şube devreye girdi.
