PARA FİNANS/ BARIŞ ERGİN Türkiye'de TL cinsinden mevduat yeniden popüler hale geldi. Ekonomi yönetiminin attığı adımlar sonrası özellikle de faiz artırımının ardından mevduat faizlerinde ciddi bir sıçrama oldu. Ağustos ayı içinde en yüksek yüzde 33 seviyelerine ulaşan mevduat faizleri, birden yükseldi. Yeni güncellemelerle birlikte yüzde 40'lara kadar yükseldi. Yatırımcılar ve tasarruf sahipleri için bu güncellemeler önemli bir gelişme. Mevduat faizleri, birçok kişi için güvenli bir yatırım seçeneği oluştururken, sunulan faiz oranları da büyük önem taşıyor. Ancak bankacılık piyasasında faiz oranlarının aylık bazda daha yüksek olduğu da dikkat çekici. 91 güne kadar 33-40 arasında değişen faiz oranları varken 92 – 365 gün arasındaki vadeli hesaplarda sadece yüzde 4 daha fazla bir oran veriliyor.
PARA Dergisi olarak beş bankayı tek tek arayıp aldığımız fiyatlar da aslında aylık mevduattaki bu sıçramayı teyit eder nitelikte. Eylül ayı geldiğinde, birçok vatandaş ellerindeki parayı bankalara yatırmak istedi. Bankaların mevduat hesaplarındaki faiz oranları yatırılacak paranın miktarına ve bankanın büyüklüğüne göre değişse de bankaların kısa vadede TL mevduat çekme konusunda oldukça istekli olduğu belli oluyor. Kur Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarına yatırım yapanlara, faiz oranları yüzde 45 hatta yüzde 50'lere kadar sunuluyor. Özellikle TL'ye dönen para için bu faiz oranlarının verildiği görülüyor.
TÜRK LİRASINDAKİ BASKI AZALIYOR
Bir ekonomist, mevduatın türü ve yapısı hakkındaki gelişmeler için şu yorumu yaptı: "TL mevduat faizleri yüzde 60'ı aşan enflasyon beklentilerine yaklaştığı ölçüde, ilerleyen dönemde TL'de değer kaybı baskısı hafifleyebilir. Uluslararası rezervlerdeki güçlenme ve Ortadoğu bölgesinden beklenen sermaye girişleri de TL'deki değer kaybı baskısını bir süre sınırlandırabilir. Bununla beraber, dış ticaret dinamikleri ve enflasyon görünümü kur üzerinde baskı yaratmaya devam edecektir. Temmuz ve Ağustos'ta kümülatif enflasyon neredeyse yüzde 20'ye ulaştı ve önümüzdeki aylarda parasal sıkılaştırmaya rağmen yüzde 4-5 civarında aylık enflasyon rakamları görülmesi mümkün görünüyor. Bu durum da "kur artışı – enflasyon artışı – ücret artışı" spiralini derinleştirebilir."
TL MEVDUAT YÜZDE 109 BÜYÜDÜ
Mevduatın daha makro bir perspektiften değerlendirildiğinde yurtiçindeki finansal varlıkların önemli bir bölümüne ulaştığı da dikkat çekici. Mevduat ağustos sonunda 20.6 trilyona çıktı. Toplam mevduat yüzde 64.9 artarken, TL mevduat yüzde 109.87 büyüdü. TL mevduatın payı yüzde 28.4'ten 34.7'ye yükseldi. Yurtiçi yerleşiklerin finansal varlıkları, ağustos sonu itibarıyla, son 1 yılda enflasyonun üzerinde büyürken, Türkiye'nin gayrisafi yurtiçi hasılasını da (GSYH) aştı. Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPB) tarafından açıklanan verilere göre, 2022'nin ağustos sonunda 12 trilyon lira olan yurtiçi yerleşiklerin finansal varlıkları, bu yılın aynı döneminde yüzde 71.5'lik büyümeyle tarihte ilk kez 20 trilyon lirayı aşarak, 20 trilyon 580 milyar liraya ulaştı.
GAYRİSAFİ YURTİÇİ HASILANIN ÜZERİNE ÇIKTI
Finansal varlıklar, ağustos sonu itibarıyla yüzde 58.94 olan yıllık enflasyonun üzerinde büyüdü. Varlıklar, geçen hafta açıklanan ikinci çeyrek büyüme rakamlarına göre 19.2 trilyon lira olan Türkiye'nin gayrisafi yurtiçi hasılasının da üzerine çıktı. Türkiye ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 3.8 büyürken, milli gelir tarihte ilk kez 1 trilyon doları aştı. 12 çeyrek kesintisiz büyümenin sonunda kişi başı gelir ise 11 bin 985 dolarla 2014'ten bu yana en yüksek seviyeye ulaştı.
TL MEVDUAT 7.1 TRİLYONU GEÇTİ
Yurtiçi yerleşiklerin varlık tercihlerinde TL cinsi araçlar ön plana çıkarken, mevduatın en fazla paya sahip oldu. Ağustos sonu itibarıyla son 1 yılda TL mevduat yüzde 109.7 artarak 7 trilyon 151 milyar liraya çıktı. Kur korumalı mevduatın etkisiyle TL mevduatın toplam varlıklar içindeki payı yüzde 28.4'ten 34.7'ye yükseldi.
DÖVİZİN PAYI GERİLEMEYE DEVAM EDİYOR
Döviz hesaplarının büyüklüğü yüzde 25.3 artarak 4 trilyon 837 milyar lira olarak gerçekleşti. Döviz hesaplarının varlıklar içerisindeki payı yüzde 32.1'den 23.5'a indi. Toplam mevduat yüzde 64.9 artarak 11 trilyon 989 milyar liraya çıkarken, mevduatın varlıklardaki payı yüzde 60.6'dan 58.2'ye geriledi. Toplam mevduatta TL'nin payı yüzde 46.8'den 59.6'ya yükseldi. Finansal varlıklar içerisinde önemli bir yer tutan Devlet İç Borçlanma Senetleri'nin (DİBS) büyüklüğü yüzde 55.5 artarak 4 trilyon lirayı geçti. DİBS'in varlıklar içiresindeki payı yüzde 21.5'ten 19.4'e indi.
