PARA FİNANS/ BARIŞ ERGİN Merkez Bankası'nın TL'den Kur Korumalı Mevduata (KKM) geçenler için vadesi geldiğinde en az yarısını yeniden TL mevduata dönmeleri yönündeki aldığı karar, dikkatleri bu hesaplardan çözülecek paranın nereye yöneleceğine çevirdi. 125 milyar dolara ulaşan KKM'nin yüzde 32'si TL'den geliyor. Yani toplamda 40 milyar dolar gibi bir rakamın TL'den geldiğini söylemek mümkün. Vadesi gelen hesapların yarısı TL mevduata dönecek. 20 milyar dolarlık bir büyüklük bir şekilde sistemde kalacak veya yeni bir adres arayacak.
Uzmanlar, paranın bir günde bir yerden başka yatırım araçlarına hızlıca gideceği konusuna oldukça temkinli yaklaşıyor. Temel argüman ise aslında KKM'nin bir ürün olarak devam ediyor olması. Yatırımcıların kendilerini kurdaki hareketlerden korumak istemesi, aslında devam edecek bir ihtiyaç olduğu için de aslında 'KKM kalkıyor' gibi bir algının yanlış olduğunun altını çizmek gerekiyor.
MEVDUATTA CAZİP ORANLAR GELEBİLİR
Denge faiz oranının oluşmasına göre klasik mevduata kayma olacak. Türk lirası dönüşümlü kur korumalı mevduatın hepsi çözülmeyecek. Bazı bankaların gözden çıkarabilecekleri müşterileri için TL mevduat yapma gibi bir yönlendirmeleri olabilir. Ancak gözden çıkaramadıkları bazı müşterilerini ikna yoluna da gidebilir bankalar. Bunun için özel faiz verebilirler, başka yöntemler bulabilirler. Bu durum bankanın mevduata ihtiyaç duyup duymadığına, kredi iştahı olup olmadığına ve şubenin durumuna da bağlı.
PARANIN GİDECEĞİ ADRESLER SINIRLI
KKM'den çıkacak tutarın bir miktarının dövize dönmesi bekleniyor. Kademeli şekilde üç aya yayılan bir süreçte döviz tarafında alımların olması muhtemel senaryolar arasında. KKM'den çözülecek miktar çok yüksek olmasa bile yine de bir meblağ var ve paranın gidebileceği adresler sınırlı. Para yüksek enflasyon karşısında kendini koruma amaçlı hem konut hem de konut dışı gayrimenkul alanına da bir miktar kayabilir. En başta da yatırım amaçlı arsa ve araziler var. Çünkü konut dışı gayrimenkullere rekor talep bir süredir devam ediyor. Adet bazında alınıp satılan konut dışı emlak, konut satışlarını geride bıraktı.
BORSAYA GİDEBİLİR
Borsaya son dönemlerde ilgi oldukça yüksek. Özellikle halka arzlara gelen yüksek talep ve her bir halka açılan şirkete 2 milyon talep görmek sıradanlaştı. Borsada şirket değerleri hala iskontolu. Borsada fiyatların ortalama bazda hala ucuz kalmasını, döviz kurundaki hızlı artış ile yüksek enflasyon sağlıyor. Bu açıdan borsa da enflasyondan ve kur artışından iyi bir koruyucu. Bütün bu özellikleriyle yeni bir yatırım aracı olarak hisse senetleri, mevduat, döviz ve altından sonra dördüncü büyük ana yatırım aracı haline geldi. Borsada yerli yatırımcı sayısı 6 milyona dayandı. Hisse senetlerinin yurtiçi tasarruf pastasından aldığı pay yüzde 15'e ulaştı. KKM'den çözülecek paranın bir miktarına da borsa adres olabilir.
Deniz Yatırım Strateji ve Araştırma Bölüm Müdürü Orkun Gödek, KKM'deki yeni düzenlemeler ile kademeli bir çıkış olabileceğini belirterek, "Halihazırda yaşanmakta olan BIST rallisine tüm kesimler katılmayı başaramadı. 25 Mayıs'tan bu yana muazzam bir süreç yaşanıyor. İlk başlarda ikna problemi vardı. Sonrasında ise 'farklı bir şeylerin fiyatlaması' olarak tanımladığım durum gerçekleşti. Yatırımcı da geçiş yaptı. KKM'den de buraya geçiş olabilir. Bence ihtimal dışı değil. Ancak, rakam ya da yüzde konuşmanın sağlıklı ve doğru olacağı kanaatinde değilim. Biz, atılan adımları ve genel olarak Türk varlıklarına bakışı değişim çerçevesinde pozitif okuyoruz. Bunu reddetmek piyasa eğilimine karşı durmak olur" değerlendirmesinde bulundu.
"Bir miktar likidite KKM içerisinde kalmaya devam eder"
Orkun GÖDEK / Deniz Yatırım Strateji ve Araştırma Bölüm Müdürü
Sürecin nasıl ve ne yönde şekilleneceğine dair ezbere çok fazla yorum yapılıyor. Biraz zaman içerisinde, yol üzerinde ve karşılıklı davranışlara göre şekilleneceği kanaatindeyim. Burada birden fazla taraf oyunun içerisinde: mudiler, bankalar ve TCMB. Eğer regülatörlerin aklındaki yol haritasına göre süreç şekillenmez ise farklı adımlar atılmak istenebilir. KKM'den bir şekilde çıkış sürecinin başlatılması gerekiyordu. Yeni ekonomi yönetimi de göreve gelişinin üçüncü ayında bu adımı attı. Diğer yatırım araçlarına kayma olabilir de olmayabilir de. Faiz önemli bir değişken. Ancak tüm kesimler için değil. Denge faiz oranının nerede oluşacağına göre klasik mevduata kayma mutlaka ki olacaktır; keza enflasyon ve beklentiler dikkate alındığında hisse senetlerine de. Ya da diğer finansal araçlara da. Ben bir miktar likiditenin KKM içerisinde de kalmayı tercih edeceği kanaatindeyim. En azından ilk başlarda.
"KKM büyüklüğünde en az yüzde 15 civarında azaltma amaçlanıyor"
Haluk BÜRÜMCEKÇİ / Finans Analisti
Düzenlemelerin ilk hedefi, hızlı büyüme kaydederek sektörün toplam mevduatının yüzde 26'sı oranına ulaşan KKM hesaplarının azaltılması gibi görünüyor. Son durumda toplam KKM büyüklüğünün 3 trilyon 357 milyar TL düzeyinde. Bu tutarın yaklaşık yüzde 20'sinin TL'den dönen, geriye kalan yüzde 80'lik kısmın ise Döviz Dönüşümlü Kur Korumalı Mevduat'tan (DDKKM) oluştuğu varsayılırsa bu alt gruplar için belirlenen yüzde 95 ve yüzde 5 dönüşüm hedefleri, yıl sonuna kadar toplam KKM büyüklüğünün en az yüzde 15 civarında azaltılmasının amaçlandığını ima ediyor. Bu ise bankaların düşük faizli ve uzun vadeli yüklü tahvil alımına yönelmeyi tercih etmeyeceği varsayımıyla vadeli mevduatı büyütme rekabetine girerek vadeli mevduat faizlerini yükseltmesini getirebilirken, TL'nin seyri açısından destekleyici görünen bu unsur, bankaların henüz belli olmayan yeni tavan nedeniyle kredi faizlerine bu maliyet artışını yansıtamamaları halinde faiz marjlarını olumsuz etkileyebilir.
"Borsaya anlamlı bir geçiş yaşanacağı beklentisine girilmemeli"
Volkan DÜKKANCIK / Alnus Yatırım Araştırma Direktörü
Vadesi gelen KKM hesaplarını, Türk lirası mevduat hesabına dönmeleri yönünde bankalara hedef getirilmesi ve bu hedefi tutturamayan bankaların ek menkul kıymet tutmak zorunda kalacak. Önümüzdeki günlerde TL mevduat faizinin belirgin oranda artmasına sebep olacaktır. İlk anda, bankalar TL mevduat faizini artırmak yerine KKM faizlerini düşürme yoluna gitmiş gibi görünseler de yüklü miktarlarda dönüşler başlayınca TL mevduat faizlerinde yükseliş kaçınılmaz olacak. Diğer taraftan kredilerde çift kademeli faiz tavanı kaldırılırken TCMB'nin açıklayacağı katsayı oranıyla kredi faizleri belirlenecek. Bu durumda TL kredi faizlerinin de yükselmesi bekleniyor. İlk etapta öngörebileceğimiz noktalar, yükselen mevduat faizleri ve kurda tekrar yukarı yönlü bir beklentinin oluşmaya başladığı noktasında. Yaz döneminin sonuna yaklaşıyor olmamız ve yılın son çeyreğinde artacak dış ödemeler nedeniyle kur da zaten yıl sonuna doğru beklediğimiz hareketlilik böylece biraz erkene çekilmiş oldu. Dolar-TL cephesinde yılsonu için 30 TL seviyelerinin fazlaca konuşulmaya başlayacağını düşünüyoruz. KKM dönüşlerinde, yatırımcıların eğer cazip bir TL mevduat faizi bulursa bir seçenek olarak burayı düşünebilecekleri aşikar, ancak buradan borsa cephesine anlamlı bir geçiş yaşanacağı noktasında çok büyük bir beklentiye girilmemesi gerektiğini düşünüyorum.
