PARA FİNANS/ BARIŞ ERGİN Milyarlarca insanı ortak sevince boğan spor alanında ekonomik büyüklük, her yıl hızla artıyor. 1928 yılında Coca-Cola ile Olimpiyat Oyunları arasındaki ilk anlaşmadan bugüne kadar spor endüstrisinin gelirlerinin büyüklüğü, 2022 yılı itibarıyla 500 milyar doları aştı. Yarım trilyon doları aşan sektörün en önemli gelir kalemlerinden biri de sponsorlar. 2021 ve 2022'de yıllık yüzde 41.3 büyüme oranı yakalayan sektörün 2026'ya kadar 700 milyar doların üzerine çıkmasına da kesin gözüyle bakılıyor. Başta marka bilinirliliğini dikkate alan yerel ve global firmalar, oyuncu ve takımların değerlerini artırıyor.
FİLENİN BANKACILARI
Türkiye'nin en büyük bankaları da hem kendi takımları hem de verdikleri sponsorluk destekleri ile sporun birçok branşını destekliyor. Üstelik başta voleybol olmak üzere birçok branşta küresel şampiyonalarda kupalara uzanıyor. Geçtiğimiz haftalarda ardı ardına şampiyonluklar da geldi. En bilinen markalardan Vakıfbank'ın sarı-siyahlı kulübü, bugüne kadar ulusal ve uluslararası 38 kupa kazanmayı başarmış durumda. VakıfBank Kadın Voleybol Takımı ise 12 uluslararası şampiyonluk ile ''Türkiye'nin uluslararası alanda en çok kupa kazanan takımı' unvanını elinde bulunduruyor. Voleybolda Kadınlar CEV Şampiyonlar Ligi Süper Final maçında iki Türk takımının ilk kez finalde karşılaştığı Eczacıbaşı Dynavit'i 3-1 yenerek şampiyon oldu.
KÜRESEL BAŞARILARA İMZA ATTI
VakıfBank Kadın Voleybol Takımı'nın, kazandığı 4 FIVB Dünya Kulüpler Şampiyonası Şampiyonluğu, 6 CEV Şampiyonlar Ligi Şampiyonluğu, 1 Top Teams Kupası Şampiyonluğu ve 1 Challenge Cup Şampiyonluğu var. Hatta üst üste en çok resmi maç kazanan voleybol takımı olarak Guinness dünya rekorlarına girmeyi de başardı. Türkiye Ligi'nde ise 13 kez şampiyon olmayı başarmış bir takım. Sarı-siyahlılar, 2017-2018 sezonundan bu yana ligin tek şampiyonu. Tüm bunlar dışında sosyal boyutu da oldukça önemli. Kulüp, İstanbul'da üç, Ankara'da iki, İzmir, Bursa ve Saraybosna'da birer olmak üzere toplam sekiz VakıfBank Voleybol Okulu'nda 3 binin üzerinde kız çocuğunu voleybolla tanıştırdı. VakıfBank ayrıca geçtiğimiz ay üçüncü kez Avrupa şampiyonu oldu.
ÜÇ KEZ ŞAMPİYON OLDU
Benzer bir şekilde 1981 yılında kurulan ve voleybol branşında devam eden Ziraat Bankası da AXA Sigorta Efeler Ligi'nde Halkbank'ı 3-1 mağlup ederek seride durumu 3-2'ye getirdi ve sezonu şampiyon olarak tamamladı. Ziraat Bankkart Erkek Voleybol Takımı böylece üç kez şampiyon olarak önemli bir seriye de imza atmış oldu. Sponsorluk alanında en büyük yatırımlardan biri de yedi sezondan bu yana futbolda Türkiye Kupası'nın isim hakkına sponsor olması.
Halkbank da benzer bir şekilde Türkiye Voleybol liglerinde en fazla şampiyon olan kulüplerden birine sahip. 1992-1996 yılları arasında beş kez üst üste şampiyon olan takım, iki kez de Türkiye Kupası Şampiyonu oldu. 2012-2013 sezonunda CEV Kupası kazanan takım, dört kez Türkiye Ligi şampiyonu, 1 kez Türkiye Kupası şampiyonu ve üç kez de Cumhurbaşkanlığı Kupası şampiyonu oldu. Kamu bankalarının kendi takımları kadar sponsorlukları dışında özel bankaların da tüm spor branşlarında destekleri ciddi seviyelere ulaşmış durumda.
BİG DATA DA ARTIK DEVREDE
Sponsorluk konusunda artık 'big data' da devreye girmiş durumda. Firmalar, tüm verilere ulaşarak, doğru alanda doğru kurum ya da kişiler ile çalışma imkânı buluyor. Dijitalleşmenin ve sosyal medyanın kullanım gücünün artmasıyla sponsorluklarda pek görülmeyen sektörler bu mecraya dahil olmaya başladı. Uzakdoğulu şirketler, başta Çin ve Katar olmak üzere kulüp, yayın hakkı satın alma ve çeşitli sponsorluklarla sporun yeteri kadar ilgi duyulmadığı noktalara ulaşmaya artık çok hevesli. Spor endüstrisinde artık sponsorluklar ve taraftar ölçümü, yatırımın geri dönüşü gibi konular da gündemde.
GENÇLİK SPORLARI 37.5 MİLYAR DOLAR
Sporun sosyal boyutu da devreye girince, sponsorluklar gençlik sporları pazarına da hızla giriyor. Gençlik sporları, spor liglerinden eğlence etkinliklerine kadar uzanan büyük bir endüstri. 2022'de gençlik sporları için küresel pazarın 37.5 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor. Pazarın 2030 yılında yüzde 9.2 büyüyeceği ve 69.4 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor.
SOSYAL MEDYA HESAPLARI DA ÖNEMLİ
Sponsorluk anlaşmalarında oyuncuların sosyal medya etkileşimleri önemli bir unsur. Kulüple yapılan anlaşmalar kadar oyuncularla yapılan astronomik tutarlardaki anlaşmalar da dikkat çekiyor. Şirketler, oyuncuların ulaştığı kişilere bakarak yatırım yapabiliyor. Giyim devlerinden Nike, Cristiano Ronaldo ile yıllık 24 milyon euro'luk anlaşma imzalamıştı. Nike'ın rakibi Adidas ile kariyerinin sonuna kadar anlaşma imzalayan Messi'nin alacağı rakam açıklanmazken Ronaldo'dan fazla kazanacağı söyleniyor. Cristiano Ronaldo'yu sosyal medyanın tamamında 322.8 milyon kişi takip ederken Neymar'ı 194.2, Leonel Messi'yi 181.9 milyon kişi izliyor.
LİSANSLI SATRANÇ SPORCUSU 30 BİNDEN 1.2 MİLYONA ÇIKTI
Türkiye'de satranç konusuna en uzun süredir yatırım yapan bankalardan biri olan Türkiye İş bankası, 2007 yılında başlayan, 400 okulla öğrencilerin küçük yaşlardan itibaren bu sporla tanışmalarını sağladı. Türkiye Satranç Federasyonu (TSF) ana sponsorluğunu 2005 yılı Aralık ayından bu yana ve Kuzey Kıbrıs Satranç Federasyonu (KKSF) ana sponsorluğunu ise 2013 yılından bu yana yapan banka, bu süreçte lisanslı satranç sporcu sayısının 30 binden 1 milyon 200 bine çıkmasına destek oldu. Satranç antrenörü sayısı 2 binden 87 bin 258'e, satranç turnuvaları sayısı 400'den 13 bin 972' ye, satranç kulüplerinin sayısı 600'den 2 bin 205'e ve unvanlı sporcu sayısı 6'dan 236'ya yükseldi.
