Borç tavanında kritik günler
ONURCAN BAL ABD'deki borç tavanı konusu gündemin ön sıralarındaki yerini korumaya devam ediyor. Borç limiti ya da borç tavanı, ABD hükümetinin borçlarını ödemek için ödünç alabileceği para miktarının üst sınırı anlamına geliyor. ABD Hazinesi 2023 Ocak ayının ikinci yarısı itibariyle borç tavanına ulaşırken, olağanüstü tedbirlerle mevcut ödemeler ve yükümlülükler aksamadan sürdürülebildi. Olağanüstü önlemler, hükümete sadece zaman kazandırıyor ancak borç limitine ulaşmayı engelleyecek kadar büyük uygulamaları içermiyor ve sınırlı bir süre için yeterli nakdi sağlıyor. ABD Hazine Bakanı Yellen, son haftalarda yaptığı açıklamalarda, yeterli nakdin haziran ayı itibarıyla bitebileceğini ve borç tavanının haziran ayına kadar artırılması gerektiğini sıklıkla vurguladı. Mayıs ayının ikinci yarısında borç tavanı konusunda Demokratlar ve Cumhuriyetçiler arasında gerçekleştirilen görüşmelerde bir anlaşmaya varılamadı. Temsilciler Meclisi'nde çoğunluğu elinde bulunduran Cumhuriyetçiler, borç limiti müzakerelerinde önemli harcama kesintilerinden yana tavır sergiliyor. Demokratlar ise borç limitinin artırılmasında ısrarcı oluyor ve Cumhuriyetçilerin belirli harcamaları kısma önerilerini geri çeviriyor. Haziran ayına sayılı günler kala somut bir ilerlemenin olmayışı piyasalarda endişeleri artıran bir gelişme oldu. Geçen hafta içerisinde borç tavanına ilişkin endişeler küresel risk iştahı üzerinde baskı oluşturdu. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, borç limiti açmazı nedeniyle ABD'nin kredi notunu negatif izlemeye aldı. ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Kevin McCarthy borç tavanı kriziyle ilgili perşembe günü yaptığı açıklamada hâlâ çözülmesi gereken konular olduğunu ve bu hususta çalışmaların sürdüğünü belirtti. Cuma günü kaynaklara dayandırılan habere göre Cumhuriyetçi ve Beyaz Saray müzakerecilerinin borç limitini yükseltmek ve federal harcamaları iki yıl süreyle sınırlamak için bir anlaşmaya yaklaştığı ifade edildi. ABD Temsilciler Meclisi Başkanı McCarthy cuma günü yaptığı açıklamada görüşmelerde ilerleme sağlandığını ve çalışmaların devam ettiğini ifade etti.
Haziran ayına sayılı günler kalmışken, piyasaların tüm dikkati borç tavanında bir anlaşma sağlanıp sağlanamayacağı üzerinde yoğunlaşmış durumda. Cuma günü gelen açıklamalar ve haber akışları haziran ayına kalmadan anlaşmanın sağlanabileceğine yönelik umutları artırdı. Borç tavanında anlaşmanın sağlanması ve temerrüt endişelerinin ortadan kalkması piyasalarda bir rahatlamayı ve risk iştahında toparlanmayı beraberinde getirecektir. Ancak borç tavanında anlaşmanın sağlanamaması ve ABD'nin tarihinde ilk kez temerrüde düşmesinin çok ağır ekonomik sonuçları olacağı değerlendiriliyor. ABD Hazine Bakanı Yellen, ABD'nin ödeme yükümlülüklerini yerine getiremeyerek temerrüde düşmesinin ülkeyi ekonomik ve finansal bir felakete sürükleyebileceği ve ortaya çıkacak gelir şokunun birçok iş ve işletmeyi ciddi ölçüde etkileyecek bir resesyona neden olabileceğine dikkat çekmişti.
FED'E YÖNELİK BEKLENTİLER DEĞİŞTİ
Son haftalarda bazı FED üyelerinden faiz artışlarının devam etmesi gerektiğine yönelik gelen şahin tondaki açıklamalar dikkat çekerken, geçen hafta yayımlanan FOMC tutanakları da üyeler arasındaki görüş ayrılıklarını ortaya koydu. Tutanaklara göre bazı yetkililer sıkılaşma adımlarının kümülatif etkileri ve bankacılık sektöründeki kredi sıkılaşmasının etkilerini görmek için bir süre beklemede kalınması savunurken, bazı yetkililer ise sıkılaşma adımlarının devamından yana görüş bildirdiler. ABD'de genel olarak istihdam piyasası gücünü korurken, geçen hafta salı günü açıklanan öncü hizmet PMI rakamları da düşüş beklentisine karşın artış kaydetti. Hizmet sektörünün gücünü koruması enflasyonda yukarı yönlü riskleri canlı tutuyor. Ayrıca cuma günü açıklanan ve FED'in enflasyona öncü önemli bir gösterge olarak izlediği kişisel tüketim harcamaları (PCE) verisi de piyasa beklentilerinin üzerinde geldi. ABD'de enflasyonun inatçı bir görünüm ortaya koyması ve FED üyelerinden gelen şahin tondaki açıklamalar, FED'in faiz artırımlarını sürdürebileceğine dair endişeleri yeniden gündeme taşıdı. FED'in haziran ya da temmuz ayında 25 baz puanlık bir faiz artırımına gidebileceğine ilişkin beklentiler güç kazanırken, 25 baz puan faiz artırım beklentileri fiyatlamaların içerisine girmeye başladı. Hatırlanacak olursa mayıs ayı başında piyasalar FED'in faiz artış döngüsünü sonlandırdığını ve yılın ikinci yarısında faiz indirimlerinin başlayacağını fiyatlıyordu. ABD'de güçlü ekonomik verilerin FED'in faizleri yükseltme olasılığını artırması son dönemde doların küresel çapta değer kazanmasına, ABD tahvil getirilerinin yükselmesine ve ons altının baskılanmasına neden oluyor. ABD'de enflasyonun seyri ve ekonominin genel görünümü FED'in faiz kararları üzerinde belirleyici olacaktır.