PARA FİNANS/ BARIŞ ERGİN Piyasalar, son iki haftadır dört büyük bankanın zincirleme etki ile batmasına yol açan küresel bir bankacılık krizine tanıklık ediyor. Yatırımcılar şaşkına dönerken, krizin ne kadar devam edeceği belirsizliğini koruyor. Bu kriz ortamında kripto piyasalardaki çöküş ve müşterilerin topluca kaçışı sonrası kripto para borsalarında hareketlilik zirve yaptı. Bütün kripto paralarda hızlı bir sıçrama yaşandı.
KRİPTO PARALAR FED İLE HAREKETLENDİ
Bunların üzerine bir de ABD Merkez Bankası FED'in faiz kararı ve Başkan Jerome Powell'ın açıklamaları gelince, kripto para piyasaları biraz daha hareketlendi. Ancak bu kez ters yönde. Çünkü FED'in kararı, faizleri artırma yönünde oldu. Aynı zamanda artırımların devam edeceğinin de sinyallerini verdi. Özellikle Powell'ın konuşması ve beraberinde çıkan haberlerle kripto para piyasalarında geri çekilmeler görüldü. Bitcoin, 26 bin 600 dolar, Ethereum da bin 710 dolar seviyesine geri çekildi. FED, politika faizini beklentilere paralel 25 baz puan artırarak yüzde 4.75-5 aralığına çekti. Bu faiz artışıyla birlikte en son 2007'de görülen en yüksek faiz düzeyine ulaşıldı. Bitcoin'de faizin beklenti dahilinde gelmesiyle birlikte hızlı bir yükseliş görülse de Powell'ın konuşmasının ardından yüzde 7 civarında geri çekildi, Ethereum da yüzde 5 düşüşle test edildi.
28 BİN DOLAR SEVİYESİ AŞILDI
Mart ayı aslında kripto paralar için bir 'geri dönüşün' ayı oldu. Hızla yükselen olumlu beklentiler korku ve risk iştahı endekslerini 68 seviyelerine geldi. Risk iştahının yükseldiğini gösteren bu seviye, son olarak Bitcoin'in tüm zamanların en yüksek değerine ulaştığı Kasım 2021 döneminde görülmüştü. Bu süre zarfında Bitcoin, ayın ilk günlerinden 20 bin doların altını test ettikten sonra bankacılık krizinin ortaya çıkmasının ardından hızlı bir yükseliş ivmesi yakaladı ve 28 bin dolara kadar yükselerek Haziran 2022 seviyesine geri döndü. Bu hareket, yatırımcıların kripto para konusundaki olumlu algısının da hızla yükselmesine neden oldu. Aynı zamanda geçtiğimiz Cuma, yani piyasaların son açık olduğu gün 28 bin dolar seviyesi de aşıldı ve haftalık getiri yüzde 8'i geçti.
ÜÇ AY DİRENÇ SONRA BOĞA PİYASASI
Bitay Araştırma Departmanı Analisti Betül Yavuz, artış trendinin kalıcı olacağına inananlardan. Yavuz, "FED, önümüzdeki bir veya iki faiz kararında ne karar alırsa alsın artışlarda soğumaya gitmek zorunda kalabilir. Bu da kripto para piyasalarında maksimum üç ay daha dirençlere takıldığımız, ardından trendin uzun bir süre yukarı yönlü kalıcılık sağlayacağı bir döneme girebileceğimiz anlamına geliyor" değerlendirmesinde bulunuyor.
DÜZENLEMEDE ÖNEMLİ GELİŞMELER OLABİLİR
Bitci Borsa CEO'su Ahmet Onur Yeygün, "Kripto para piyasaları genellikle çok volatil bir piyasa olduğundan, FED kararları gibi makroekonomik faktörlerin yanı sıra, birçok diğer faktör de fiyat dalgalanmalarına neden olabilir. Özellikle ABD ve Avrupa'da kripto para piyasasını etkileyebilecek birçok düzenleyici değişiklik mevcut. Örneğin, ABD'de SEC'in kripto para birimi ETF'lerine onay vermesi veya Avrupa Birliği'nin kripto para birimleri üzerindeki düzenlemeleri değiştirmesi gibi önemli gelişmeler piyasayı etkileyebilir" dedi.
Bu nedenle birkaç haftalık bir yükseliş trendi veya düşüş trendinin, daha uzun vadeli bir eğilimin önemli bir göstergesi olmayabileceğini belirten Yeygün, "Sonuç olarak, kripto para piyasasında yaşanan dalgalanmaların nedenleri ve süreleri değişkenlik göstermektedir. Bu nedenle piyasanın gelecekte nasıl performans göstereceği konusunda kesin bir tahmin yapmak zor olsa da istikrarlı bir sürece girebildiğimizi söylemek için kripto paraların dışındaki Bitcoin ile paralele yakın olan yatırım enstrümanlarda da istikrarlı yükseliş görmeliyiz" şeklinde konuştu.
COINBASE'E DAVA GELİYOR
2022 yılında çıkan Rusya-Ukrayna savaşı ve küresel ekonomideki durgunluk ve enflasyona karşı alınan faiz artırım kararları nedeniyle düşüşe geçen ve daha sonra kripto para borsası FTX'in çökmesiyle dibi gören kripto paraların bu yeniden yükselişe geçişini uzmanlar, kalıcı olarak değerlendiriyor. Ancak çok kırılgan olan piyasaya bir kötü haber daha geldi. Bu yükseliş trendinin devamını zorlayacak gibi görünüyor. ABD Sermaye Piyasası Kurulu SEC'den kripto platformu Coinbase'e uyarı geldi. Dünyanın en büyük borsalarından olan Coinbase, dava açma planlarını içeren bir 'Wells bildirim' aldı. Wells bildirimi, SEC'in bir soruşturma sonucunda kişi veya şirketlere gönderdiği ve kendilerine bir icra davası açmayı planladığını belirten bir uyarı niteliği taşıyor.
BIDEN YÖNETİMİ SAVAŞ MI AÇTI?
SEC'in Coinbase'e yönelik eylem hazırlığı sosyal medyada da yatırımcının tepkisini çekti. Yapılan yorumlar, Biden yönetiminin kripto sektörüne savaş açtığı ve SEC'in bu karara göre öne çıkan kripto şirketlerine müdahale ettiği yönünde yoğunlaşıyor. Bazıları ise Coinbase'in yıllardır 'staking' hizmeti sunduğunun bilinmesine rağmen neden şimdi kayıt dışı menkul kıymet kullandıklarına yönelik bildirim aldıklarını sorguladı. Diğer yandan Coinbase, şimdiye kadar SEC'in eylemlerine karşı en hızlı aksiyon alan borsa oldu. Örneğin; SEC'in Ripple'a dava açmasının ardından XRP'yi platformundan çıkaran ilk borsalardan biri Coinbase oldu. Ayrıca borsanın CEO'su Brian Armstrong, geçtiğimiz yıllarda ABD'de şirketlere rehberlik oluşturacak bir yasa taslağının oluşturulması konusunda faaliyetleriyle de gündeme geldi.
ÜNLÜ İSİMLERE 'KRİPTO PARA REKLAMI' SUÇLAMASI
Geçen hafta kripto para piyasasında yaşanan bir diğer ilginç gelişme de Hollywood yıldızlarına verilen cezalar oldu. Çocuk yıldız olarak üne kavuşan Lindsay Lohan ve boksör Jake Paul'un da aralarında olduğu sekiz ünlü isim, kripto para soruşturmasında suçlandı. Ünlü isimler, kripto para şirketlerinden (TRX ve BTT) para aldıklarını açıklamadan, sosyal medya hesaplarında reklam yaptığı gerekçesiyle SEC tarafından suçlandı. 2004 tarihli Mean Girls filmiyle Hollywood'un aranan isimleri arasına giren ve geçmişte defalarca rehabilitasyon merkezinde tedavi gören ABD'li oyuncu Lindsay Lohan, bir paylaşımında takipçilerine bu kripto para firmalarına yatırım yapma çağrısında bulunmuştu. Yaşadığı yeri Dubai olarak gösteren 36 yaşındaki Lohan'in toplamda 40 bin dolar ceza ödediği belirtildi. Profesyonel boksör ve YouTuber Jake Paul'a ise 100 bin dolarlık ceza kesildiği biliniyor. Diğer ünlü isim arasında Soulja Boy, Austin Mahone, Kendra Lust, Ne-Yo ve Aliaune Thiam yer alıyor. Soulja Boy ve Mahone dışındaki tüm ünlü isimler, toplamda 400 bin dolar ceza ödedi.
ŞİRKETLERDEN BEŞ YILDA 30 MİLYAR DOLAR GELDİ
Yıldızlar tarafında cezalar verilirken kripto paraya ilgi, kurumlar tarafında da hızla artıyor. Küresel verilere göre, 2022'de kripto para birimlerine ve merkeziyetsiz finans uygulamalarına, kurumsal yatırımcılar tarafından 10.5 milyar dolar yatırım yapıldı. S&P verileri, kurumsal yatırımcıların, özel sermaye şirketlerinin ve risk sermayesi fonlarının 2018-2022 yılları arasında kripto para birimlerine ve merkeziyetsiz finans uygulamalarına yaptığı toplam yatırımın 30 milyar dolara ulaştığını ortaya koydu.
"Kısa süreli düşüş ardından güvercin politikalarla yükseliş olur"
Ahmet Onur YEYGÜN / Bitci Borsa CEO'su
ABD ve Avrupa'da birkaç bankanın likidite sorunu yaşaması, bankaların finansal altyapısının bozulması ve batmasıyla birlikte kripto para piyasalarında uzun süredir devam eden belirsizlikler ve risk faktörü son gelişmeler sonrasında yükseliş yaşadığını gözlemledik. Hatırlayacağınız üzere Bitcoin'in çıkış yılına baktığımızda 2008 yılında ABD'de yaşanan 613 milyar dolar borcu ile batan Lehman Brothers bankasının ardından 2009 yılıdır. FED'in inanılmaz şekilde para arzını artırması ve beklenen enflasyonun etkisiyle kripto paralara olan talebi arttırdığı gözlemlemiştik. ABD merkezli Silicon Valley Bank'a (SVB) Federal Mevduat Sigorta Kurumu tarafından müdahale edilmesi ve İsviçre merkezli Credit Suisse'in UBS tarafından satın alınması, bankacılık sektöründe 2008 benzeri bir kriz olasılığı yönündeki endişeleri artırdı. Bu durum, kripto varlıklara yaradı. Krizin geliştiği süre içinde Bitcoin yükselerek 28 bin dolar barajını aştı ve dokuz ayın en yüksek seviyesine ulaştı. Yaşanan son gelişmeler, geleneksel finansın kırılganlığını ortaya koydu. Blokzinciri ve merkeziyetsiz tabanlı çözümler, tam da bu noktada önem kazanıyor. Yine bir bankacılık krizi ile karşı karşıyayız fakat FED'in, Avrupa Merkez Bankasının ve İngiltere Merkez Bankasının faiz artırımlarının, enflasyonla olan mücadelesinin devam edeceği, bilanço daraltmasına devam edeceği söylemlerinin sıklıkla artması ve SEC'in Tron ağı kurucusu Justin Sun'a ve birkaç borsaya açtığı davadan dolayı kripto para piyasanın kısa süreli düşüş trendine girebileceğini düşünüyorum. Önümüzdeki aylarda dünya ekonomisinde lokomotif olan merkez bankalarının güvercin görüşü politikalarına geçmesiyle birlikte kripto paraların tekrar yükseliş trendine gireceğini düşüyorum.
"Merkeziyetsiz finans alternatif yatırım aracı oldu"
Betül YAVUZ / Bitay Araştırma Departmanı Analisti
Amerika'nın 16. büyük bankası olan Silicon Valley Bank'ın iflasıyla başlayan bu kriz, aslında bankanın yanlış politikasından kaynaklanıyordu. FED'in güçlü faiz artırımlarıyla beraber varlık erimesi yaşayan Silicon Valley Bank'ın ardından kriz, Signature Bank'a ve Avrupa'ya sıçradı. Akıllardaki soru ise 2008'de yaşanan kriz gibi diğer bankalara yansımaya devam edip etmeyeceğiydi. Ardından FED'in ABD bankacılık sistemine 2 trilyon dolara varan likidite sağlaması ve kriz nedeniyle faiz artışı gerçekleştirmeyeceği beklentisi gibi faktörler, yükselişleri desteklemeye devam etti. Avrupa ve ABD'de krizin çözümü için atılan adımlar sonrasında risk iştahı da toparlanmaya başladı. Kriptolardaki yükselişlerin devam edip etmeyeceği konusu ise önümüzdeki FED faiz kararıyla birlikte açığa kavuşacağı söylenebilir. Tabi ki yalnızca faiz kararı değil, Powell'ın konuşmaları da fiyat hareketlerinde etkili olacaktır. FED 25 baz puanlık faiz artışına giderek beklenen aksiyonu aldı. Aslında Amerika'da yaşanan bankacılık krizi bir süredir yatırımcılara, "FED faiz artışlarını durdurur mu" sorusunu sorduruyordu. Her ne kadar Amerikan ekonomisi durağanlık gösterse de enflasyon, yüzde 2 hedefinden çok uzakta. Powell, yaptığı konuşmada bu hedefe hala kilitli olduklarını bir kez daha hatırlattı. FED yüzde 2 hedefine yaklaşmaya çalışırken tekrar yaşanacak bir iflas krizi, domino etkisi yaratabilir ve FED'in bir sonraki ufak çaplı krize tepkisi, kalıcı nakit enjeksiyonu olabilir. Bu da mecburi faiz artışlarında yavaşlamaya, hatta bir süre duraksamaya yol açabilir.
"Bitcoin'e talep tüm piyasayı yukarı çekecek"
Stephan LUTZ / BitMEX CEO'su
Evet, önümüzdeki birkaç hafta biraz inişli çıkışlı olsa da kripto pazarlarının ve özellikle Bitcoin'in 2023 boyunca yükselişe geçmesini bekliyoruz. Bu beklentimiz gerçekleşmesi hususunda ABD'de para politikasının para arzını kısmaktan ziyade parasal gevşeme modeline geçtiğini gözlemliyoruz. Bu durumun gerçekleşmesinde iki sebep öne çıkıyor. Daha gevşek bir para politikası yaklaşırken, yatırımcıların enflasyondan daha iyi performans gösterebilecek varlık sınıfları bulmaları ve para politikasının etkilerinden uzak durmaları gerekiyor. Bitcoin tam olarak bunu kanıtlayarak 2009'daki başlangıcından bu yana enflasyondan kat kat daha iyi performans gösterdi ve yapısı itibarıyla programlanmış Bitcoin kıtlığı nedeniyle benzer performansı gerçekleştirmeye devam edecek. Bitcoin'e daha fazla sermaye akmasıyla diğer kripto para birimleri için bir çekiş etkisi olacağını öngörüyoruz. Bu yükselme, son zamanlarda inşa edilen kripto para birimleri (NFT'ler, GameFi, Varlık İzleme veya Tanımlama gibi) için daha fazla kullanılmasının yanı sıra son yıllarda kripto para birimi hizmet endüstrisindeki zayıf iş modellerinin silinmesiyle daha da güçleniyor. Bazı aktörlerin iflas etmesiyle birlikte sektör de daha dirençli ve güvenilir olarak görülüyor. Bu, politika çerçeveleriyle mantar gibi çoğalan ve sektör katılımcılarını lisans başvurusunda bulunmaya davet eden yasa yapıcılar tarafından da kabul ediliyor. Kripto para birimlerindeki bu olumlu trend, FED'in kısa vadeli faiz kararından bağımsız olduğunu ifade edebiliriz. Ayrıca kriptoların 2023'ten sonra varlık sınıfının büyümesine güçlü bir katkı sağlayacağını değerlendiriyoruz.
"Yeşil mumlar görmek içi faizlerde artış olmamalı"
Can AZİZOĞLU / Coinoxs Kurucusu
Bankacılık sektöründe maalesef likidite sorunları ve 1:1 rezervlere dayanmayan politikalar nedeniyle reel anlamda bir çöküş yaşandığını görüyoruz. Bu da geleneksel finans endüstrisinin de aslında o kadar güvenilir olmadığını tüm dünyaya gösterdi. Kripto-Blockchain endüstrisinin geleneksel sisteme karşı ciddi bir alternatif olduğu tekrar kanıtlanmış oldu. Bu dönemde, merkeziyetsiz finans varlıkları, altın, gayrimenkul gibi likiditeye çevrilebilir varlıklara olan ilginin artacağını görmek mümkün. Bankacılık krizinin henüz başında olduğumuzu düşünmekle birlikte, maalesef piyasalarda nakit ihtiyacının artacağını öngörüyorum. Enflasyonun düşmesi ve faiz artırımlarının durması öngörüsü, uzun vadede kripto varlıklar için olumlu olacaktır. Ancak kısa vadede çok ciddi bir yükseliş beklentisi olmaması, bu faiz artırımın doğal sonucu olarak görülebilir. Sonuç olarak FED, beklendiği gibi farklı bir aksiyon alınmazsa ve mayıs sonrası faiz artışı olmaz ise yeşil mumlar görmek o tarihlerden sonra daha ön görülebilir olacaktır. Ancak ABD bankacılık krizinin derinleşmesi çok ciddi bir küresel bankacılık skandalına dönüşürse, FED açıklamalarından bağımsız olarak kripto ve altın gibi emtialara olan ilgi doğal olarak artacaktır.
"Uzun vadede iyimserim, gelecek parlak"
Lennix LAI / OKX Global Kurumsal Genel Müdürü
Kripto piyasaları, ABD ve Avrupa'daki bankacılık krizinin ardından dirençli olduğunu bir kez daha kanıtladı. Bence bunun bir nedeni, insanların geleneksel finans kurumlarında zayıflıklar görmesi. Kripto endüstrisi, bu sorunların çoğunu şeffaflık ve ademi merkeziyetçilik yoluyla çözmeyi hedefliyor. Kriptoyu dayanıklı kılan bir diğer şey de sektörün şeffaflık için en iyi uygulamaları, özellikle de Rezerv Kanıtı'nı oluşturma çabalarıdır. Ekonominin mevcut durumunun ve kripto piyasasının hala nispeten değişken olduğunu kabul etmek önemlidir. Bu nedenle piyasadaki toparlanmanın tam boyutu hakkında kesin açıklamalar yapmak için henüz çok erken. Bununla birlikte, Bitcoin ve diğer kripto para birimleri, tarihsel olarak direnç göstermiştir ve hatta piyasa oynaklığı ve ekonomik belirsizlik arasında hızla büyümüştür. Bir bütün olarak kripto piyasasının uzun vadeli beklentileri konusunda iyimserim. Makro düzeyde benimseme artıyor ve sektördeki en iyi beyinler, ayı piyasası boyunca yeni yenilikler inşa ediyor. Gelecek parlak.
"Dijital altın Bitcoin yükselişe devam edebilir"
Gökhan ALTIN / GAMI Teknoloji CEO'su
Bankacılık krizi sonrasında yaşanan dalgalanmalar sonucu FED tarafında faiz artışlarının sonuna gelinmiş olma ihtimali ve hatta FED bilançosunun geçen hafta 300 milyar dolar genişlemesi kripto ve kıymetli metaller piyasasında bahar havası estirdi. Bu hafta gerçekleşen FED toplantısından 0.25 baz puan artışı çıktı. Bu koşulların böyle devam etmesi halinde dolar endeksinin 101'lere çekilmesi, buna karşılık altın ve dijital altın Bitcoin'de yükselişlerin kalıcı hale dönmesi beklenebilir.
BINANCE'DE YÜREKLERİ AĞZA GETİREN 'DURDURMA' KARARI
Dünyanın en büyük kripto para borsalarından Binance, işlemlerini durdurdu. Geçici süre ile işlemlerin durmasının ardından tekrar işlemler başladı. Ancak geçen birkaç saatlik süre içerisinde herkesin yüreği ağzına geldi. Çünkü borsanın diğer örneklerde olduğu gibi batması akla geldi. Önce Binance Türkiye (TR), spot ticareti etkileyen durum nedeniyle tüm spot ticaretin geçici olarak askıya alındığını bildirdi. Bu gelişmenin ardından Bitcoin, 28 bin doların altına geriledi. Binance CEO'su Changpeng Zhao (CZ), sistemde bir aksaklık tespit ettiklerini, bu aksaklığın giderilmesi için çalışmalar yürütüldüğünü ve bu çalışmaların 30-120 dakika arasında çözülmesini öngördüklerini söyledi. Açıklamada standart prosedür olarak yatırma ve çekme işlemlerinin de dondurulduğu belirtildi. Yaklaşık bir saat sonra Twitter üzerinden yaptığı paylaşımda CZ, "Eşleştirme motoru 1 tekrar devrede. Diğer motorlardaki aksaklığın giderilmesi için biraz daha fazla zamana ihtiyaç var" diye yazdı. Binance TR'nin Twitter hesabından yapılan açıklamada "Binance TR'de spot ticareti etkileyen bir durum yaşanmaktadır. Bunu mümkün olan en kısa sürede çözmek için çalıştığımızdan tüm spot ticaret şu anda geçici olarak askıya alınmıştır. Yeni güncellemeler buradan paylaşılacaktır" denildi. Ardından yine Binance Türkiye tarafından şu açıklama yapıldı:
"Binance, geçici sistem bakımını tamamladı ve 24-03-2023 14:00 (UTC) (TSİ 18:00) itibarıyla tüm alım satım faaliyetlerine devam edecek. Şu andan itibaren, kullanıcılar siparişleri iptal edebilecek, mevduat işlemlerini gerçekleştirebilecek, P2P'de işlem yapabilecek ve borç verme, itfa, varlık transferleri ve hesapla ilgili diğer tüm işlevleri gerçekleştirebilecek. Para çekme işlemleri, spot ticaret başladıktan kısa bir süre sonra devam edecektir. İzleyen stop emri, bir sonraki duyuruya kadar geçici olarak askıya alınacaktır. Vadeli işlem ve marj ticareti kullanıcılarının, oluşabilecek fiyat dalgalanmalarını azaltmak için, spot işlemlere başlamadan önce teminat bakiyelerini yeniden değerlendirmeleri önerilir. Herhangi bir rahatsızlıktan dolayı içtenlikle özür dileriz."
40 MİLYAR DOLAR KAYBETTİREN DO KNOW YAKALANDI
Terraform Labs'ın kurucusu Do Kwon, Karadağ havalimanında sahte pasaportla seyahat etmek isterken gözaltına alındı. Dünyanın en çok aranan kaçakçıları arasında yer alan Kwon'un kimliği, parmak izinden belirlendi. Güney Kore polisi, Do Kwon'un Karadağ'da gözaltına alındığını duyurdu. Şirketin piyasaya sürdüğü terraUSD ve Luna adlı kripto paraların batması sonucu yatırımcılar, 40 milyar dolar kaybettirmişti. Şirketin batışından sonra ABD'de Do Kwon hakkında dolandırıcılık davası açılmıştı. Bu yılın başlarında da ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), Kwon ve Terraform Labs'ı milyarlarca dolarlık dolandırıcılık yapmakla suçlamıştı.
