ZEYNEP CANDAN AKTAŞ Borsa yatırımcıları, bu yıl hisse senedi piyasasının yükselişinden iyi getiri sağladılar. Özellikle temmuz ayından sonra hızlanan çıkış, neredeyse borsaya giren herkesin cebine yatırımının en az bir katı daha para koydu. Duyan, gören borsaya koştu. Herhalde borsa tarihinde ilk defa yatırımcı sayısı bu kadar hızlı arttı. Ancak yükselişler herkes tarafından çok olumlu karşılanırken, düşüşler çok can yakıcı olabiliyor. Yaklaşık iki haftadır devam eden satış baskısı, hisse senedi yatırımcılarını tedirgin ediyor. Acaba çıkış devam edecek mi, bu satışlar uzun vadeli çıkış trendindeki bir ara dinlenme noktası mı, yoksa yeni bir düşüş trendinin başında mıyız? Gelin, bu hafta elimiz erdiğince dilimiz döndüğünce, hisse senetleri piyasasına teknik analiz gözüyle bakalım. Önümüzdeki döneme ilişkin varsayımların neler olabileceğini değerlendirelim.
DOLAR BAZLI GRAFİK
Analizleri, dolar bazlı grafik üzerinden yapalım. Ülkemizdeki yüksek enflasyon ve yabancı yatırımcıların fiyatları dolar cinsinden takip etmesi nedeniyle özellikle uzun vadede dolar bazlı grafikler tercih ediliyor. (Aslında doların da enflasyonu var ve grafikler temettüleri yansıtmıyor. Ama elimizdeki en iyi veri bu.)
UZUN VADELİ BAKIŞ AÇISI
Peki, dolar bazlı grafik bize ne söylüyor? BİST 100'ün açılışından bu güne kadar olan dolar bazlı grafiğine bakıldığında uzun vadeli yükselen trend üzerinde hareket ettiği görülüyor, bu birinci tespit. 2013'teki 500 zirvesinden aşağı devam eden alçalan trend yukarı yönde geçilmiş, yani yukarı hareket isteği var, bu ikinci tespit. 200 aylık ağırlıklı ortalama 231 dolar seviyesinde destek bulabileceğini gösteriyor, bu üçüncü tespit. 20 ve 50 aylık ağırlıklı ortalamalar aşağıdan yukarıya doğru kesişerek yukarı hareketi teyit ediyor, bu dördüncü tespit. Aylık MACD '0' seviyesinin üstünde çıkışını sürdürüyor, bu da beşinci tespit. Bu tespitler uzun vadede BİST 100'de çıkış olasılığının güçlendiğini gösteriyor.
Burada risk nedir? Yatırımcı bütün parasını borsaya bağlamış, ileride oluşabilecek kazalar, belalar için kaynak ayırmamış olabilir. Düşüş uzun sürerse yatırımını erken ve düşük fiyatlara elden çıkarma riskiyle karşı karşıya kalabilir.
KISA VADELİ BAKIŞ AÇISI
Kısa vadeli bakış açısıyla bir yıl içerisinde 109 seviyelerinden 304 dolara giden bir piyasa söz konusu. 109-304 aralığındaki uzun vadeden gelen 276 ve Fibonacci destek seviyesi olan 260 seviyesi aşağı yönde geçildi. Bu seviyeler artık dirence dönüştü. Elliot dalga sayımına göre beş dalgalık çıkış gerçekleştirilmiş. Dolayısıyla kısa vadede burada yukarı yönde atakları tepki hareketi olarak değerlendirmek daha doğru olacak. Daralan hacim ve MACD'deki satış baskısı gelebilecek tepkilerin eski zirve seviyesini geçme olasılığının şimdilik zayıf olduğunu gösteriyor. Bir yıllık bir trendin üç aydan dokuz aya kadar sürebilecek ve yüzde 25 ila yüzde 75'lere kadar genişleyebilecek bir düzeltme sürecine girmesi mümkün. İşin en zor tarafı ise bir trend oluşana kadar yatırımcıların sürekli karar değiştirmesine neden olacak bir yatay piyasa oluşabilir. Peki, buradaki risk nedir? Son bir yılın coşkusuna kapılan yatırımcıların, piyasadaki yatay veya ters harekete uyum sağlayamaması ve düzeltme sürecinin sonuna dek beklemek zorunda kalmalarıdır. Tabii ki kredili işlem ve vadeli piyasalarda işlem yapanların riskleri çok daha büyük olabilir.
YATIRIMCI NE YAPMALI?
Dolar bazında yüzde 160'a ulaşan getiri bir taraftan kar realizasyonlarını artırırken, diğer yandan endeksin uzun vadeli bir dipten harekete başlaması yeni tarihi zirvelere doğru yol alacağı beklentisini güçlendiriyor. Yani, burada vadelerde uyumsuzluk var. Borsada uzun vadede trend yukarı ama kısa vadede aşağı yönlü bir eğilim söz konusu. Peki, burada yatırımcılar ne yapacak? Yukarıdaki kısa ve uzun vadeli analizlerin yanına daha kısa vadeliler de eklenebilir. Ama bütün bu analizler borsada yatırım yapanların karar vermesi gereken ilk şeyin 'vade' olduğunu gösteriyor. Yatırımcılar kendi birikimini, getirisini, risklerini, gelir ve giderlerini değerlendirerek 'vadeye' karar verecekler. Yatırımcının kendisine sorması gereken soru; bu yatırımımı sürdürmeli miyim, sürdürürsem, risklerim neler? Ya da bu yatırımımı elden çıkarmalı mıyım, satarsam risklerim neler, sorularıdır. Yatırımcıların tavsiye aradığı, hisse sorduğu kişilerin hiç birisi bu soruların yanıtlarını bilemez. Yatırımını sürdürmesi halinde, oluşacak arizi bir durumda örneğin, hastalık kaza, kayıplar vb. likidite ihtiyaçlarını nasıl karşılayacağı, bu yatırımı ne kadar süre finanse edebileceği, düşüşlere karşı tavrının ve duygu durumunun ne olacağı vb birçok sorunun yanıtını verip, yatırımları konusunda karara varacak olan yatırımcının kendisidir.
