PARA FİNANS/ BARIŞ ERGİN Borsa İstanbul, 3 bin 100 puanı da aşarak tüm zamanların en yüksek rekorlarını kırıyor. Son iki yıldır yatırımcının gözdesi haline gelen borsada temmuz ayından bu yana aralıksız yükseliş var. BİST-100 endeksi 2 bin 300'lerden bu noktalara kısa zamanda geldi. Bu hızlı yükselişin ve deyim yerindeyse patlamanın ardında; yerli yatırımcının ilgisinin artışı, yabancı yatırımcının geri dönüşü bulunuyor. Ancak yerli tarafta bir etken daha var ki; o da bu büyük sıçramada en önemli aktörlerden biri. Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) fonları borsaya aktı, desek çok da yanlış olmaz. Yılbaşından bu yana BES fonlarından borsaya 10 milyar liraya yakın giriş oldu.
BES, YATIRIM PLATFORMUNA DÖNÜŞTÜ
Yatırım fonları ve emeklilik fonlarının bazı hisselerin takasında ulaştığı pay, yüzde 30'lara dayanmış durumda. BES'e olan güven ve bilincin artmasıyla küçük küçük biriken tutarlar, ciddi boyutlara gelince sistemden sermaye piyasalarına kayış da arttı. Böylece BES, birikim yanında yatırım platformuna da dönüştü. Son yapılan düzenlemeler, aylık küçük tutarlar biriktirmenin yanında toplu paraların da sisteme girişini hızlandırdı. Devlet katkısının yüzde 25'ten yüzde 30'a çıkması ve emeklilik fonlarının getirilerinde görülen yüksek performans bunun başlıca nedenlerinden. Toplu para girişinin artışının en büyük göstergesi de gönüllü BES katılımcı sayısındaki artışa kıyasla fondaki büyümenin daha fazla olması.
DOKUZ SEKTÖR REVAÇTA
Emeklilik fonlarında sigorta, teknoloji, havayolu ve destek hizmetleri, lastik, holding, enerji, metal, gıda-içecek, çimento gibi sektörlerde yeni portföyünü oluşturmaya başladığı görülüyor. Bireysel Emeklilik Sistemi'nin duayen isimlerinden Garanti BBVA Emeklilik Genel Müdürü Burak Ali Göçer, yılbaşından bu yana toplam para akışının 10 milyara yakın olduğunu belirtiyor. Göçer, "BES'in sektöre etkisi de oldukça büyük. Yanı sıra borsaya etkileri de gözlemlenebilir derecede. Yabancı takas oranı ve BİST-100 verilerini karşılaştırdığımızda özellikle mart ayından itibaren yabancı payının düştüğünü ve buna karşın BİST-100'de yükselme yaşandığını söyleyebiliriz. BİST-100, 2.000'li seviyelerden 3.100 seviyelerine taşındı. Burada yüzde 55'lik bir değer artışını görüyoruz. Merkez Bankası'nın, ağustos ayında Para Politikası Kurulu'nda faiz indirimine giderek politika faizini düşük tutmaya devam ettirdiğini izliyoruz. Bu durumda TL varlığı taşıyan fonların, varlık dağılımlarını katılımcıyı mutlu edecek şekilde revize etmeleri zorunlu görünüyor" yorumunda bulundu.
"BİR YILDA 9.7 MİLYAR GİRİŞ OLDU"
Burak Ali GÖÇER / Garanti BBVA Emeklilik Genel Müdürü
Yine aynı dönemde Emeklilik Yatırım Fonları'nın hisse ağırlıklarında değişikliğe giderek bu ağırlığı arttırdıkları, 3. Basamak fonlarında sene başına kıyasla yüzde 8, OKS'de ise yüzde 10 civarı artışla piyasadaki ivmeyi yakalamak istedikleri gözlemleniyor. Bireysel emeklilik sisteminden BİST'e son bir yılda 9.7 milyar tutarında nakit akışı olduğunu görüyoruz. Emeklilik sektörünün toplamda BES fonlarında 52.8 milyar yatırım tutarı ile BİST 'i destekleyen sektörlerden biri olduğunu söyleyebiliriz. Sonuç olarak; gelinen bu seviye, enflasyonist kaygılar ve getiri arayışı ile Emeklilik Yatırım fonlarında hisse tercih eden katılımcıları haklı çıkartıyor. Bireysel emeklilik fonlarının ulaştığı fon büyüklüğü ve potansiyeli, sermaye piyasalarını destekliyor, Bireysel emeklilik katılımcısı da sermaye piyasasının getiri potansiyelinden faydalanmış oluyor. Bildiğiniz gibi dijital fon danışmanlık hizmetimiz Fon Koçu ile müşterilerimize piyasa koşulları ve risk profillerine uygun fon paketleri öneriyoruz. Portföy yönetim şirketimizin görüşleriyle oluşturulan fon koçu önerileri de gönüllü BES'teki katılımcılarımıza önümüzdeki dönem için birikimlerinde, risk profillerine göre değişen oranlarda hisse senedi taşımasını önermektedir.
"YATIRIM FONLARI ÖNCEDEN POZİSYON ALIYOR"
Enver ERKAN / Tera Yatırım Başekonomisti
BES'e verilen teşvikler ve giriş yaşının düşürülmesi, toplam fon büyüklüğünün belirgin şekilde artmasına neden oldu. BİST'te işlem gören şirketlerin rasyolarının düşük seyretmesi ve ileriye yönelik bakıldığında yabancı yatırımcının piyasaya geri döneceği beklentisiyle yatırım fonları önceden pozisyon alıyor. Yatırımcılar ise pandemi dönemi sonrasında gerek borsa gerek sanal paralar konusunda okur-yazarlığını üst seviyeye taşıdı. Son aylarda kripto paralardaki volatilite ve aşağı yönlü trend, yatırımcıların BIST'e ilgisini artırmış vaziyette. Yabancı yatırımcıların piyasaya girişinin mevcut durumda devam etmesi beklenebilir. Halihazırda yabancı takas oranı dip seviyelerden dönmek üzere konumlanırken, bilançoların beklentileri aşması, likiditenin artması, yatırımcıları BİST'e yönlendirmeye devam edecektir.
BEFAS'TA 610 BİN KEZ FON DEĞİŞTİ
Bireysel Emeklilik Sistemi'nin (BES) yumuşak karnı olan vatandaşın fon değişimini yerinde ve zamanında yapamaması sorununa karşı Bireysel Emeklilik Fon Alım Satım Platformu (BEFAS) çözüm olmaya devam ediyor. Sistemin yürürlüğe girdiği bir yılda 27 bin 430 yatırımcı, fonlarını 610 bin kez değiştirdi. Katılımcıların yalnızca sisteme girdiği emeklilik şirketinin değil tüm fonları alıp satabildiği platformda vatandaşlar yaklaşık 1.7 milyar liralık işlem gerçekleştirdi. İşlem yapanların ağırlıklı olarak iyi getiri sağlayan altın ve hisse fonlarını hedeflediği görüldü. Sistemde işlem yapanların yarısından fazlası en fazla beş yıldır BES'e katılmış durumda. Platformu kullanarak farklı portföy yönetim şirketlerinin fonlarını seçen vatandaşlardan en yoğun grubu 5-10 yıldır BES'te birikim yapanlar oluşturuyor.
BEFAS NEDİR?
Bireysel Emeklilik Fon Alım Satım Platformu (BEFAS) İstanbul Takas ve Saklama Bankası A.Ş. tarafından işletilen, emeklilik yatırım fonu paylarının alım satımının yapılacağı merkezi elektronik platformu. 1 Temmuz 2021 tarihi itibarıyla katılımcıların bu platform üzerinden sunulan diğer emeklilik şirketlerinin fonlarının alım satımını yapmasına imkân tanındı. Emeklilik şirketleri, kendi fonlarının yanı sıra BEFAS üzerinden başka şirketlerin fonlarını almak isteyen katılımcıların taleplerini, internet ve/veya mobil uygulama üzerinden gerçekleştirmelerini sağlıyor.
