PARA FİNANS/ BARIŞ ERGİN Drone'lar, robotlar, otonom araçlar… Tüm bunlar bir bilimkurgu setinde değil, artık Edirneli Hasan Aga'nın tarlasında boy göstermeye hazırlanıyor. Yeni teknolojiler tarlalarda kullanılmaya başlanırken bir yandan da işin finansmanı çok daha büyük hacimli, teknolojik ve karmaşık bir hal almaya başladı. Çünkü küresel nüfustaki ciddi artış ve gelişmekte olan pazarlarda büyüyen orta sınıfın daha pahalı ürünlere yönelik değişen beslenme tercihleri, tarıma yatırım yapma ihtiyacını beraberinde getiriyor. Bunlara bir de iklim değişikliğini ekleyince, denklemin finans tarafı çok daha ağır basıyor.
Dünya Bankası tahminlerine göre, gıda talebinin 2050 yılına kadar yüzde 70 artması ve bu talebi karşılamak için çoğu özel sektörden gelmesi gereken yıllık en az 209 milyar dolarlık yatırıma ihtiyaç var. Gelişmekte olan ülkelerde bu yatırım tutarı 80 milyar dolar. Türkiye'de 2022 yılı mart ayı itibarıyla toplam tarım kredisi miktarı 184 milyar 762 milyon TL olurken bu rakam 2021 yılsonunda 166 milyar 221 milyon TL olarak gerçekleşti.
KADIN VE GENÇLERE ÖZEL KREDİ
Türkiye'de bazı bankalar bu konuda uzmanlaşırken bazı bankalar da bu alandaki açığı görüp pazara girmeye başladı. Tarım finansmanı alanında faaliyet gösteren bankalar, artık ön finansman modelleri geliştirdiği gibi mobil uygulamalardan teknoloji danışmanlığı bile yapıyor. Aynı zamanda gençleri ve kadınları da tarımsal ekosisteme dahil etme yönünde adımlar atılıyor. Genç ve kadın çiftçilere özel iki yıl geri ödemesiz, 10 yıl vade ve 500 bin lira kredi veren Ziraat Bankası, bunlara en büyük örnek. Üstelik kredilerde borcuna en sadık olan kesim ise çiftçiler demek mümkün. Ziraat Bankası'nın tarım kredilerinde takip (NPL) oranı sadece yüzde 0.82 düzeyinde.
ZİRAAT BANKASI
"Bir karış araziyi boş bırakacak lüksümüz yok"
Bir karış tarım arazisini boş bırakacak lüksümüz yok. Biz tarım sektörünün geleceğine güveniyoruz. Daha çok üretmek zorundayız. Bizim bir karış tarım arazisini boş bırakacak lüksümüz yok. Daha çok çalışmak, üretmek ve ülke tarımını ileriye taşımak zorundayız. Mekanizasyona ve teknolojiye erişimi, ham madde üreten yapıdan katma değerli ürünlere geçişi hızlandırarak verimlilik, karlılık ve sürdürülebilirlik için işletmelerimizi ölçek ekonomisine uygun boyuta taşımalı, birlikte iş yapma kültürünü yaygınlaştırmalıyız. Biz tarım sektörünün üretim potansiyelini biliyor, finansmanın ana bankası olarak ülke tarımının geleceğine inanıyoruz. Bu inanç ve güven doğrultusunda tarımsal üreticilerimize kullandırdığımız kredileri, 120 milyar TL'nin üzerine taşıdık. Kredi kullanan üretici sayımızı 732 binin üzerine çıkardık. Tarım sektörü, kurumsal nakit kredi portföyümüzde yüzde 20 ile en yüksek paya sahip. Kullandırdığımız tarım kredilerinin yaklaşık 100 milyar TL'lik kısmı, Hazine ve Maliye Bakanlığı faiz desteği verdiği kredilerden oluşuyor. Bu kredilerin 32 milyar TL'lik kısmında faizin tamamı, üretici adına bakanlık tarafından karşılanıyor. Yani üreticinin faiz gideri sıfır. Yaklaşık 23 milyar TL'lik kısmında üreticiye yansıyan faiz oranı yıllık yüzde 0.1-5 arasında; 43 milyar TL'lik kısmında ise yıllık yüzde 5-10 arasında. Küçük Ekipman Kredisi'nde limit 50 bin TL'den 100 bin TL'ye yükseltildi. Azami vade de 48 aydan 60 aya çıktı. Köyümde Yaşamak İçin Bir Sürü Nedenim Var adlı kredide ise limit 150 bin TL'den 250 bin TL'ye çıktı ve uygulama süresi 31.12.2023'e kadar uzatıldı. Gençleri ve kadınları da tarımsal ekosisteme dahil ederek, bu temelin üzerine katma değerli üretimi ön plana çıkaran, tarım ürünleri fiyat oluşumuna ve istikrarına katkı sağlayacak, tarımsal okuryazarlığı ve tarım girişimciliğini, kooperatifçiliği, tarım ve sanayi entegrasyonunu, dijital tarım bankacılığını geliştirecek ürünler inşa edeceğiz.
"TEKNOLOJİYLE GİRDİLERİ YÜZDE 40 UCUZLATIYORUZ"
İzlem ERDEM / İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı
Son 50 yılda küresel ölçekte artan sanayileşme ve hizmetler sektöründeki gelişmeler karşısında tarım sektörü pay kaybetti. Ancak nüfus artışıyla birlikte artan talep, tarımsal verimlilik artışını öncelikli hale getirdi. Bu kapsamda, hasatta ödemeli, senede bir vadeli ve uygun faiz oranlarına sahip tarım kredilerimiz ile işletme finansmanından traktör ve makine ekipmanı alımına kadar tüm kredi ihtiyaçlarını karşılıyoruz. Ayrıca kadın çiftçilerimizin tarımsal finansman ihtiyaçlarına özel kredi imkânları sunuyoruz. Bunun yanı sıra tarımsal kooperatifler, birlikler, ziraat odaları ve ticaret borsalarıyla iş birliklerini genişleterek devam ettiriyor, böylelikle ekosistemdeki nakit akışlarının yönetilmesine destek oluyoruz. İklim değişikliği ve yanlış su kullanımı nedeniyle her yıl artan tarımsal kuraklık riskiyle mücadeleye destek olmak için beş yıla kadar vadeli, yılda bir ödemeli Basınçlı Sulama Sistemleri Kredisi'ni hayata geçirdik. Bunun yanı sıra çiftçilere sürdürülebilirlik odaklı ürünlerimizden Biyogaz Tesisi Yatırım Kredisi, Güneş Enerjisiyle Destekli Sulama Kredisi, Zirai Drone Kredisi ve Dijital Tarım Yatırım Kredisi'ni de beş yıla kadar vadeli ve yılda bir ödemeli olarak sunuyoruz. Ayrıca sera kurulumunu teşvik etmek üzere 60 aya varan vadelerde Seracılık Yatırım ve 24 aya varan vadelerde Seracılık İşletme Kredisi sağlıyoruz. Tarım sektörüne özgü bir platform haline dönüşen mobil uygulamamız "İmeceMobil"i, tüm üreticilerimize ücretsiz olarak sunuyoruz. İmeceMobil ile çiftçilerin finansal ve dijital anlamda okuryazarlığı artırmayı hedeflerken uygulama üzerinden sunduğumuz hizmetlerle ilaç, gübre, sulama gibi tarımsal girdi kullanımlarında yüzde 40'lara varan oranlarda maliyet tasarrufu ve yüzde 30'lara yakın verimlilik artışı sağlıyoruz.
"TARIM KREDİLERİMİZ 20 MİLYAR TL'YE ULAŞTI"
Burak KOÇAK / DenizBank Tarım Bankacılığı Grubu Genel Müdür Yardımcısı
2002'de Tarişbank'ı satın aldığımızda girdiğimiz Tarım Bankacılığındaki 20 yılda, özel bankalar arasında yüzde 40 pazar payına ulaştık. Kayıtlı çiftçi müşteri adedimiz 1.3 milyon civarında. Toplam kayıtlı çiftçi adedinin 2.2 milyon bandında olduğunu düşünürsek, neredeyse bankalarla ilişkisi olan tüm çiftçilerimizin DenizBank'ı tercih ettiğini söyleyebiliriz. Mevcut durumda tahsis edilen açık kredilerimizin toplam büyüklüğü ise yaklaşık 20 milyar TL'ye ulaşmış durumda. 650 binden fazla üreticinin cebinde duran Üretici Kart ile artan maliyetler ve girdi azlığından kaynaklı verimi düşürmeden üretimin devam etmesine katkı sunuyoruz. Kişiye özel tanımlanmış ön onaylı hazır limitli tarım kredileriyle üç yıla varan vadelerde yatırım ihtiyaçlarının karşılanmasına destek sunuyoruz.
Aynı zamanda tarımda dijital dönüşüm de üzerinde durduğumuz bir konu. Bu amaçla hayata geçirdiğimiz Deniz'den Toprağa dijital platformu; web sitesi, 100 bin takipçiye sahip Facebook sayfası, Instagram hesabı ve mobil uygulaması ile tarım alanında danışmanlık hizmeti veren en geniş kapsamlı platform. 280 bini aşkın üretici tarafından indirilen mobil uygulamamız; içindeki zirai üretim önerileri, ziraat mühendislerine soru sormaya olanak veren Mühendise Sor menüsü, uydudan tarla takibi yapılabilen fonksiyon, hava durumu, haberler, hal fiyatları menüleri ve yakında eklenen bankacılık fonksiyonları ile tarım dünyasının en gelişmiş uygulaması. Yakın zamanda iki yeni kredi ürünü hayata geçirdik. Tarımda yeni teknolojiler ve servis bazlı çözümler üreten şirketlere yönelik girişim kredimizle start up'lara ilk ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri finansman desteğini sağlıyoruz.
"TARIM FİNANSMANI TOPLAM KREDİNİN YÜZDE 9'U"
Tuğbay KUMOĞLU / Şekerbank KOBİ, Perakende ve Tarım Bankacılığı Genel Müdür Yardımcısı
Bundan 69 yıl önce tarım sektörünün finansal ihtiyaçlarını karşılamak için kurulan, Türkiye'nin dört bir yanında üç nesildir çiftçi ailelere hizmet sunan bir banka olarak, üretimi desteklemeye devam ediyoruz. Şekerbank, özel sermayeli mevduat bankaları arasında tarımın finansmanına kendi portföyü içinde en fazla pay ayıran banka. Bankamızın tarım kredi hacminin 2021 Aralık sonu itibarıyla toplam nakit kredi hacmi içindeki payı yüzde 9'dur. Bugün, çoğunluğu küçük üreticiler olmak üzere Türkiye genelinde ulaştığımız 360 bin çiftçi müşterimize birkaç nesildir hizmet veriyoruz. 'Aile Çiftçiliği Bankacılığı' kapsamında da son yedi yılda toplamda 143 bini aşkın çiftçi ailesine 13.2 milyar TL finansman sağladık. Çiftçi ailelerimizin enerji verimliliği yatırımları kapsamında Tarımsal EKOkredi ürünümüz var. Tüm yatırım kredilerinde projenin toplam bedelinin yüzde 75'ini finanse ediyoruz. Çünkü klasik yöntem yerine yağmurlama ve damla sulama yöntemlerinin kullanılması durumunda, toprağın randımanı yüzde 60'tan yüzde 90'a çıkıyor.
Kadın girişimcilerimize ve genç çiftçilere yönelik dönemsel olarak kampanyalar düzenliyoruz. 8 Mart Dünya Kadınlar Günü'nde avantajlı koşullarda finansman imkânı sunuyoruz. Diğer yandan yeni neslin çiftçiliğe yönelik ilgi ve isteğinin artırılması için genç çiftçilerimize yönelik kampanyalar düzenliyoruz. 22 ile 40 yaş arasında genç üreticilerimizin makul yaşam standartlarına uygun gelir sağlamaları amacıyla bitkisel ve hayvansal üretim girdilerinin yanı sıra bireysel ihtiyaçları için de gereken finansmanı uygun şartlarda sağlıyoruz. Çiftçilere özel yeni mobil uygulamamız "Hasat Mobil" ile tarlaların anlık takibini yaparak hastalık, zarar, meteorolojik olay risklerine karşı önceden bilgi sahibi olma imkanı sunuyoruz. "Hasat Mobil" ile çiftçiler, uygulama üzerinden topladıkları dijital puanlarla da masrafsız ürünlerden faiz ve sigorta indirimine kadar avantajlara sahip oluyor.
"ÖN FİNANSMAN KREDİSİ VERİYORUZ"
Bülent OĞUZ / Akbank KOBİ Bankacılığından Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı
Türkiye ekonomisinin en önemli bileşenlerinden biri de tarım sektörü. Sektör, gıda maddesi ihtiyacını karşılaması, sanayi sektörüne ham madde sağlaması, sanayi ürünlerine talep yaratması ve ihracata katkısı ile ülke kalkınmasında kritik bir rol oynuyor. Üreticilerin tohum, gübre, ilaç, sulama ve işçilik maliyetlerinin karşılanmasına yönelik "Ürün Ön Finansman Kredisi" sunuyoruz. Bunu yaparken de ürün hasat dönemine bağlı olarak geri ödemesiz dönem avantajıyla vade sonunda ana para ve faiz ödeme imkanı sağlıyoruz. Günümüzde artık modern sulama teknikleriyle üretimi artırmak, enerji tasarrufu sağlarken daha kaliteli ürünler elde edebilmek mümkün. Bu amaçla sunduğumuz 36 ay vadeli "Damla Sulama Kredisi" ile sulama ekipmanlarıı alabiliyorlar. Sera kurulumu ve mevcut seralarının bakımı ya da genişletilmesi için "Sera Kredisi"ni, hisseli arsa ve yeni tarla alımları için ise "Arsa/Bahçe/Tarla Alım Kredisi"ni 84 aya kadar vade imkanıyla sunuyoruz. 0 km ve ikinci el traktör alımları için "Traktör Kredisi", yine 0 km ve ikinci el ticari araç ihtiyaçları için "Ticari Araç Kredisi" ile uygun koşullarda finansman desteğimiz mevcut. Bankamızın anlaşmalı olduğu markalardan müşterilerimizin yapacakları alımlarda ise cazip faiz oranları sunuyoruz. 0 km ve ikinci el traktör ve ticari araçlarda 60 aya kadar vade imkanı bulunuyor. Süt Besiciliği Kredisi de yem ve işletme giderlerinin finansmanı amaçlı, en fazla 12 ay vadeli ve eşit taksitli olarak kullandırılabiliyor.
"20 FARKLI KREDİ, YEDİ SİGORTA ÜRÜNÜMÜZ VAR"
Serkan ÜLGEN / Yapı Kredi Genel Müdür Yardımcısı
Üreticilerimizin ihtiyaçlarına yönelik finansal çözümler sunuyoruz. Geçen üç yılda küçük ve orta ölçekli üreticilerimize 4 milyar TL'nin üzerinde finansman sağladık. Yapı Kredi olarak tarımı, ülkemizin stratejik alanlarından biri olarak görüyoruz. Ülkemizde tarım sektörünün büyüme trendini artırarak devam ettireceğini öngörüyoruz. Tarıma özel 20 farklı kredi çeşidi, yedi sigorta ürünü, iki farklı kart ürünümüzle çiftçilerimize özel hizmet sunuyoruz. Çiftçilerin sezonluk ihtiyaçları olan ekim-dikim, gübreleme, sulama, yem alımları, arazi kiralama gibi girdilerin finansmanını hasatta ödeyebilecekleri şekilde karşılıyoruz.
Tarım kredilerimizi, "İşletme Kredileri" ve "Yatırım Kredileri" olarak iki ana gruba ayırıyoruz. Müşterilerimizin ihtiyacına uygun olarak beş yıla varan vadelerde kredi ürünlerimiz bulunuyor. Üreticilerimizin işletme gideri ihtiyaçları için 24 aya kadar vadeli kredilendirme imkânı sağlıyoruz. Yatırım kredisi taleplerinde ise, 60 aya kadar vadeli olarak müşterimizin hasadına uygun esnek taksit imkânları sunuyoruz. Çiftçilerimizin işletme kredisi taleplerinde, çiftçilerin bir üretim sezonu içinde gerçekleştirdikleri tüm tarımsal üretim faaliyetleri için oluşan mazot, tohum, gübre, ilaçlama gibi giderlerin yüzde 75'ine kadar kredilendiriyoruz. Çiftçilerimize sunduğumuz işletme kredisinde, hasattan hasada ödemeli olarak 24 aya kadar vadede finansman desteği sunuyoruz. Tarla/sera alımı veya sera yapımı için gelen taleplerde ise yatırım maliyetinin yüzde 75'ine kadar beş yıla varan vadelerde hasattan hasada ödemeli olarak kredi kullandırabiliyoruz.
"SEKTÖRE ÖZEL POZİTİF AYRIM YAPIYORUZ"
Hakan ÖGER / Garanti BBVA KOBİ Bankacılığı Pazarlama Direktörü
Maliyet ve satış arasındaki makasın daralması, ağırlıklı olarak dönemsel gelire sahip sektörün nakit akışını olumsuz etkiliyor. Garanti BBVA olarak, tarımın dünya ve ülkemiz için stratejik öneme sahip olduğuna inanıyoruz. Sektörün ihtiyaçlarını, üretim döngüsünü yakından takip eden ve bu konuda uzmanlaşmış bir ekiple çiftçilerimizin finansman ihtiyaçlarını değerlendiriyoruz. Ön Finansman Kredisi ile tarımsal girdi (tohum, fide), ekim-dikim, gübreleme, ilaçlama, işçilik gibi tüm giderlerin finansmanına yönelik 18 aya kadar, Tarımsal Ekipman Kredisi ile her türlü ekipman, makine alımına yönelik 48 aya kadar, Traktör Kredisi ile sıfır veya beş yaşına kadar traktör alımları için 60 aya kadar, Tarla Kredisi ile tarımsal faaliyet amaçlı alınan tarla, bağ-bahçe, sera alımına yönelik 60 aya kadar, Besi veya Süt Hayvancılığı kredisi ile büyük baş, küçük baş hayvan alımına yönelik 36 ay vadeye kadar kredi imkânı sunuyoruz. Ayrıca çiftçilerimiz, lisanslı depolara teslim ettiği ürünler karşılığı aldıkları Elektronik Ürün Senedini (ELÜS) teminat göstererek nakit kredi kullanabiliyor. Sera kapsamında da yatırımların yüzde 75'ine kadar, 12 ay ödemesiz ve 60 ay vadeli kredi sağlayabiliyoruz. Her türlü makine, ekipman, donanım (ilaçlama, balyalama, tohumlama, toprak işleme makinası vb.) alımına yönelik 48 ay vadeye kadar ÖTV dahil fatura tutarının yüzde 70'ine kredi imkanı sunuyoruz. Sera sulama ekipmanı alımına yönelik 60 ay vade ve ÖTV dahil fatura tutarının yüzde 80'ine kadar kredi imkânı ile sektöre özel pozitif ayrım yapıyoruz.
