PARA ARAŞTIRMA/ ESİN ÇETİNEL Geçen yıl 70 bin dolar sınırına kadar yükselerek tüm zamanların rekorunu kıran Bitcoin bu yıl yatırımcısını üzmeye devam ediyor. Uzmanlar, düşüşün bir süre daha devam edebileceğini ancak bu düşüşün orta ve uzun vadeli düşünenler için alım fırsatı yarattığı görüşünde.
Peki Bitcoin'deki düşüşü ne tetikledi? İşte bugün herkesin birbirine sorduğu soru bu. Daha da önemlisi düşüş daha da sürecek mi, bu seviyeden almalı mı, satmalı mı? İşte bu soruları yönelttiğimiz kripto uzmanları, geleceğe dair umutlu olduklarının altını çiziyor. Ancak kısa vadede dar bir bantta dalgalanma yaşanacağını iddia eden analistlere göre orta ve uzun vadeli düşünenler içinse mevcut seviyeler alım fırsatı yaratacak...
FED BELİRSİZLİĞİ SÜRÜYOR
Peki kripto paralar neden bu kadar sert değer kaybetti? Bunun aslında tek yanıtı yok, ancak en önemli neden olarak ABD Merkez Bankası'nın 2022 yılında kaç kez faiz artıracağı ve faiz artırımlarının ne oranlarda olacağının belirsizliği gösteriliyor.
FED'e ilişkin bu belirsizlik, son aylarda kripto paralar dahil olmak üzere tüm dünyada riskli yatırım araçlarının satışına, dolayısıyla kan kaybına neden oldu. Piyasalar şimdi mart ayında yapılacak olan FED toplantısından çıkacak neredeyse kesin gözüyle bakılan faiz artırımının ne oranda olacağına kilitlenmiş durumda. Bu beklenti de kripto paraların fiyatları üzerinde baskı yaratmayı sürdürüyor. Bunun yanı sıra ABD Sermaye Piyasası Kurulu SEC'in bankalarla şubat ayında yapacağı toplantısında spot Bitcoin saklama hizmet ve aracılığına izin verip vermeyeceği de bir diğer belirsizlik. Bu arada kripto piyasasını olumsuz etkileyen enerji krizinin devam etmesi, dünyayı etkisi altına alan jeopolitik gerginlikler de kripto paralar üzerinde baskı yaratıyor.
29 BİNİN ALTINA İNMEZ
Ancak piyasaların tüm bu olumsuzlukları fiyatladığını iddia eden analistler, bu nedenle coinlerin amiral gemisi Bitcoin'in 29 bin dolar seviyesinin altına kalıcı biçimde inmeyeceği görüşündeler. Bu arada Bitcoin'deki düşüşün kesilmesinin ise diğer beklentisi yüksek coinleri pozitif etkileyeceği belirtiliyor. Yakın vadede güçlü bir yükseliş ise neredeyse hiç beklenmiyor. Olası yükselişlerin Bitcoin'i 40 binin üzerine taşımaması durumunda bunun tepki çıkışı olarak görülmesi gerektiği belirtiliyor.
Ancak piyasalara ilişkin bir iyi haber de kurumsal yatırımcı tarafından geliyor... Kripto paralara yatırım yapan fonların düşen fiyatlardan coin almayı sürdürmesi veya en azından satış yapmamaları, yakın vade olmasa bile orta ve uzun vadeli bekleyişleri pozitife taşıyor.
DÜNYADA 16 BİN COIN VAR
Yine de coinlerle ilgili kafaların karıştığı bir dönem yaşanıyor. Bu nedenle uzmanlar, yatırımcıları kısa vadeli değil orta ve uzun vadeli yatırım yapmaları konusunda uyarıyor. Bu arada piyasada yaklaşık 16 bin coin projesi bulunuyor. Bu ortamda iyi projelere yatırım yapmak her zamankinden çok daha önemli oldu. Bu nedenle yatırımcıların, yatırım yapacakları projeleri kendilerinin araştırmalarını ve sadece güvenilir kaynaklardan bilgi almaları öneriliyor.
İşte biz de uzun süredir düşüşünü sürdüren kripto paralara yatırım "fırsat mı, yoksa zarar mı" diye araştırdık. Uzmanlardan piyasanın kaderini belirleyen Bitcoin'e ilişkin yakın ve orta vadeli beklentilerini aldık. Yine orta ve uzun vadeli yatırım yapacaklar için önerebilecekleri, favori gördükleri beş kripto parayı sorduk. İşte yanıtları...
PARİTEX
BTC'DE DÜŞÜŞ SÜREBİLİR
Paritex CEO'su Özgür Serkan Uslu, BTC'de düşüşün devamını bekliyor. 30 bin dolarlar seviyelerinin dönüşün muhtemel seviyesi olacağını düşünen Uslu, "Daha önce 70 bin dolar seviyelerini baz almış ve bu seviyeleri satım yeri olarak açıklamıştık. 69 binden geri çekilme gördük. Bu durumun ana sebebi doların maliyetinin yani borçlanmanın maliyetinin artması ile açıklanabilir. Faiz kararlarının endişeli bekleyişi BTC'nin diğer tüm yatırım araçlarında olduğu gibi düşmesinin temel nedenidir. BTC'nin çekiciliği volativitesinin yüksek olmasıdır. Yeni düşüşlerin gelmesi yeni yatırımcıların iştahını artıracaktır" diyor. Son dönemde yaşanan düşüşün aslında düşüşün bittiği anlamına gelmediğini ifade eden Özgür Serkan Uslu, önümüzdeki döneme ilişkin beklentileri hakkında ise şunları söylüyor:
"Bu seviyeler yeni alıcılar ile 50 bin dolar seviyelerini görmemizi sağlasa da 20 bin dolar seviyeleri Bitcoin için gerçek yatırım fırsatı olarak değerlendirilebilir. Yeni zirvemiz 120 bin dolar civarı olarak tahmin edilebilir. Benim önerim yatırım için ayrılan miktarın birkaç parçaya ayrılması ve düşüşleri alım fırsatı olarak görmektir. Uzun soluklu düşünen bir yatırımcı mutlaka kazanacaktır."
BİTAY
BTC'DE DİP 29 BİN DOLAR
Bitay Pazarlama, İş Geliştirme ve Büyümeden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Nilay Özmen, orta ve uzun vadeli yatırım stratejisi olanlar için fiyatların oldukça ucuz olduğu bir dönem yaşadığımız görüşünde. Bu dönemde iyi proje seçmenin oldukça önemli olduğuna vurgu yapan Nilay Özmen, piyasanın amiral gemisi Bitcoin'e ilişkinse şunları söylüyor;
"Bitcoin özelindeki teknik veriler, dip seviyenin 29 bin dolar seviyesi ile 33 bin dolar seviyesi arasında olduğunu gösteriyor. Ancak şu anda güvenli fiyat seviyesi diyebileceğimiz, sekiz günlük hareketli ortalama olan 37.900 dolar seviyesinin üzerindeyiz. 40 bin dolar seviyesinin aşağısındaki her alışı, tepki alımı olarak nitelendiriyoruz.
Fiyat 39.500 - 40.000 dolar seviyelerine geldiğinde, Bitcoin sahibi olanların ne yapacağı piyasa için belirleyici olacak. Sekiz haftalık hareketli ortalama seviyesi olan 42.800 dolar üzerinde kalıcılık sağlanması halinde, yükseliş trendinin başladığını söyleyebiliriz."
Özmen, verilere göre, uzun vadeli yatırımcı sayısının arttığını ve 1 BTC üzeri aktif cüzdanların bu fiyat seviyelerinden alım yaptığını söylüyor. Kısa vadeli düşünen yatırımcıların ise zararla panik satışları yaptığına dikkat çeken Nilay Özmen, "Enerji krizi devam ederken ve Bitcoin fiyatı 40 bin dolar seviyesini kıramazken, madencilerin ellerindeki BTC getirilerini satmadıklarını görüyoruz. Bu da bize madencilerin de buradan yükseliş beklentisi olduğunu gösteriyor. Rusya, Kazakistan gibi Bitcoin madenciliğinde 2. ve 3. sırada olan ülkelerin madencilere karşı tutumu önemli olacak" diyor.
Önümüzdeki dönemde kurumsal firmaların rezervlerinde tuttukları Bitcoin'leri ne yaptıklarının da takip edilmesi gerektiğini söyleyen Özmen; örneğin, Tesla'nın 49-50 bin dolar seviyesinden aldığı Bitcoin rezervini hala tuttuğunu, Microstrategy'nin 40 bin dolar seviyesinin altını, alım fırsatı olarak gördüğünü ve 25 milyon dolar değerinde BTC aldığını hatırlatıyor. Bu arada son iki haftadır fonların 35 milyon dolar kadar Bitcoin yatırımı yaptığına da dikkat çekiyor.
Bu noktada volatiliteyi sevmeyen yatırımcıların "bekle ve gör" stratejisi ile 42.800 dolar seviyesinin kırılmasını volatiliteyi göze alanların ise "buy the dips" denilen dipten alım stratejisini sürdürebileceğini söyleyen Özmen, yatırımcılara şu tavsiyede bulunuyor;
"Piyasada tabiri caizse, iskontolu fiyatlar diyebileceğimiz fiyatlar var. Orta ve uzun vade yatırımcılara; belirledikleri iyi projelere yatırım yaparak beklemelerini öneririm. Sepet fon yatırım stratejisini uygulayabilirler; yani DeFi, NFT, Metaverse, Akıllı Sözleşmeler ve Layer 2 projelerinden bir sepet yaparak bu sepete periyodik olarak yatırım yapabilirler. Üç – altı ay gibi vadelerle yaptıkları sepetin getirisine bakarak ilerleyebilirler."
HUOBİ
BITCOIN İZLENMELİ
Huobi Global Araştırma Müdürü Beste Naz Süllü'ye göre, BTC için 32 bin dolar seviyelerinden alım denemeleri yapılabilir. Son bir ayda 46.000 dolardan başlayarak 32.900 dolar seviyelerine kadar gerileyen Bitcoin'in buradan güçlü bir tepki verdiğini hatırlatan Süllü, "Piyasada var olan haber akışları, gelişim ve iyileşme gösteriyor ve kötü haber akışı, bu bant içinde sindirildi. Son bir haftada borsalardan yüklü BTC çıkışları ve stablecoin girişleri oldu. Kurumsal alıcılar yeniden BTC alımlarına başladılar. Şubat ve mart ayları yoğun regülasyon haber akışları ile dolu olacak. Bu nedenle kısıtlayıcı ya da yasaklayıcı söylem ve eylemlere karşılık Bitcoin'de 32.000 dolar seviyesi zarar kes olmakla birlikte bu bölgelerden alım denemeleri yapılabilir. Hatta oluşan teknik görünümde 39.800 doların kırılması ile yükselen üçgen, yüzde 15 potansiyele işaret ediyor ve bu da 45.000 dolara denk geliyor" diyor.
Bu dönemde altcoin yatırımcılarının ise Bitcoin'deki 39.800 ve 40.600 dirençlerini takip ederek seviyelerini belirleyebileceğini söyleyen Beste Naz Süllü, altcoin yatırımlarında Bitcoin'i 'benchmark' almanın da pratik olacağı görüşünde.
Bitcoin kullanımı yaygınlaştıkça alternatif yatırım araçları ile korelasyonunun da artmaya başladığına dikkat çeken Süllü, yakın dönem beklentilerini ise şöyle özetliyor;
"Son olarak Bitcoin – S&P500 korelasyonunun 0,65'in üzerine çıkması ile piyasa yönlü hareketler birbirine benzemeye başladı. Yakın dönemde FED kaynaklı belirsizliğin sürmesini bekliyorum. Bitcoin için haftalık grafikte kanal alt bandı 32.000 dolar seviyesinden geçiyor. Bu banda geriledikten sonra Bitcoin güzel bir tepki verdi, fakat henüz yönsüzlük sona erip belirli bir yöne kırılım olmadı. Buna karşın majör direncimiz 40.600 ve 41.100 dolar seviyesinden geçen 200 günlük ortalamanın kırılması ile ayı tuzağı sona erebilir. Daha ötesine geçebilmesi adına SEC, bankalarla Şubat'taki toplantısında spot Bitcoin saklama- hizmet ve aracılığına izin vermesi katalizör olabilir. Ayrıca yine 15 Şubat'ta Senato'da yapılacak Stablecoin görüşmelerinde piyasa için sürpriz ek yaptırımlar da gelmemeli. Böylelikle 50.000 dolar seviyelerine ilk tepkiyi görebiliriz."
ICRYPEX
SATIŞ BASKISI SÜREBİLİR
Icrypex Araştırma Uzmanı Atakan Kaplan, FED'in faiz artıracağına ilişkin beklentilerin kripto paralar üzerinde satış baskısı yarattığı görüşünde. Yılın ilk gününden itibaren kötü bir performans gösteren Bitcoin'de, bu kötü performansın en büyük nedenlerinden birinin ABD'den gelen veriler ve açıklamalar olduğunu hatırlatan Atakan Kaplan, "Sadece Bitcoin'de değil, Amerika endekslerinde de sert düşüşler yaşanan bir ocak ayını geride bıraktık. Bu durum, son dönemde bolca konuşulan endeksler ile Bitcoin arasındaki korelasyonun da zirve seviyelerine ulaştığı gerçeğinin bir yansıması olarak görülebilir. İçinde bulunduğumuz FED'in faiz artıracağı bu dönemde doların kuvvetlenmesi ve bunun da riskli varlıklardan para çıkışına neden olması bekleniyor. Bu senaryoda kriptolar üzerindeki satış baskısının da bir süre daha devam etmesi beklenir" diyor.
Buna karşın 2021 yılını 29.000 dolar alt seviye, 65.000 dolar üst seviye olmak üzere yatay bir kanal hareketi yaparak geçirdiğini hatırlatan Kaplan, BTC kanal alt bandına doğru fiyat hareketlerini devam ettirip 30.000 dolar seviyelerine yakın fiyatlanabileceğini ifade ediyor.
Geçmişte Bitcoin'in, FED'in parasal genişleme konusundaki kararlarına pozitif, sıkılaşma kararlarına ise negatif tepki verdiğini hatırlatan Atakan Kaplan, sözlerini şöyle sürdürüyor:
"Küresel çapta sıkı para politikalarına dair beklentilerin bu kadar yüksek olduğu bir dönemde, riskli varlık sınıfında olan kripto paraların pozitif ayrışması beklenemez. Ancak enflasyon endişelerinin küresel çapta yoğun olduğu bu dönemde, enflasyona karşı korunma aracı olarak da sınıflandırılan Bitcoin'e kurumsal talebin devam ettiğini; hem dijital varlık fonlarına yaşanan pozitif para akışından hem de yeni alımlara dair haber akışlarından takip ediyoruz. Aynı zamanda zincir üstü verilere baktığımızda şu anki fiyat seviyelerinin uzun vadede yatırımcısını sevindirecek bölgelerde bulunduğunu söyleyebiliriz. Yatırımcılar, küresel çapta sıkı para politikalarına dair beklentilerin doları desteklediğini ve risk iştahını düşürerek riskli varlıklara olan talebi azaltabileceğini unutmadan, uzun vadeyi hedefleyerek parçalı alım stratejisi uygulayabilirler."
BYBİT
"2022 PEK PARLAK OLMAYACAK"
Bybit Türkiye Operasyon Müdürü Celil Öztürk, merkez bankalarının 2022 ve 2023 yılındaki faiz artırım gündeminin hisse senedi piyasaları başta olmak üzere kripto para piyasasında da düşüşü tetiklediği görüşünde. Bu nedenle riskli piyasa varlıkları için 2022 yılının çok parlak olmayacağını ifade eden Celil Çolak, 2022 yılına ilişkin şu öngörüde bulunuyor;
"ABD'de ve dünya genelinde yaşanan enflasyon artışı ve bu artışın dramatik boyutlara ulaşması neticesinde, ABD özelinde 2022 sonu, Avrupa özelinde 2023 sonu beklenen faiz artışının bu beklentilerden erken bir dönemde ve kısa aralıklarla birden fazla olacak şekilde gerçekleşeceği beklentisi arttı. Bu artırımlar önümüzdeki aylarda gerçekleşeceğe benziyor. Şu an tüm sinyaller, merkez bankalarının 2022 yılı içerisinde birden fazla faiz artışına gideceği ve sıkı ekonomi politikaları takip edeceği yönünde. Bu durum hisse senedi piyasaları başta olmak üzere geleneksel piyasalar ve kripto para piyasasında bir düşüşü tetikledi. "
Öztürk, ülke makroekonomik göstergelerinin negatif olduğu bir dönemde olmamızın da etkisiyle riskli piyasa varlıkları için 2022 yılının çok parlak olmayacağı görüşünde…
Bu dönemin yatırımcı için bir fırsat yaratabileceğini, ancak aynı zamanda riskinin de bulunduğunu ifade eden Celil Öztürk, "Özellikle kripto paralar ve ABD'de teknoloji hisselerinde yaşanan sert düşüş, bir yatırım fırsatı olarak değerlendirilebilir. Ancak içinde bulunduğumuz ekonomik koşullar ve merkez bankalarının yaklaşan aksiyonları neticesinde bu düşüşler daha da derinleşebilir. Yatırımcılara, yatırım yaptıkları kripto varlıklar özelinde ve genel olarak piyasa dinamiklerini yakından takip etmelerini, bununla birlikte özellikle risk düzeyi yüksek yatırımları çerçevesinde makro finansal gelişmeleri yakından takip etmelerini öneriyorum. Ve yatırımcıları, içerisinde bulunduğumuz dönemde yatırım kararlarını oldukça dikkatli vermeleri gerektiği konusunda uyarmak istiyorum" şeklinde konuşuyor.
PARİTEX
Yatırımcıların en büyük yanılgısı, yatırım yaptıkları projeleri tanımamaları. Öncelikle iyi araştırmalarını öneririm. Portföylerde ise bir miktar BTC mutlaka tutulmalı. Ayrıca ETH, ADA, DOT ve SOL'a ağırlıklı yer verilmeli. Metaverse alanında ise Atlas projesini yatırıma uygun görüyoruz.
HUOBİ
Genel trendlerin aksine son dönemde projelerin öne çıkmaya başladığını görüyoruz. 2022'nin Metaverse, NFT, Katman-1 ve Katman-2 coinlerinin ön plana çıktığı bir yıl olacağını tahmin ediyoruz. Bu bağlamda AVAX'ın yüksek ve hızlı performansıyla DeFi ve NFT'lerle ön planda kalmaya devam edebilir. Terra(LUNA) kendi ağına sahip LUNA'nın stablecoini son dönemde tethere karşı popülaritesini yükseltiyor ve Ethereum'u rakip alıyor. Bu bağlamda beğendiğimiz Terra'nın yanı sıra hem Bitcoin hem de Ethereum'un özelliklerini daha yüksek performansla birleştiren QTUM, yüksek yatırımcı fonlaması ve BoFA'nın ilgisini çeken SOL ve Metaverse coinlerinin başında MANA ile SAND potansiyel barındırıyor.
BİTAY
BİTCOİN; Bitcoin yatırımını her kripto yatırımcısı yapmalı. Bu yatırım miktarını, portföylerindeki sigorta gibi düşünebilirler. Bitcoin'in dijital altın olarak nitelendirildiği unutulmamalı.
ETHEREUM; Hala Ethereum'a yatırım yapmayanlara, 2022 yılında Ethereum yatırımı yapmalarını tavsiye ederim. Ethereum, bu piyasanın petrolü olmuş durumda. DeFi protokollerinin yüzde 70'i, NFT alım satımlarının ise yüzde 75'i Ethereum ağı üzerinde. Stablecoinlere, Metaverse coinlerine ve pek çok ülkenin CBDC (Merkez Bankası Dijital Para Birimi) projelerinin ve pek çok Wall Street bankasının coinlerinin ve dijital işlemlerinin (JP Morgan'ın JPM coini gibi) Ethereum blokzinciri üzerinde inşa edildiğini görüyoruz. Ancak Ethereum yükselse de rakipleriyle beraber yükseldiğini gördük. Ethereum rakibi olan projeler Layer 1 kategorisinde yer alıyor.
AVAX; Layer 1 projelerinden AVAX tercih edilebilir. AVAX coinin arkasındaki ağ olan Avalanche ağındaki işlem ücretlerinin yüzde 100'ü yakılıyor. Böylelikle Avax'ın arzı azalmış oluyor. 2021 yılı içinde Avalanche'da geliştirici sayısı üç kat artış gösterdi. CEO'su Emin Gün Sirer'in de ifade ettiği üzere Avalanche, finansın kalbi diyebileceğimiz Wall Street bankalarının işlem ağı olmayı hedefliyor.
Layer 2'lerden MATIC: Bu projenin arkasında Polygon ağı var. Bu ağ DeFi çözümleri sunarken, Ethereum blokzincirinin karşılaştığı birçok sorunu çözüyor. Yani platform, kendisini "Ethereum'un blok zincirlerinin interneti" olarak inşa ediyor. Oyun projeleri ile iş birlikleri de gelmeye başladı. Bu nedenle sıkı takip edilebilir.
Metavese coinlerinden MANA: Harika bir 2021 yılı geçiren MANA'nın arkasındaki Decentraland projesi, aslında ürününü geliştirmek için dört yıl harcadı. 2022 Metaverse ve sanal gerçeklik yılı olacak gibi görünüyor ve Decentraland bu sürüye liderlik edecek. Metaverse 2022'de büyümeye devam ederken, MANA piyasa değeri ile ilk 25 kripto para arasında olacak.
Akıllı Sözleşme & DeFi'lardan SOLANA: Ödeme, işleme, akıllı sözleşmeler, stablecoinler eşler arası borç verme hizmetleri ve DeFi çözümleri sağlamak için Nisan 2019'da piyasaya sürüldü. Bu proje, merkezi olmayan uygulama oluşturmayı (DApp) kolaylaştırıyor. Ağ çok hızlı ve kurumsal firmalar SOLANA ağına güveniyor. Eylül ayından bu yana SOL ağı Ddos saldırısı yaşadı ancak buna rağmen kurumsal alışlarda azalma gerçekleşmedi.
ICRYPEX
ETH: 2022 yılında ETH 2.0'a geçişle ücretlerin düşmesi ve ölçeklendirilebilirliğin artmasıyla beraber daha fazla perakende ve kurumsal yatırımcının dikkatini çekeceğini düşünüyorum. Ayrıca yakım miktarının üretim miktarından yüksek seyretmesiyle deflasyonist bir yapıya doğru evrildiğini görüyoruz ve enflasyon endişeleri yoğun bir dönemde bu durum pozitif ayrıştırıcı olabilir.
MANA: Metaverse sektörünün öncü coinlerinden olan MANA'da her geçen gün artan iş birlikleri ve yeni gelişmeleri takip ediyoruz. Morgan Stanley gibi kurumlardan gelen açılamalara baktığımızda Metaverse sektörünün toplam piyasa değerinin 8 trilyon dolara ulaşabileceğine vurgu yapılıyor.
SAND: Tıpkı Mana'da saydığımız nedenlerden dolayı yakından takip ediyoruz.
ENJIN: Oyun sektörü pasif gelir elde etmek isteyenlerin başvurduğu bir sektör haline gelmeye başladı. Önümüzdeki uzun vadeli süreçte gaming ve NFT tarafında değer yaratan bir proje olan ENJIN pozitif ayrışma yaşayabilir.
BYBIT
Uygulama katmanı olarak adlandırdığımız Katman 1 blok zincirlerin ekosistem coin'i olarak adlandırdığımız kripto varlıklarının ilgili protokollerin adaptasyonu ve gelişimine bağlı olarak yakından takip edilmesi gerekiyor.
Katman 1'lerin ölçeklenmesi için önemli bir çözüm olan Katman 2 çözümlerin ve ekosistemin önemli bir ihtiyacı olan ve blok zincir ağlarının birlikte çalışabilirliği için gerekli olan multi-chain protokollerin yakından takip edilmesi gerektiğini ve güçlü bir trende dönüşebileceğini görebiliriz.
2022 yılında birbiri ile çok ilişkili NFT ve Metaverse trendlerinin güçlü bir şekilde devam edeceğini, bu konseptlere olan kurumsal yatırımcı ilgisinin artacağını ve bu konseptlerle de ilişkili olarak DAO ekosistemlerinin yakından takip edilmesi gerektiğini düşünüyoruz.
