ESİN ÇETİNEL TL'ye yatırımı özendiren ve kur riskini ortadan kaldıran Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat hesaplarına talep arttı. En kısa üç ay vadeli açılabilen mevduatlara bankalar ağırlıklı yüzde 15.5-17 arası faiz uyguluyor. Klasik mevduat hesaplarında yüzde 5 olan stopajın bu hesaplarda sıfır olması ise büyük avantaj. Ama vadesinden önce bozdurulmaması gerekiyor…
Döviz kurlarındaki kontrolsüz ve hızlı yükselişi frenlemek amacıyla hayata geçirilen Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat hesapları, yatırımcıların gündemine damga vurdu. Kur riski almadan yatırım yapmak isteyenler için iyi bir alternatif sunan yeni mevduat ürününe, kısa süre geçmesine rağmen talep de oluşmaya başladı. Peki kur korumalı mevduat ürünü yatırımcılara ne sunuyor, şartları ve riskleri neler?
Bu soruların yanıtını çoğu yatırımcı bilmiyor. Evet Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat Hesabı'nın en temel özelliği; TL birikimlerini kurdaki değişimlere karşı korurken, aynı zamanda TL mevduatına faiz vermesi. Bu üründe vade sonunda kur artışı ile TL mevduata sunulan faiz oranı kazancı karşılaştırılıyor. Bu iki enstrümanın hangisi daha yüksek kazanç sağlıyorsa anaparanız yüksek olan oran üzerinden nemalandırılıyor. Böylece TL vadeli mevduatınızla avantajlı faiz elde ederken, dolara karşı da birikimlerinizi koruyabiliyorsunuz.
HESABIN ÖZELLİKLERİ
Ancak bu hesapla ilgili daha birçok detay da mevcut. Hazine'den yapılan açıklamaya göre bu hesabın şartları şöyle sıralanıyor;
Öncelikle bu hesaptan sadece gerçek kişiler yararlanabiliyor. İşletmeler bu kapsama girmiyor. Elde edilen getiri için sıfır stopaj uygulanıyor. Klasik mevduat ürünlerinde stopajın halihazırda yüzde 5 seviyesinde olduğu düşünülürse bu da yatırımcılar açısından büyük avantaj anlamına geliyor. Ürün için alt ve üst limit ise uygulanmıyor. Açılacak hesap en az 3 aylık olabiliyor. Hesaplar 3,6,9,12 ay olarak açılıyor, ara vade veya diğer ifadeyle kırık vade yapılamıyor. Hesaplar sadece banka şubelerinden 11.00 ile 16.00 saatleri arasında açılabiliyor. Vade başlangıcı ve vade sonundaki kurlar için TCMB'nin günlük olarak saat 11.00'daki kurları dikkate alınıyor. Vade sonunda kur değişiminin faiz oranı üzerinde kalması halinde oluşabilecek fark, müşteri hesabına TL olarak yansıtılıyor. Söz konusu bu üründe vade süresince para yatırma/çekme hakkı ise bulunmuyor.
Hemen belirtelim; bu ürüne katılım bankalarından da ulaşabiliyorsunuz. Buna göre hesap vadesinde kur değişim oranı bankanın vereceğini taahhüt ettiği kar payının üzerinde kaldığı takdirde oluşabilecek fark, müşteri hesabına yansıtılıyor.
DÖVİZ HESAPLARI DA KORUNDU
Bu süreçte yalnız TL değil döviz yatırımcıları da unutulmadı. "Dövizden Dönüşümlü Kur Korumalı TL Mevduat Hesabı" adıyla çıkartılan üründe de benzer özellikler korundu. Bu hesaptan 20 Aralık 2021 tarihinde bankada halihazırda dolar, euro, İngiliz Sterlini cinsinden hesabı bulunan bireysel müşteriler yararlanıyor. Tıpkı TL hesaplarda olduğu gibi bu hesaplarda da vade sonunda faiz getirileri aynı dönem içinde gerçekleşen kur artış oranı ile karşılaştırılıyor. Vade sonunda daha yüksek getiri sağlayan enstrümanın getirisi anaparaya dahil ediliyor. Başka deyişle Dövizden Dönüşümlü Kur Korumalı TL Mevduat hesapları da tıpkı TL hesap açanlarla aynı şartlara sahip oluyor. Uygulamada yine TL hesap sahiplerine getirilen tüm şartlar ve avantajlar da korunuyor.
DİKKAT! ZARAR EDEBİLİRSİNİZ
Kur korumalı mevduat ürününün ana temasında yatırımcıların olası kur risklerinin ve dövize olan talebin ortadan kaldırılması var. Ancak bu enstrümanda da yatırımcılar için bir risk bulunuyor. Biraz önce de bahsettiğimiz gibi Kur Korumalı TL Mevduat ürününü alanlar en az 3 ay vadeli yatırım yapmak zorunda. Şayet vadeden önce paranızı çekerseniz klasik mevduat hesaplarında olduğu gibi faiz hakkınız da ortadan kalkıyor. Ancak bu hesabın bir başka özelliği daha var. Bu yüzden sadece faiz kaybınız bulunmuyor. Aynı zamanda kur riskini de üstlenmiş oluyorsunuz.
Çünkü paranızı vadesinden önce bozdurduğunuzda hesabın açıldığı tarihteki TCMB kuru ile hesabın kapatıldığı tarihteki TCMB kuru karşılaştırılıyor. Ve düşük olan üzerinden hesap bakiyesi güncelleniyor. Buna göre de hesap açılışı yaptığınız tarihte şayet dolar kuru vade öncesi bozdurduğunuz tarihe göre yüksekse siz ana paranızdan kaybetmiş oluyorsunuz. Dolayısıyla sadece kur korumalı mevduat hesabını vadesinden önce bozdurmayanlar için kur riski bulunuyor.
Bu duruma düşmemek için vadenizi iyi belirlemeniz ve vade bitmeden hesabınızdaki parayı çekmemeniz gerekiyor. Çünkü vade sona erdiğinde dolar düşmüş olsa bile yatırımınız, faiz oranı üzerinden her hâlükârda değerlenecek. Böylece kur riskiniz bulunmayacak…
EN YÜKSEK FAİZ YÜZDE 17
Bu hesapların bir başka özelliği ise uygulanacak faiz patikasının hükümet tarafından açıklanması… Piyasaları yakından takip edenler bilirler, bir önceki hafta Hazine ve Maliye Bakanlığı, Kur Korumalı TL Vadeli Mevduat faizlerine ilişkin bir açıklamada bulundu.
Açıklamada söz konusu ürüne ilişkin azami faiz oranı belirtildi. Buna göre bankalarca müşterilerine teklif edilebilecek azami faiz, politika faizinin 300 baz puan üzerinde belirlenebilecek. Böylelikle TCMB'nin politika faizinin yüzde 14 olduğu dikkate alındığında söz konusu enstrüman için en düşük faiz yüzde 14, en yüksek faiz ise yüzde 17 olabilecek. Başka deyişle bankalar Kur korumalı TL Mevduat ürününe yüzde 17'nin üzerinde, yüzde 14'ün ise altında faiz teklifinde bulunamayacak.
Yine aynı açıklamaya göre, azami faiz oranı Bakanlık tarafından güncellenebilecek ve güncelleme tarihi ile sonrasında açılacak hesaplar için yeni faiz oranları geçerli olacak. Bunun yanı sıra Türkiye'de yerleşik gerçek kişiler birden fazla kez bu hesaptan yararlanabilecek, hesaplarda alt ve üst limit ise olmayacak.
BANKALAR FAİZİNİ AÇIKLADI
Gelelim bankaların faiz uygulamalarına… Klasik mevduat ürünlerine göre Kur Korumalı TL Mevduat faiz hesaplarında daha önce de belirtiğimiz gibi alt ve üst limit bulunuyor. Bankalar ise kendi belirledikleri limitler dahilinde müşterilerine faiz teklifinde bulunuyor. Çoğu banka internet sitelerinden bu hesapların faiz oranlarına ilişkin bilgi paylaşmıyor. Bu hesapların sadece şube kanalıyla açılması nedeniyle faiz oranlarının şubelerden öğrenilmesi gerektiği belirtiliyor. Banka şubelerinden yaptığımız araştırmaya göreyse, tüm kamu bankaları her para tutarı ve her vade için hükümetin alt limit olarak açıkladığı yüzde 14'ü uyguluyor. Özel bankalarda ise faiz oranları genelde vadeye ve para tutarına göre farklılık gösteriyor. Örneğin Denizbank 1000 TL ile 250 bin TL arasındaki mevduatlara üç ay için yüzde 16.5 faiz uygularken, vade 6, 9, 12 aya çıktığında faizini yüzde 17'ye yükseltiyor. Banka para tutarı 250 ile 500 bin TL'ye çıktığında üç ay için yüzde 16,75, 6 ay ve daha uzun vadeye yüzde 17, 500 bin TL üzerine ise her vadeye yüzde 17 faiz vereceğini duyuruyor. Tabii bu uygulama diğer bankalarda da mevcut…
ALTIN HESAPLARINA DA KORUMA GELDİ
Kur korumalı TL vadeli mevduat sisteminin ardından, benzer bir sistem altın için de geldi. Merkez Bankası'ndan yapılan açıklamaya göre, 28 Aralık'ta mevcut olan altın hesapları ile bu tarihten sonra açılacak işlenmiş ve hurda altın karşılığı altın hesapları, hesap sahibinin talep etmesi halinde dönüşüm fiyatı üzerinden TL'ye çevrilecek.
Banka tarafından 3 ay, 6 ay veya 1 yıl vadeli TL mevduat veya katılma hesabı açılacak. Vade sonunda TL mevduat hesabı sahibine anapara ile faiz, katılma hesabı sahibine ise vade sonundaki katılma hesabı bakiyesi banka tarafından ödenecek. Faiz Merkez Bankası'nın politika faizinden (şu an yüzde14) düşük olmayacak.
Vade sonunda ise altın fiyatı üzerinden getirilere bakılacak. Hangi getiri fazla ise o Merkez Bankası'nca vatandaşa ödenecek. Eğer altın fiyatı düşmüş ve faiz/kar payı getirisinden daha az ise vatandaşa düşüş riski yansıtılmayacak.
