ESİN ÇETİNEL Uluslararası kreditörlerden çevre dostu olan ve sürdürülebilirlik kriterlerine uyan firmalara yeşil sendikasyon kredisi yağıyor. Faizi daha düşük bu kredileri sadece çevre dostu firmalar kullanabiliyor. Bankacılara göre yakın vadede sürdürülebilirlik kriterlerine uymayan firmalar bankalardan kredi alamayacak…
Sürdürülebilir bir dünya için ülkeler, firmalar hatta bireyler el ele vermeye başladı. Artık ülkelerin aldığı önlemlerin yanı sıra sanayi şirketleri üretimlerinin her evresinde, bireyler ise yaşamlarının her adımında çevresel ve sosyal etkilerini ölçümler hale geldi. Bu hızlı dönüşüm finans dünyasını da yeniden şekillendirmeye başladı. Artık daha sürdürülebilir bir dünya için adım atan firmalar ve bankalar daha öne çıkıyor. Birleşmiş Milletler'in belirlediği kriterlere uyan bankalar, tüm dünyadan daha uygun finansman kaynaklarına ulaşıyor. Bu sayede yine bu kriterleri gözeten firmalar, daha uzun vadeli ve daha düşük maliyetli kredi imkanına kavuşuyor.
1.4 TRİLYON DOLARA ULAŞTI
Son yıllarda Türk bankalarının önemli dış finansman kaynaklarından biri olan sendikasyonlar da bu dönüşüme ayak uydurdu. Finansal piyasalarda "yeşil sendikasyon" olarak da adlandırılan sürdürülebilirlik kriterlerine endeksli sendikasyonlar her geçen gün ağırlığını artırıyor. Tabii bu durum sadece Türkiye için geçerli değil... Son verilere göre bugün dünya finans piyasalarında yeşil kredilerin toplamı 1.4 trilyon dolar seviyelerine kadar yükselmiş durumda. Önümüzdeki yıllarda ise bunun katlanarak artacağı görüşü hakim. Hatta global araştırma şirketlerine göre; 2025 yılında dünyadaki yeşil finansman tutarı 11 trilyon dolar seviyesine ulaşacak.
TÜRKİYE ATAĞA KALKTI
Gelelim Türkiye'deki duruma… Öncelikle şunun altını çizelim; Türk bankaları da son yıllarda bu büyüyen pazarlardan payını almaya başladı. Çok değil ilk kez 2020 yılında sürdürülebilirlik kriterlerine endeksli sendikasyon kredilerini almaya başlayan Türk bankaları şimdilerde uluslararası finansman arayışlarında yeşil kredileri tercih ediyor. Bu sayede sürdürülebilirlik kriterlerine uyan bankalar, sürdürülebilirlik kriterlerine uygun firmalara kredi veriyor.
Bu kredilere ulaşmanın ise iki aşamalı kriteri var. Öncelikle banka dış finansman sağlayan finansal kurumların belirlediği kriterleri kabul etmek durumda. Yani banka önce kendisi bu kurallara uymak zorunda… Buna göre banka örneğin, cinsiyet eşitliği ilkesine uyacağını, kömür gibi doğa dostu olmayan yatırımları finanse etmeyeceğini, bankanın karbon emisyon miktarını azaltacağını, yenilebilir enerji yatırımlarını daha çok finanse edeceğini taahhüt etmesi gerekiyor. Ama kriterler bununla da sınırlı kalmıyor… Banka aynı zamanda sağladığı bu finansmanı sürdürülebilirlik ilkelerine uyan firmalara vereceğini taahhüd ediyor. Hatta bu konuda taahhüt de yetmiyor. Uluslararası kreditörler belirli periyotlarla bankanın reel kesime verdiği kredilerin sürdürülebilirlik kriterlerine uygunluğunu denetliyor.
Bugün çoğu banka sektörel bir ayrım yapmadan sürdürülebilirlik kriterlerine uyan firmalara klasik kredilere göre daha uygun maliyetli ve bazı durumlarda daha uzun vadeli kredi temin ediyor. Bazı krediler ise örneğin yeşil enerjinin finansmanı, tarımın finansmanı gibi faaliyet alanı kısıtlaması ile alınıyor. Örneğin Denizbank, kasım ayında sürdürülebilir tarım odaklı sendikasyona imza atarak sektöre özel finansman sağlamış oldu.
FİRMALAR HAZIRLANIN!
Bugünden dünya finans piyasalarına damgasını vuran yeşil finansman önümüzdeki dönem bir firmanın finansmana ulaşması için olmazsa olmazı haline gelecek gibi görünüyor. Hatta bankacılara göre, çok kısa bir süre içerisinde sürdürülebilirlik kriterlerine uymayan bu konuda hazırlık yapmayan firmaların finansman bulması dolayısıyla ayakta kalması imkansız hale gelecek.
GARANTİ BBVA
KREDİLER EURO VE DOLAR
Geçen yıl Türkiye'nin sürdürülebilirlik kriterlerine endeksli ilk yeşil sendikasyon kredisine imza atan Garanti BBVA, bu yıl mayıs ayında sendikasyon kredisi işlemini üç sürdürülebilirlik performans kriterine endeksli olarak gerçekleştirdi. Söz konusu kredi, 367 gün vadeli 279 milyon dolar ve 294 milyon euro tutarında iki ayrı dilimden oluştu. Dış ticaretin finansmanında kullanılacak kredinin toplam maliyetinin sırasıyla "Libor+ yüzde 2,50" ve "Euribor+ yüzde 2,25" olarak gerçekleştiği bilgisini veren Garanti BBVA Genel Müdür Yardımcısı Aydın Güler, "Bankamız sendikasyon işlemini yüzde 100 oranında yeniledi. Kasım ayındaysa yılın ikinci sendikasyon işlemini 20 ülkeden 36 bankanın katılımı ve yüzde 133 olan taleple 367 gün vadeli 365 milyon ABD doları ve 247 milyon euro tutarında iki ayrı dilimde, Libor+ yüzde 2,15 ve Euribor+ yüzde 1,75 maliyetle yüzde 100 oranında yeniledik. Bu işlemimizde de iki sürdürülebilir performans kriteri bulunuyor ve bu kriterlerin yerine getirilmesi durumunda kredinin maliyetinde sembolik bir düşüş gerçekleşecek" diyor.
Garanti BBVA'nın bu seneki sendikasyon taahhütleri arasında müşterilerinin daha sürdürülebilir yaklaşımlar benimsemelerine destek olmak için yenilikçi ürün ve hizmetler sunmak, 2021 yılında en az 1,5 milyar TL sürdürülebilir finansman sağlamak ve bankanın enerji ihtiyaçlarının en az yüzde 80'ini yenilenebilir kaynaklardan temin etmek yer alıyor.
Taahhütleri gerçekleştirmek için uluslararası bağımsız dış denetçiler tarafından gerçekleştirilecek üç ana kontrol dönemine bağlanan sözleşme kapsamında, ilk iki kontrol dönemini başarıyla tamamladıklarını söyleyen Güler, konuşmasını şöyle sürdürüyor:
"Ek olarak kasım ayında da 2021 yılı sendikasyon işlemimizi yine sürdürülebilirlik kriterlerine bağlı olarak gerçekleştirdik. Bu sene ise hedeflerimizi bir adım daha öteye taşıdık. 19 Ağustos 2022'ye kadar sürdürülebilir finansman alanında 2 milyar TL kullandırım hedefiyle birlikte yüzde 100 yenilenebilir kaynaklardan elektrik sağlama kriterleri işlemimizin bir parçası oldu.
Her sene olduğu gibi bu sene de sendikasyon işlemimiz dış ticaretin finansmanında kullanılmak üzere temin edildi ve ilgili şartları sağlayan dış ticaret firmalarına kullandırılıyor. Sendikasyon kredilerimizle ilişkili olarak kullandırdığımız kredilerin ağırlıklandırılmış ortalama vadesi, sendikasyon kredimizin vadesi olan 367 günden uzun olacak şekilde yaklaşık 15 ay seviyesindedir."
Garanti BBVA sendikasyon kapsamında sağladığı fonlamaları uygun şartları sağlayan firmalara şubeleri aracılığıyla kullandırıyor.
TSKB
MALİYETLER DÜŞECEK
TSKB her yıl temmuz ayında yenilediği sendikasyon kredisini bu yıl da 1 yıl vade, 175 baz puan yıllık faiz oranı ve yüzde 130 yenilenme oranı ile tamamladı. Toplam 192 milyon dolar tutarındaki sendikasyon kredisi, üç farklı sürdürülebilirlik kriteri içeriyor. Söz konusu kriterlerin sağlanması durumunda kaynak maliyetinde iyileşme olmasının öngörüldüğünü söyleyen TSKB Genel Müdür Yardımcısı Meral Murathan,
"Sendikasyon kredimizin yanı sıra geçtiğimiz yıl Türkiye'de bir ilk olan ESG Rating Notuna Endeksli Kredi Sözleşmesi'ne imza atmıştık. Sözleşme kapsamında, euro ve dolar dilimlerinden oluşan kredi sağladık. ESG rating notundaki gelişim ile kredi maliyetinde iyileşme sağlanması öngörülen kredimiz, 2021 yılında notumuzda hedeflenenin üzerinde bir iyileşme ile kapandı" diye konuşuyor.
Meral Murathan'ın verdiği bilgiye göre, TSKB toplam fonlaması içinde yüzde 80 seviyesinde olan ESG temalı kaynak oranını önümüzdeki dönem daha yukarı taşımayı hedefliyor.
Sendikasyon kredisinin; Cinsiyet Eşitliği, Kömür Finansmanı ve Covid-19 temalarına ilişkin üç farklı sürdürülebilirlik kriteri içerdiği bilgisi de paylaşan Murathan, bankanın kriterleri hakkında ise şu bilgiyi paylaşıyor:
"TSKB'de başta kadın çalışan oranı, yönetimde kadınların temsili ve ücret eşitliği olmak üzere tüm İK uygulamalarımızda cinsiyet eşitliği ilkelerine göre hareket ediyoruz. Her kademede kadın çalışan oranlarımız yüzde 50 veya üstü seviyelerde. Kadın – erkek maaş farkı oranımızın ise sıfıra yakın olduğunu söyleyebiliriz. Diğer yandan kömür yakıtlı termik santral ve elektrik üretimini finanse etmeme yönünde bir beyanımız mevcut. İçinden geçmekte olduğumuz Covid-19 salgınından olumsuz etkilenen firmaların dayanıklılığının artırılması, likidite ihtiyaçlarının giderilmesi ve faaliyetlerin sürdürülebilirliğinin desteklenmesi yönünde de önemli çalışmalar gerçekleştiriyoruz. Firmalarımıza 2021 yılı için 150 milyon ABD Doları tutarında finansman sağlamayı hedefliyoruz."
TSKB sendikasyon kredisinden sağladığı fonu, müşterilerinin dış ticaret işlemleri ile proje finansmanında kullanıyor. TSKB'nin tüm kredilerinde olduğu gibi, bu kullandırımlarda da çevresel ve sosyal etki ölçümü yapılıyor. Sektörel bir ayrım yapmadıklarını söyleyen Murathan, "Buna karşın genel kredi yaklaşımlarımız çerçevesinde BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına katkı sağlayan yatırımları önceliklendiriyoruz. Şu anda, nakdi ve gayrinakdi kredilendirme faaliyetlerimizi piyasa koşulları ile müşterilerimizin ihtiyaçları doğrultusunda yürütüyoruz" bilgisini paylaşıyor.
ING TÜRKİYE
KREDİ VERMEYE BAŞLADI
ING Türkiye, haziran ayında, dış ticaretin finansmanında kullanılmak üzere toplam 300 milyon euro tutarında sürdürülebilirlik bağlantılı sendikasyon kredisi anlaşmasına imza attı. Bankanın sürdürülebilirlik bağlantılı ilk sendikasyon kredisi olma özelliğini taşıyan 367 gün vadeli sendikasyon kredisinin maliyeti ise Libor + yüzde 2,50 ve Euribor + yüzde 2,25 olarak gerçekleşti. Bu fiyatlamanın 2021 yılı ilk yarısında Türk bankacılık sektörünün sendikasyon borçlanmalarına paralel bir seviyede gerçekleştiğini açıklayan ING Türkiye Kurumsal Bankacılık Genel Müdür Yardımcısı Ayşegül Akay, "ING Türkiye olarak, sendikasyon kredisi için üç sürdürülebilirlik performans kriteri belirleyerek yurtdışı borçlanmamızı da bankanın stratejisine uyumlu hale getirdik. Bankamızın sağladığı sürdürülebilirlik bağlantılı kredilerin artırılması, elektrik tedarikinde yenilenebilir kaynakların payında artış ve kadın çalışan oranı dengesinin korunmasından oluşan performans kriterlerine ulaşılması durumunda, sendikasyon kredisinin maliyetlerinde iyileştirme sağlanacak" diyor.
Sürdürülebilirlik bağlantılı sendikasyon kredi anlaşması ile sağlanan kaynakları dış ticaretin finansmanında kullanmak üzere müşterilerine aktarmaya başladıkları bilgisi de paylaşan Akay, bankanın bu alandaki diğer çalışmaları hakkında ise şunları söylüyor:
"Bununla beraber, ING Türkiye olarak farklı hizmetlerle de sürdürülebilirlikle ilgili işlemleri desteklemeyi önemsiyoruz. Bu kapsamda, Sürdürülebilir finansman özelinde ING Grubu'nun Türkiye'deki müşterilerimiz için yaptığı işlem sayısı 2021 yılında bir önceki yıla göre 2.5 katından fazla arttı. Buna ek olarak, son iki yılda altı müşterimize Sürdürülebilir Finansman Çerçeve Dokümanı'nın oluşturulmasında danışmanlık hizmeti verdik."
İŞ BANKASI
DIŞ TİCARETİ FİNANSE EDECEK
İş Bankası bu yıl iki sürdürülebilirlik bağlantılı sendikasyon işlemi gerçekleştirdi. Banka, mayıs ayında temin ettiği 544,7 milyon euro ve 300 milyon ABD Doları tutarındaki ilk sürdürülebilirlik bağlantılı işlemi sonrası, sürdürülebilirlik bağlantılı ikinci işlem olan, 434 milyon euro ve 328 milyon ABD Doları tutarında 367 gün vadeli sendikasyon kredisi anlaşmasını 9 Kasım'da imzaladı.
Banka 2021 Kasım ayında vadesi dolan sendikasyon kredisini, toplam 832 milyon ABD Doları tutarındaki kredi anlaşmasıyla yüzde 110 oranında yeniledi. Kredinin, toplam maliyeti euro diliminde Euribor + yüzde 1,75, ABD Doları diliminde ise Libor + yüzde 2,15 oldu. Söz konusu iki sürdürülebilirlik bağlantılı işlem ile temin edilen kaynakları dış ticaret işlemlerinin finansmanında kullandıklarını açıklayan İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Gamze Yalçın, "Bankamızca gerçekleştirilen ikinci sürdürülebilirlik bağlantılı sendikasyon kredisi kapsamında, gerek çevresel, gerekse sosyal etkiler göz önüne alınarak sürdürülebilirlik performans kriterleri belirlendi. Bankamızın karbon emisyon miktarını azaltması ve engelli dostu bankamatiklerin toplam bankamatik sayısına oranının artırılması gibi performans kriterlerine ulaşılması durumunda, sendikasyon kredimizin maliyetlerinde iyileşme gerçekleşecek" diye konuşuyor.
İş Bankası'nın sürdürülebilirliği, kurumsal stratejilerinin odak noktalarından biri olarak konumlandırdığına da vurgulayan Yalçın, hem çevresel, hem de sosyal alandaki etkileri gözeterek belirledikleri performans kriterlerini içeren bu işlemin de iyi bir örnek oluşturduğunu söylüyor.
QNB FİNANSBANK
KÖMÜRE FİNANSMAN YOK
QNB Finansbank çevresel ve sosyal yönetişim politikası çerçevesinde sürdürülebilirliği her alanda benimsiyor, iş süreçlerine entegre ediyor. Sürekli gelişen sürdürülebilirlik taahhütleri ve performansı sayesinde, uygun maliyetli, sürdürülebilir finansman kaynaklarına erişimlerinin arttığını söyleyen QNB Finansbank Hazine Genel Müdür Yardımcısı Köksal Çoban, bu yıl yeniledikleri Mayıs ve Kasım sendikasyon anlaşmalarını, sürdürülebilirlik bağlantılı olarak gerçekleştirdiklerine dikkat çekiyor.
En son 22 Kasım 2021 tarihinde imzalanan son sendikasyon anlaşmasının, 197,5 milyon ABD doları ve 134,5 milyon euro olmak üzere iki ayrı dilimden oluşan toplam 350 milyon ABD doları tutarında kaynak sağladığını söyleyen Çoban, sendikasyonun şartlarına ilişkinse şu bilgiyi veriyor:
"367 gün vadeli işlemin maliyeti, ABD Doları dilim için Libor+ yüzde 2,15, avro dilim için ise Euribor+ yüzde 1,75 olarak gerçekleşti. Banka olarak, 2021 yılında gerçekleştirdiğimiz sürdürülebilirlik bağlantılı ikinci sendikasyon işlemi olma özelliğini taşıyan bu anlaşmayla yeni kömür santrali projelerinin finanse edilmemesi ve elektrik tüketiminin artan seviyelerde yenilenebilir kaynaklardan temini taahhütlerini içeriyor.
Covid-19 gölgesinde geçirilen yaklaşık 1,5 yıllık bir dönemin ardından iş ve üretim dünyasında köklü değişikliklerin temelleri atılmaya devam ediyor. Banka olarak, pandemi sürecinde şekillenen yeni düzende sürdürülebilir iş modellerinin ve bu modelleri benimseyen kurumların, başarılı yönetimleri ile olumlu ayrıştığını gözlemliyoruz."
Çoban, QNB Finansbank'ın, yeşil sendikasyonlar sayesinde reel sektörün ihtiyaç duyduğu sürdürülebilir finansman kaynaklarını temin ederek sürdürülebilir iş modellerine geçişlerini hızlandırmayı hedeflediğini söylüyor.
