ŞULE GÜNER/ AB Komisyonu, yapay zeka alanındaki yeni stratejisini içeren Yapay Zeka Kıta Eylem Planı adlı çalışmasını yayımladı. Buna göre, AB yapay zeka alanında öncü rol oynamak için yeni adımlar atacak. AB'nin yapay zekada inovasyon kabiliyeti artırılacak. Büyük ölçekli yapay zeka veri ve bilgi işlem altyapısı oluşturulacak. AB Komisyonu, Avrupa'nın yapay zeka ve süper bilgisayar altyapısını yapay zeka fabrikaları ağıyla güçlendirecek.
AB, yapay zeka girişimlerini, endüstrisini ve araştırmacıları, modellerini ve uygulamalarını geliştirmeleri hususunda destekleyecek. Birlik, yapay zeka giga fabrikaları kurulmasına yardımcı olacak. Bu giga fabrikalar, mevcut yapay zeka fabrikalarının 4 katından fazla seviyede yaklaşık 100 bin son teknoloji çiple donatılmış büyük ölçekli tesisler olacak. Tesisler, karmaşık yapay zeka modellerini benzeri görülmemiş bir ölçekte eğitmek ve geliştirmek için devasa bilgi işlem gücü ve veri merkezlerini entegre edecek.
20 MİLYAR EURO'LUK YATIRIM
Yapay zeka giga fabrikaları, AB'nin kritik endüstriyel sektörlerinin stratejik özerkliğini muhafaza edecek. Giga fabrikalara özel sektör yatırımları teşvik edilecek. AB genelinde 5 yapay zeka giga fabrikası için 20 milyar euroluk yatırım harekete geçirilecek.
Özel sektörün bulut kapasitesine ve veri merkezlerine yatırımını teşvik etmek için Komisyon ayrı bir yasa teklifi hazırlayacak. AB'nin veri merkezi kapasitesini en az üç katına çıkarmak hedeflenecek.
Büyük ve yüksek kaliteli verilere erişim artırılacak. Yapay zeka fabrikalarında farklı kaynaklardan gelen büyük, yüksek kaliteli veri hacimlerini bir araya getiren ve düzenleyen Veri Laboratuvarları oluşturulacak.
Stratejik sektörlerde algoritmalar geliştirilmesi ve yapay zekanın benimsenmesi teşvik edilecek. Yüzde 13,5 seviyesinde seyreden AB'de yapay zeka kullanan şirketlerin oranı daha da artırılacak. Kişiye özel yapay zeka çözümleri geliştirmek, endüstriyel kullanımları artırmak ve AB'nin stratejik kamu ve özel sektörlerinde yapay zekanın tam olarak benimsenmesini sağlamak için gelecek aylarda yapay zeka uygulama stratejisi başlatılacak.
Yapay zeka alanında beceriler ve yetenekler güçlendirilecek. Bu alanda eğitim ve öğretim programları geliştirilecek. Yüksek becerili yapay zeka uzmanlarının ve araştırmacılarının işe alımı kolaylaştırılacak. Yapay zeka alanındaki düzenleyici çerçeve basitleştirilecek. AB'nin katı kuralları, yapay zeka alanında model ve sistem geliştirilmesi için veri kullanımlarını zorlaştırıyor. Büyük teknoloji şirketleri de Avrupa'daki mevzuatların önlerinde engel teşkil ettiğini savunuyor.
*******
Shopify'de çalışmanın şartı
Shopify CEO'su Tobi Lütke, yapay zeka kullanımını tartışılmaz hale getirdi. Şirket genelinde yayımladığı bir notta, geliştiricilerden yöneticilere kadar herkesin yapay zekayı iş yapma biçimlerinin temel bir parçası olarak görmesi gerektiğini duyurdu. "Eğer yapay zeka kullanmıyorsan, geri kalıyorsun. Durağanlık, ağır çekim bir başarısızlıktır" diye yazdı.
Artık şirketteki her yönetici ek kaynak veya personel talebinde bulunmadan önce, bu işi neden yapay zekanın halledemeyeceğini açıkça göstermek zorunda. Ekiplerden, yapay zeka ajanlarının bir ekip üyesiymiş gibi işin içinde olduğu bir çalışma biçimi hayal etmeleri ve buna göre hareket etmeleri bekleniyor.
Shopify, yapay zekaya tam anlamıyla yöneliyor. Artık öneri ya da bekleme dönemi bitti. Lütke, yapay zekayı merkeze alarak herkesin uyum sağlaması, denemesini ve yapay zekanın etkisini ölçeklendirmesini bekliyor.
*******
DeepSeek ve Manus'a durmak yok
Çinli yapay zeka girişimi DeepSeek, büyük dil modellerinin (Large Language Models -LLM) akıl yürütme yeteneklerini geliştirmek için yeni bir yöntem tanıttı. Bu yöntem sayesinde şirket, genel sorulara rakiplerinden daha hızlı ve daha doğru yanıtlar verebildiğini öne sürüyor.
DeepSeek, Ocak ayında piyasaya sürdüğü R1 adlı yapay zekâ modeli ve sohbet robotuyla büyük ilgi toplamıştı. Şirket, bu modelin OpenAI'nin ChatGPT'si kadar başarılı olduğunu, ancak çok daha düşük maliyetle çalıştığını savunmuştu.
Çin'in prestijli üniversitelerinden Tsinghua ile birlikte çalışan DeepSeek, yayımladığı son akademik çalışmasında, yapay zekâ modellerinin kendi kendini geliştirmesini sağlayan bir teknik geliştirdiklerini duyurdu.
Bu yeni teknolojiye 'kendi ilkelerine dayalı eleştiri ayarı' (self-principled critique tuning – SPCT) adı veriliyor. Bu yöntemle yapay zeka, içerikleri değerlendirmek için kendi kurallarını oluşturuyor ve ardından bu kurallara dayanarak detaylı geri bildirimler üretiyor.
DeepSeek'in geliştirdiği sistem, büyük modeller kullanmak yerine, birden fazla değerlendirmeyi aynı anda çalıştırarak daha iyi sonuçlar elde ediyor.
Bu yaklaşım 'üretken ödül modellemesi' (generative reward modeling – GRM) olarak biliniyor. Bu sistem, yapay zekâların ürettiği içerikleri değerlendiriyor ve kullanıcıların beklentileriyle ne derece uyumlu olduğunu SPCT yöntemiyle kontrol ediyor.
Bu arada uzun süredir sınırlı erişimde olan Çin merkezli yapay zeka platformu Manus, artık tüm kullanıcılara açıldı. iOS ve Android üzerinden indirilebilen uygulama, yeni kullanıcılara sistemi denemeleri için ücretsiz 1.000 kredi sunuyor. Manus'un verdiği krediyle yaklaşık dört sorgu yapılabiliyor. Daha yoğun kullanım içinse ücretli abonelik seçenekleri sunuluyor. Geçmişte erişim kısıtlamaları ve kayıt sorunlarıyla gündeme gelen Manus, artık bekleme listesi olmadan herkes tarafından kullanılabiliyor. Üstelik bazı kullanıcılar, platformun sansür uygulayıp uygulamadığını test etti. Çin hükümetinin hassasiyetle yaklaştığı konulara dair yapılan sorgularda Manus'un sansürsüz ve çok kaynaklı içerikler üretebildiği belirtiliyor. Bu yönüyle DeepSeek gibi diğer Çinli yapay zeka araçlarından ayrışıyor.
*******
Çin'de ilk ve ortaokulda zorunlu
Çin, ilkokul ve ortaokullarda yapay zeka eğitimini zorunlu hale getirecek.
Her yıl en az sekiz saatlik yapay zeka dersi verilecek. Dersler mevcut müfredata entegre edilebileceği gibi ayrı bir konu olarak da işlenebilecek. İçerik ise yaşa göre uyarlanacak—küçük yaş grupları için temel, uygulamalı etkinliklerden, lise öğrencileri için ileri düzey uygulamalara kadar çeşitlenecek.
Bu adım, Çin'in gelecekte küresel bir yapay zeka lideri olma hedefini destekliyor; genç nesillerde erken uzmanlık geliştirmeyi amaçlıyor. Eğitim Bakanı Huai Jinpeng, yapay zekanın dönüştürücü gücünü vurgulayarak ulusal bir yapay zeka eğitimi beyaz bülteni hazırlıklarının başladığını duyurdu.
Çin'in bu girişimi, ABD ve İtalya gibi ülkelerin de okul sistemlerine yapay zekayı entegre etmeye başlamasıyla birlikte küresel bir eğilimin parçası olarak öne çıkıyor.
