PARA ARAŞTIRMA/ AYŞEGÜL KÜÇÜKKURT ZOR Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), hem yabancıların hem de Türklerin ilgi odağı konumunda. Türkiye merkezli birçok inşaat firması Ada'da proje başlattı. Fiyatlar Ege sahillerine göre çok daha uygun. Üstelik kira getirisi de yüksek…
Sıcak Akdeniz iklimi, 300 günden fazla süren güneşli havası, ünlü plajları ve zengin otel seçenekleriyle Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), hem Türklerin hem de yabancı turistlerin favori tatil destinasyonları arasında yer alıyor. Akdeniz'in tüm güzelliğini gözler önüne seren ada ülkesi, büyüleyici doğası, elverişli yaşam şartları ve uluslararası standartlarda eğitim veren okullarıyla da dikkat çekiyor. Özellikle başkent Lefkoşa, turistik otellerin yer aldığı Girne ve yine bir liman kenti olan Gazimağusa, ev almak için en çok tercih edilen şehirlerin başında geliyor. Suç oranlarının düşük olması nedeniyle dünya genelinde en güvenli yerleşim yeri seçilen ülke, yatırımcıların da ilgisinde olmaya devam ediyor…
Coğrafi özelliklerinin yanı sıra hemen herkesin yaşamak isteyeceği ülke konumunda bulunan Kıbrıs'ta, talebin artmasıyla birlikte yeni konut projeleri de gündeme geliyor. Türkler başta olmak üzere Rus, Arap ve İngilizler, Kıbrıs'ta en çok konut yatırımı yapan ülkelerin başında geliyor. Fiyatlar ise diğer Avrupa ülkelerine göre daha uygun.
GERİ DÖNÜŞÜ 9-14 YIL
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde (KKTC) Girne Bölgesi, amortisman süresi olarak diğer bölgelere göre daha avantajlı. Bu nedenle de yatırımcılar için oldukça rağbet görüyor. Girne'yi cazip kılan diğer sebepler de bölgede hem turistik işletmelerin, hem üniversitelerin, hem de eğlence ile sosyal imkânların fazla olması. Halk arasında "Bellapais" olarak adlandırılan Beylerbeyi, Girne'nin en çok tercih edilen yerleşim yerlerinden biri olarak öne çıkıyor. Bununla birlikte Karmi, Esentepe, Edremit, Karşıyaka, Çatalköy ve Aşağı Girne bölgelerinin de rağbet gördüğünü söylemek mümkün. Girne'den sonra İskele bölgesi de son zamanlarda oldukça dikkat çeken bir diğer yerleşim yerlerinden biri. İskele, inşaat alanında yapılan kompleks yapılar, yaşam alanları, deniz ve kumsala sahip olmasıyla yabancı yatırımcıların da odağında. Özellikle Rusya, Kazakistan ve Ukrayna'dan yoğun ilgi görüyor. Dünyaca ünlü Forbes Dergisi, yayınladığı bir makalede Kuzey Kıbrıs'ı, dünyanın 2021 yılında emlak yatırımı yapılabilecek en iyi beş sahil ülkesi arasında birinci sırada gösterdi. Kıyı şeridinde bulunan yerleşim yerlerinde geri dönüşler 9 ila 14 yıl arasında değişiklik gösterebiliyor.
EN FAZLA BİR KONUT HAKKI
KKTC'de, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları konut alırken diğer ülke vatandaşlarına yapılan prosedürlerin aynısı uygulanıyor. Hepsiemlak Genel Müdürü Zeynep Tandoğan; tek farkın Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının yasal işlemlerinin daha hızlı sonuçlanması olduğunu söylüyor. Ancak ülke genelinde konut almak için Türkiye'den farklı olarak bazı şartlar belirlenmiş. Tandoğan, Kıbrıs'ta ev alırken nelerin farklı olduğunu ise şu sözlerle anlatıyor:
"Kıbrıs'ta bir yabancı statüsünde bulunulduğundan dolayı en fazla bir adet ev alma hakkına sahip olunuyor. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları da bu sınıfa giriyor. Yatırım durumları uygun ise her bir birey kendi adına daire sahibi olabiliyor. Bu sebeple birden fazla gayrimenkule yatırım yapamıyorsunuz. Ancak uluslararası sermayeli bir şirket kurulması durumunda birden fazla gayrimenkul sahibi olunabiliyor. Satın alma süreci, birkaç izin gerektiriyor. Çünkü her yabancı, her yerden ev alamıyor. KKTC ile Güney Kıbrıs Rum Yönetimi arasındaki ateşkes sebebiyle ada genelinde askeri birliklerin sayısı fazla. Bu nedenle KKTC vatandaşı dışındaki yatırımcıların, askeri bölgelere yakın projelerden ya da ikinci el satılık evlerden resmi olarak ev sahibi olması imkânsız diyebiliriz. Bununla birlikte bazı ülke vatandaşları için de ayrı bir soruşturma süreci işliyor. Her şey tamamsa, kontratta yer alan fiyat üzerinden binde beş oranında pul ücreti ödeniyor."
KİRA GELİRİ YÜKSEK
Kuzey Kıbrıs'ta emlak satın alma süreci yabancı yatırımcılar için bazı prosedürleri beraberinde getiriyor. Kıbrıslı avukatlar aracılığıyla yürütmeniz gereken bu süreçte avukatınız sizin adınıza Bakanlar Kurulu başvurusu yapabiliyor. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde politik sebeplerden dolayı üç farklı tapu türü bulunuyor. Satılık ilanlarına bakarken Türk Koçanı, Eşdeğer Koçan ve Tahsis Koçan gibi detaylarla karşılaşmak mümkün. Gayrimenkul tarafından bakıldığında amortisman sürelerinin Türkiye'ye kıyasla daha kısa olması ve yatırımın sadece gayrimenkule değil GBP'ye (İngiliz sterlini) yapılması bölgeyi yatırım açısından cazip hale getiriyor.
Tandoğan, sosyal yaşam alanlarının fazla olduğu Girne'de metrekare birim fiyatlarının 700 sterlin ile 1.500 sterlin arasında değiştiğini söylerken, Girne'nin merkezinde 1+1 büyüklüğünde bir dairenin ise 45 bin sterlin olduğuna vurgu yapıyor. Yatırım amaçlı ev alacak kişiler genelde kira geliri yüksek bölgeleri tercih ediyor. Tandoğan'a göre; Kıbrıs'ta ev alırken dikkat edilmesi gerekenler arasında en önemli konulardan biri de ihtiyaca göre uygun ev satın alıp alınmadığını sorgulamak.
TÜRKLERİN İLGİSİ BÜYÜK
Türk müteahhitlerin KKTC'ye yatırımları ise hız kesmeden devam ediyor. Türkiye'de adını duyurmuş gayrimenkul firmalarının Kıbrıs'a yatırım yapmaları, konut alacaklara güven veriyor. Coldwell Banker Maximum Broker'ı Aylin Pelin Onar, KKTC'ye Türkiye'den otel, üniversite ve daha pek çok yatırımın olduğuna değiniyor. "Üniversite öğrencilerinin, çocuklarına yabancı dilde eğitim aldırmak isteyen ailelerin ve yatırımını kira getirisi amacı ile değerlendirmek isteyen alıcıların ana motivasyonlarını artıran iki unsur vardır" diye ifade eden Onar, bunlardan ilkinin mülklerin 10-12 yıl gibi kısa sürede kira getirileriyle kendini amorti etmesi, ikincisi ise sınırlı toprak ve üretimden ötürü artan talebe paralel mülkün döviz üzerinden sürekli değerlenmesi olduğunu söylüyor.
Pandemi süresince konut talepleri değişirken, Kıbrıs'ta da bu durum gözle görülür biçimde yaşandı. Alıcılar ve yatırımcılar geniş metrekareli evlere, aileleriyle vakit geçirebileceği, onlarla özel alanlar yaratabileceği, doğanın ve huzurun içinde kendi meyve ve sebzesini üretebilecekleri alanlara eğilim göstermeye başladı. Onar, Kıbrıs'ın bu konuda pek çok ülkeye göre daha avantajlı olduğunu belirtirken, sosyal donatıların olduğu pek çok site konseptinin adada bulunduğunu söylüyor.
GİRNE VE İSKELE'YE TALEP ÇOK
KKTC'nin en popüler ilçelerinden olan Girne ve İskele'ye olan konut talebi, diğer ilçelere göre daha yoğun seyrediyor. Buna paralel olarak sürekli gelişmekte olan bir yatırım ekonomisi de bölgelerdeki talebi tetikliyor. Sterlin ile alınıp satılan tüm bu mülkler 10 veya 12 yıl gibi kısa sürede kendisini amorti edebilirken, gayrimenkul fiyatları pek çok ülkeye göre ulaşılabilir düzeyde seyrediyor. Onar, konut ve arazi satışları hakkında ise şunları söylüyor:
"Konutlarda yıllık ortalama yüzde 15 ila 20 oranında değer artışı görülmekte. Arsa ve arazilerde ise bölgesine göre yüzde 50 artış görülen yerler bulunuyor. Sadece Türkiye'den değil İskandinav ülkelerinden, Rusya, Kazakistan, Polonya, İran, Almanya hatta Amerika'dan gelen uluslararası bir kesim bile var. Nitelikli konutlarda talep, hem kiralamada hem de satın almada hız kesmeden devam ediyor. Özellikle ada ülkesi olmamız, imara göre belirli bölgelerde inşaat yapılabilmesi konut fiyatlarının giderek yükseleceğini gösteriyor."
RUSLAR VE ARAPLAR YOĞUNLUKTA
TSKB Genel Müdür Yardımcısı Ozan Kolcuoğlu'na göre; Kıbrıs'taki konut pazarı 2015'ten bu yana Rusya ve Arap ülkelerindeki yatırımcılar tarafından talep görmeye başlamış. Rus yatırımcıların daha çok sahil kesiminde konut taleplerinin olduğunu söylerken, Arap yatırımcıların ise, lüks ve teknolojik özelliklere sahip mülkleri tercih ettiklerini belirtiyor. "Geniş ailelere sıkça rastlanan Arap yatırımcılar genellikle geniş kullanımlı, villa tarzı konutları tercih ediyor. Son üç yıl içerisinde 10 bine yakın Rus yatırımcı tarafından tercih edilen KKTC konut pazarına olan Rus ilgisinin son dönemlerde nispeten zayıfladığı gözlemliyoruz" diyen Kolcuoğlu, Kıbrıs'ın konut pazarındaki en önemli aktörlerden birinin KKTC'de konumlu üniversitelerde öğrenim gören öğrenciler olduğunu vurguluyor.
2020 yılında pandemi sebebi ile üniversitelere gidemeyen, online dersler ile ilerleyen yüksek öğrenim öğrencileri, 2021 yılı itibarıyla fiziksel olarak okula gitmeye başladı. Öğrencilerin online derslere yönelmesi ve uçuşların sınırlandırılması gibi nedenlerden ötürü geçtiğimiz yıl konut sektörü açısından çok parlak geçmese de 2021'de konut sektöründe tekrardan hareketlenme yaşanmaya başladı. KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı'na bağlı Yüksek Öğrenim ve Dış İlişkiler Dairesi Müdürlüğü'nün verilerine göre 2020-2021 yılında KKTC'deki üniversitelerde öğrenim gören öğrenci sayısı 103 bin 110. Bu öğrencilerin 45 bin 562'si TC uyruklu, 43 bin 120'si yabancı uyruklu ve 13 bin 428'i ise KKTC uyruklu. Mevcutta KKTC'de ikamet etmeyip öğrenim için bu ülkeye gelerek konut ihtiyacı oluşan öğrenci sayısının yüksek olduğu yıllar bazında artış yaşanıyor. Bununla birlikte bölgede devam etmesi planlanan üniversite yatırımları ile beraber üniversite öğrenci sayısının 10 yıl içerisinde 200 bine ulaşacağı öngörülüyor.
YENİ PROJELER BEKLENİYOR
KKTC'deki konut pazarında son dönemlerde Türkiye'den ayrılan Türklerin yoğunluğu da dikkat çekiyor. Buna ek olarak Türkiye'ye göre daha uygun fiyatlara rastlanan bir yatırım bölgesi olarak değerlendirilen Kıbrıs'ta, konut yatırımı yapan Türk vatandaşlarına da sıkça rastlanıyor. Özellikle pandemi sonrasında Bodrum, Çeşme, Marmaris gibi tatil yörelerindeki fiyatların yüzde 100'e yakın düzeyde artmasının, KKTC'ye olan talep artışında etkili olmuş. KKTC'de hem yatırım hem de oturum amaçlı konut alımı alışkanlığı çok fazla. Son yıllarda yeni gelişen yerleri ile birlikte kent merkezlerinin de değişim ve gelişim göstermesi, özellikle "apartman" olarak adlandırılan mini karma projeleri cazip hale getiriyor. "Rus, Alman ve İngiliz yatırımcıların, özellikle Mağusa, İskele, Yeniboğaziçi ve Esentepe bölgelerinde arsa ve konut alımları yaptıkları görülmekte. Pandemi öncesindeki fiyatlar ile kıyaslandığında arsa fiyatlarının yüzde 50'den fazla arttığı, Girne, Çatalköy, Ozanköy gibi yerleşim alanlarında yeni projelerin de hayata geçmesi bekleniyor" diyen Kolcuoğlu, fiyatların halen makul olmasından dolayı yatırımcıların ülkeyi tercih ettiklerinin altını çiziyor ve ekliyor; "Gazimağusa ve Girne gibi öğrencilerin yoğun olarak yaşadığı bölgeler, kiralama talebinin her zaman yüksek seyrettiği şehirlerde konut yatırımı yapmak daha verimli olmaktadır. Buralarda özellikle kira geliri anlamında sıkıntı yaşanmadığı görülmektedir. Pandemi sonrasında Türkiye'deki sahil kentlerinde fiyatların yüksek oranda artması ile KKTC'de Girne ve İskele bölgelerindeki villa tarzı konutlara talebin arttığı görülüyor."
KKTC'DE KONUT ALIRKEN DİKKAT!
*Satın almak istediğiniz konut yeni inşa edilen bir emlak projesi içinde yer alıyorsa, inşaatı ve satışı gerçekleştiren firmanın yerel olup olmadığını kontrol edin. Yerel şirketler yıllardan beri Kıbrıs'ta konut projeleri yaptıkları için daha güvenilir olarak biliniyor.
*KKTC, satılık ev türleri konusunda oldukça fazla seçenek sunuyor. Denize yakın bir villa, residence dairesi, müstakil ev, apartman dairesi gibi pek çok seçenek mevcut. Ancak burada her zaman olduğu gibi ihtiyaçlarınızı göz önünde tutmakta fayda var.
*Konut satın alma süreci yabancı yatırımcılar için bazı prosedürleri beraberinde getiriyor. Kıbrıslı avukatlar aracılığıyla yürütmeniz gereken bu süreçte avukatınız sizin adınıza Bakanlar Kurulu başvurusu yapabiliyor.
*Satış sözleşmesinin resmiyet kazanması için pul ücreti ve tapu devrinde ortaya çıkabilecek harçlar konusunda bilgi sahibi olmanız gerekiyor.
*Kıbrıs satılık ev araştırması yaparken satın alacağınız konutun yatırım veya yaşam amacıyla uygun bir seçenek olup olmadığını iyice sorgulayın. Yatırım amaçlı satılık ev ilanlarına bakıyorsanız kira geliri yüksek bölgeler tercih edilebilir.
*KKTC'de politik sebeplerden dolayı üç farklı tapu türü bulunuyor. Satılık ilanlarına bakarken Türk Koçanı, Eşdeğer Koçan ve Tahsis Koçan gibi detaylarla sürekli karşınıza çıkabilir.
*Yaşam amaçlı olarak satın alacağınız evde kaç kişinin yaşayacağı önemli. İhtiyaçlarınızı karşılamayacak kadar küçük bir daire almanız kötü bir karar olabilir. Bu sebeple her zaman ihtiyaçlarınızı göz önünde bulundurmanız gerekiyor.
*Kuzey Kıbrıs'a taşınmak veya yerleşmek gibi bir düşünceniz varsa oturum izni alabilmeniz için en kolay yol Kıbrıs'ta ev satın almaktır. Genellikle 1-2 ay içinde onaylanan oturum izninizi yıllık olarak yenilenebiliyor. Ayrıca ilerleyen dönemlerde Kıbrıs vatandaşlığı almak istiyorsanız bu yolu tercih etmek mümkün.
*Girne, Gazimağusa, Lefkoşa, İskele gibi son dönemlerin emlak konusunda öne çıkan şehirlerarasında. Ancak turistik olan şehirlerde emlak fiyatları yüksek olabilir.
*Dikkat edilmesi gereken bir diğer konu ise, yatırım yapılan binaların yapı ruhsatı ve hatta yapı kullanma izni olup olmadığını öğrenmek. Birden fazla ortak içeren tapular veya mevzuata uygun olarak inşa edilmemiş konutlar ilerleyen dönemlerde size sorun yaşatabilir. Eğer yeni inşa edilen Kıbrıs emlak projelerinden bir konut satın alacaksanız bu risk oldukça azdır.
*Eğer içerisinde kiracı bulunan ve kira sözleşmesi devam eden bir ev satın almayı planlıyorsanız kira sözleşmesini mutlaka detaylı olarak inceleyin. Yatırım amaçlı satın alımlarda aylık kira bedelini kontrol etmek sizin için faydalı olabilir.
*Ev satın alırken bölgeyi, olanaklarını ve ulaşım ağlarını çok iyi bir şekilde kontrol edin. Gerekirse evin çevresini bir gün boyunca hem gece hem de gündüz olmak üzere keşfetmeye çalışın.
