Kiralar neden bu kadar yükseldi?
Türkiye genelinde kiralık daire bulmak zorlaşırken bazı şehirlerde kiralar geçen yıla göre yüzde 40 oranında arttı. Ancak istenen ücretleri ödemeyi kabul edenlerin bile ev bulmaları garanti değil. Öyle ki birçok bölgede boş daire bulabilmek için onlarca kişinin bulunduğu listeleri isim yazdırmak gerekiyor. Peki, kiralar neden bu kadar yükseldi?
Stoklar eridi
Kiralarda yaşanan artış hakkında bilgi veren Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Kurucu Başkanı Hakan Akdoğan "Kiraların artması aslında 2020 yılında artacağına bir işaret verilmişti bize. 2020'de pandeminin yoğun olduğu dönemde kamu bankalarının başlattığı konut kredi kampanyaları vardı. O dönem, zaten mevcut olan stokları çok ciddi bir şekilde eritti. Stoklar eridi ama yerine yeni üretim yapılamadı. Çünkü pandeminin etkisiyle hem inşaat sektöründe yavaşlama ve aynı zamanda tabi ki maliyetlerin de buna etkisi oldu. Şimdi o stokları bitirdik ama maliyetler ve pandemi kısıtlamaları yüzünden yeni konut üretiminde çok ciddi bir yavaşlama oldu" dedi.
Deprem korkusu etkiledi
Bunların ardından yıl içinde yaşanan depremlerin kentsel dönüşümde de hareketlilik başlattığına dikkat çeken Akdoğan şu bilgileri verdi: "Avcılar, Esenler, Küçükçekmece, Tuzla, Beylikdüzü gibi ilçelerde yaşayanlarda bu sefer yeni konut bulma ihtiyacı doğdu bu hareketlilikle beraber. Yine ardından konut kredileri şu an yüksek, insanlar ev almak yerine kiralamayı tercih ediyorlar. Ardından bir de öğrencilerin bu dönem eğitimin yüz yüze yapılacağının açıklanmasıyla beraber okudukları şehirlere dönmesiyle onların da ev ihtiyacı doğdu. Ayrıca pandemi kısıtlamalarından dolayı düğünler yapılamıyordu, evlilikler erteleniyordu. Şimdi düğünler de yapılmaya başlandı ve evli çiftlerin de ev ihtiyacı meydana geldi. Günün sonunda bu gelişmelerin ardından bu fiyat artışlarıyla karşı karşıya kaldık."
Alışık olmadığımız bir dönem
Emlak sektörü olarak alışkın olunmayan bir dönemden geçildiğini aktaran Akdoğan, "Özellikle bazı bölgelerde, öğrencilerin de yoğun olduğu ya da şehrin en kalabalık olduğu bölgelerde sıra var. Ev kiralamak isteyenler ihtiyaçlarını söyleyip, isimlerini onlarca kişinin bulunduğu listelere yazdırıyorlar ve haftalarca sıra bekliyorlar" dedi.
Suiistimal eden ev sahipleri var
Bu dönemi fırsat bilen bazı ev sahiplerinin durumu suiistimal ettiğini belirten Akdoğan, şunları söyledi: "Kira artış zammı en fazla tüketici fiyat endeksi kadar olabilir. Fakat o da en fazla. Siz kira kontratının üstüne daha yüksek bir rakam dahi yazsanız da kesinlikle bu rakam geçerli olmaz. Burada şöyle de bir durum var eski kiracıları çıkaralım yeni kiracı alalım. Mal sahiplerimizin böyle bir hakları yok. Bir kiracıyı çıkarabilmek için bir takvim yılı içerisinde ödemeden dolayı en az iki kere haklı ihtar çekmesi gerekiyor. Veyahut o dairenin kendisi tarafından kullanılması gerektiğini hukuki olarak ispatlaması gerekiyor. Bu dairenin kullanım amacının dışında kullanılması gerekiyor veya bu daireye çok ciddi bir şekilde zarar verilmiş olması gerekiyor. Eğer mülk sahibi bunları ispat edebilirse ve sadece bu haklı sebepler oluşursa kiracıyı tahliye edebilir.