"Açık bankacılık için regülasyon bekliyoruz"
PARA ÖZEL RÖPORTAJ/ Ülkemizde 56 ödeme kuruluşu bulunuyor. Bu kuruluşların ana gündem maddesi, dünyada da en güncel konulardan biri olan Açık Bankacılık konusu. "Bankalar ile ödeme kuruluşlarının çalışma şartlarının açık bankacılık kapsamında, fiyat ve teknik standart açısından belirlenmesini bekliyoruz" diyen Türkiye Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları Birliği (TÖDEB) Yönetim Kurulu Üyesi, Ödeal Kurucu Genel Müdürü Fevzi Güngör ile sektörün beklediği regülasyonları konuştuk. Türkiye'de fintek yatırımlarının artması için bazı regülatif kuralların yumuşatılması gerektiğini ifade eden Güngör, "Tüm aktörler olarak bir karar vermemiz gerekiyor; Dünyayı ve global gelişmeleri takip eden bir ülke mi, yoksa öncü bir ülke mi olacağız…" dedi.
Pandemi süreci hem Ödeal hem de ödeme sektörü açısından nasıl geçti? Nasıl değerlendirirsiniz?
Geçen sene sonu itibariyle, bir önceki yıla göre üye işyeri sayımızı yüzde 20, toplam işlem sayımızı yüzde 109 ve toplam işlem hacmini de yüzde 40 artırdık. Temel büyüme stratejilerimizden biri de kurum ve bankalarla işbirliği yapmak. 2019'da Halkbank ile gerçekleştirdiğimiz işbirliğine, pandemide Türk Telekom ve Şekerbank'ı da ekledik. Reyonlarda ödeme yapmayı sağlayan Ödeal API ürünümüz gibi yeni çözümlerimizi de hizmete sunduk. Pandemi sürecinde genel olarak dijitalleşme, uzaktan çalışma altyapısı, yüksek hızlı internet erişimi, sağlık teknolojileri gibi çok sayıda farklı alandaki yatırımlar öne çıkmaya başladı. Temassız ödemeler de 2020 sonu itibariyle, 2019 yılına göre yüzde 20'den, yüzde 40'a ulaştı. Salgın süreci bitse bile söz konusu trendlerin kalıcı olmasını bekliyoruz.
2021 hedeflerinizden bahsedebilir misiniz? Ve sektörünüz için bir gelecek projeksiyonu alabilir miyiz?
Bankalar ve büyük kurumlarla işbirliği stratejik hedefimizde aynı hızla ilerleyeceğiz. Üye iş yeri sayımızda 60 bine ulaşmak ilk hedeflerimizden biri. Dayanıklı tüketim malları ve elektronik ürünlerin satın alınması aşamasında tüketicilerin nakit ihtiyacını hızlı olarak çözümlemeleri için "Kredi-POS" ürünümüzü geliştirmeye devam ediyoruz. Bu ürünümüz ile alışveriş esnasında kredi alımını kolaylaştırarak, üye işyeri ve müşterileri için ürettiğimiz çözümlerimize bir yenisini daha eklemiş olacağız. Bununla birlikte, Cepte POS ürünümüze QR ile ödeme, ses ile ödeme gibi farklı ödeme seçenekleri de ekleyerek, ödeme alma yöntemlerimizi zenginleştiriyoruz. Bu yıl, öncelikle dijital sistemlerin etkisini çok kuvvetli hissedeceğimiz bir yıl olacak. Ayrıca Açık Bankacılık ile ilgili gelişmelerin iyice ısınmasını bekliyorum. Bankalar ile ödeme kuruluşlarının çalışma şartlarının açık bankacılık kapsamında, fiyat ve teknik standart açısından belirlenmesini bekliyoruz. Uzaktan ödeme teknolojilerinin ve fintekin önü son derece açık. Bununla birlikte 2021, müşterilerin kendi verileri ve fonlarına erişiminin önündeki engellerin kalktığı bir yıl olacaktır. Bu devrim ile birlikte inovatif ürünlerin önemli hacimlere ulaştığını göreceğiz. Ve 2020 yılında gözlemlediğimiz yabancı yatırımcı ilgisinin 2021'de de devam etmesini bekliyoruz. Ülkemizin, yatırımcıların daha çok ilgisini çeken, dünya markası fintek şirketlerinin yer aldığı bir ekosisteme kavuşacağına inanıyorum.
Açık bankacılık konusu şu an dünyada en güncel konulardan biri. Bu konuda neler düşünüyorsunuz?
Öncelikle bu konuda geçmişi kısaca anımsatmak isterim. 22 Kasım 2019 Cuma günkü Resmi Gazete'de, var olan yasal süreçte değişikliği amaçlayan, "Ödeme ve menkul kıymet mutabakat sistemleri, ödeme hizmetleri ve elektronik para kuruluşları hakkında kanun ile bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair kanun" yayınlanmıştı. Öncelikle bu geçmiş yasa değişikliğinin en önemli bölümlerinden birisi, fonların bulunduğu hesap üzerindeki hakkın ve inisiyatifin tamamen vatandaşa geçmesinin sağlandığı bölümlerdi. Bildiğiniz gibi İkinci AB Ödeme Hizmetleri Direktifi (PSD2) diğer bir ifadeyle Açık Bankacılık olgusu, banka müşterilerinin finansallarını yönetmek için, müşterinin talebi üzerine, seçilen üçüncü tarafın API'ları aracılığıyla müşterilerin verilerine erişme olanağı sağlıyor. İngiltere'deki Finansal İdare Kurumu, Rekabet Piyasa Kurumu (CMA) ve AB bölgesinde ise, Avrupa Bankacılık Otoritesi'nin (EBA) bir girişimi olarak başladı ve İngiltere'de 9 ve Avrupa'da ise birçok finans kurumu ve bankanın verilerini üçüncü kişi ve kurumlara açacağı anlamına geliyor. PSD2 regülasyonları, Avrupa'nın, Paypal veya ApplePay gibi ödeme hizmetlerine karşı rekabet edebilecek çözümler üretme hedefiyle oluşturulmuştur. Santander Bank'ın inovasyonunun başında bulunan Bradley Leimer'in vurguladığı, "Bankalar olarak, Amazon Prime'den daha değerli bir şey sunamıyorsak, muhtemelen yanlış işi yapıyoruz" sözleri konuyu güzel özetliyordu bence. PSD2, başta yeni gelir akışları geliştirmek ve müşteri sahipliğini yakalamak açısından, yeni bir finansal ekosisteme doğru ilerlemek için önemli fırsatlar sunuyor. Regülasyonlar tarafında, bu konuda beklediğimiz yenilikler var. Özellikle, bankalar ile ödeme kuruluşlarının çalışma şartlarının açık bankacılık kapsamında, fiyat ve teknik standart açısından belirlenmesini bekliyoruz. Bu yenilik, açık bankacılığın ülkemizde yayılması için olmazsa olmaz bir durumdur.
Sektörünüzdeki regülasyon politikası hakkında neler düşünüyorsunuz?
Regülasyonlar, özellikle finansla ilişkili sektörlerde, hem hizmet sağlayıcı kurumları hem de işlem yapan ve hizmet alanları korur. Sektörümüz gibi bu denli regüle bir pazar, iş yapma şekillerini çok etkilese de; bu durum sektörün güvenliği için önemli. Ayrıca yapılan düzenlemeler, her zaman için sağlıklı rekabet ve hizmet sürekliliği için önemli bir referans noktasıdır. Öte yandan, Türkiye'de fintek yatırımların artması için bazı regülatif kuralların yumuşatılmasının olumlu olacağını düşünüyorum. Türkiye'yi global fintek merkezlerinden birisi haline getirmek elimizde. Bu fırsatın kaçırılmaması gerektiğini düşünüyorum. Bunun için ise, tüm aktörler olarak bir karar vermemiz gerekiyor; Dünyayı, global gelişmeleri takip eden mi yoksa öncü bir ülke mi olacağız? Sadece karar verici kurumlar değil, onlar başta olmak üzere, tüm aktörler olarak acilen buna karar vermeliyiz. Regülasyon konusu başta olmak üzere, sektörümüzün en önemli konusu bu bence. Son olarak, Ekonomik Reform Paketi ve Takviminde açıklanan ve Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi ve Hazine ve Maliye Bakanlığı koordinasyonunda hazırlanan "Fintek Strateji Belgesinin", bu regülasyon konusunda önemli bir eşik olabileceğini düşünüyorum. Hep birlikte göreceğiz elbette.
Sektörünüzde bir birlik var mı?
2019 sonundaki yasal değişikliğin bir başka önemli bölümü de, üyeliğin zorunlu olduğu "Türkiye Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları Birliği"nin kurulmasıyla ilgili olanıydı. Hem şahsım hem de Yönetim Kurulu Üyesi ve Etik Komitesi Başkanı olduğum ÖDED (Ödeme ve Elektronik Para Derneği) olarak, bu yasal düzenlemeye birlik kurma maddesinin konmasını güçlü bir şekilde desteklemiştim. Ve geçen sene Ağustos ayı gibi ÖDED, gönüllülük esası üzerine kurulan dernek statüsünden, sektör adına ortak kararlar alınan, uygulama bütünlüğü sağlayan ve pratikler geliştirebilen etkin, daha güçlü bir organ olan meslek birliğine dönüştü. Başka bir ifadeyle Türkiye Ödeme ve Elektronik Para Kuruluşları Birliği (TÖDEB) kuruldu. Ben de Ödeal adına Yönetim Kurulu Üyesi'yim. Şu anda ülkemizde 56 ödeme kuruluşu bulunuyor ve hepsi TÖDEB üyesi. Birliğimizin en önemli misyonu, sektörel uygulama standartlarının belirlenebilmesi ve uyumun sağlanması yönünde yaptırım uygulamasının imkan bulmasıdır.
Sizin asıl hedef kitleniz bireysel girişimciler, küçük esnaf ve KOBİ'ler, doğru değil mi? Onlar için bu yıl ne tür hazırlıklarınız var?
Kesinlikle evet. 2014 yılında kurulma nedenimiz, bireysel girişimlerin, küçük esnafın ve bazı KOBİ'lerin finansal sisteme erişim konusunda ciddi sıkıntılar çektiklerini tespit etmemizdi. Yeni girişimci ve küçük esnafın Yazarkasa POS ihtiyaçları için, TURK Finansman A.Ş. ile, ülkemizin ilk dijital kredisi ParamKredi üzerinden güçlerimizi birleştirdik. Tüm bu ürünlerimizi hem geliştirip hem de ülke geneline ve farklı sektörlere daha yaymayı hedefliyoruz. Örnek olarak dayanıklı tüketim malları ve elektronik ürünlerin satın alınması aşamasında tüketicilerin nakit ihtiyacını hızlı olarak çözümlemeleri için "Kredi-POS" ürünümüzü geliştirmeye devam ediyoruz.